Η πανδημία που αντιμετωπίζουμε σήμερα είχε προβλεφθεί με προειδοποιήσεις από πολλούς ανθρώπους τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αν και όχι στην ακριβή μορφή που έλαβε, και θα πρέπει να διδαχθούμε από το γεγονός ότι αυτός ο κίνδυνος ήταν τόσο σαφής και προφανής, ώστε να αντιδρούμε αντιστοίχως.

Καθώς οι δημόσιοι αξιωματούχοι, τόσο στο ομοσπονδιακο όσο και στο πολιτειακό επίπεδο αρχίσουν να εξετάσουν το άνοιγμα της οικονομίας, είναι ώρα να αναλογιστούμε τι ακριβώς σημαίνει το να ξανανοίξει η οικονομία, και τι προϋποθέσεις αυτό συνεπάγεται. Τι σχέση έχει λοιπόν η 1η Τροπολογία με την πανδημία του COVID-19 και τις συνέπειές του στο μέλλον;

Οι πανδημίες εμφανίζονται συχνά στην ανθρώπινη ιστορία. Στη σύγχρονη εποχή, από τη δεκαετία του 1770 σημειώθηκε μια σειρά πανδημιών, με πανδημίες χολέρας στον δέκατο ένατο και τον πρώιμο εικοστό αιώνα, και πέντε πανδημίες γρίπης από το 1890. Ακόμη πιο πίσω, σημειώθηκαν πραγματικά μαζικές πανδημίες που σκότωσαν ένα σημαντικό μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού. Ακόμη και οι ηπιότερες, σύγχρονες πανδημίες είχαν σημαντικές επιπτώσεις.

Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς ποια θα είναι η έκταση των επιπτώσεων της κρίσης του COVID-19, ιδίως καθώς ο τελικός αριθμός των θυμάτων παραμένει αυτήν την στιγμή άγνωστος. Ωστόσο δυο πράγματα που μπορεί να σώσουν τον κόσμο μετά την πανδημία: Η δημιουργική επιχειρηματικότητα και η μετατροπής της γης σε μια γιγαντιαία Ειδική Οικονομική Ζώνη.

Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 εμφανίστηκαν πολλοί «εκ των υστέρων σοφοί» που υποτίθεται μας προειδοποιούσαν γι' αυτό επί χρόνια και πλέον είχαν δικαιωθεί με τραγικό τρόπο. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σήμερα, με το ξέσπασμα της κρίσης του κορονοϊού. Αυτή τη φορά, δικαιωμένοι αισθάνονται οι εθνικιστές και οι «κοινοτιστές». «Πώς τα πάει τώρα η παγκοσμιοποίησή σας, φιλελεύθεροι;», ρωτούν.

Στο κεϋνσιανό μοντέλο δεν υπάρχει κάποια διαδικασία μέσα στον χρόνο για τον υπολογισμό, την επιλογή και την παραγωγή των συγκεκριμένων μορφών του κεφαλαιακού εξοπλισμού. Αν δεν υπάρχει ποικιλομορφία στα κεφαλαιακά αγαθά, δομή παραγωγής, προσανατολισμός για το μέλλον και επιλογή, τότε δεν υπάρχει και ανάγκη για επιχειρηματίες.

Ο COVID-19 δεν χρειάζεται εισαγωγές. Τους τελευταίους μήνες αποδείχθηκε αναπόδραστος. Επηρέασε σχολεία, επιχειρήσεις και φυσικά και τον ειδησεογραφικό κύκλο. Πολλές αμερικανικές πολιτείες έχουν πλέον εκδώσει διατάγματα παραμονής στο σπίτι ή άλλα πολύ παρόμοια στο περιεχόμενό τους που περιορίζουν όλους στο σπίτι, ενώ πολλές άλλες επιχειρήσεις έχουν κλείσει από μόνες τους λόγω έλλειψης πελατών.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών στην Πολωνία κινδυνεύουν. Η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι λόγω των περιορισμών της κοινωνικής απόστασης οι γυναίκες δεν μπορούν να αντιδράσουν έναντι μιας βάρβαρης νομοθεσίας που πέρασε την πρώτη φάση της επεξεργασίας της στο πολωνικό κοινοβούλιο.

Ποιος ευθύνεται για όλες τις κρίσεις πέρα από αυτή του COVID-19; Φυσικά οι νεοφιλελεύθεροι. Όμως, οι κεϋνσιανές λύσεις στις κρίσεις του 21ου αιώνα αγνοούν τρία προφανή προβλήματα. Είναι δύσκολο να κινητοποιηθούν άνθρωποι γύρω από παλιές ιδέες. Τα λάθη που αποκαλύφθηκαν το 1970 δεν εξαφανίστηκαν. Και, το πιο σημαντικό, δεν έχουν να πουν τίποτα για το σημαντικότερο πρόβλημα: Την περιβαλλοντική κρίση.

Ένα προϊόν έχει διαφορετική τιμή για κάθε άτομο, και η τιμή αγοράς είναι αυτή που ωφελεί τα μέγιστα τόσο την κοινωνία όσο και τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων: πρώτον, διότι η κοινωνία είναι πρόθυμη να αγοράσει σε επαρκείς ποσότητες το εν λόγω αγαθό, και δεύτερον διότι αυτό θα παράσχει τα αναγκαία οφέλη ώστε να συνεχιστεί η ανάπτυξη αυτής της δραστηριότητας και συνεπώς να ικανοποιηθεί η κοινωνική ζήτηση.

Στα ρωσικά, σοβιέτ σημαίνει συμβούλιο. Θεωρητικά, αυτό το σύστημα επρόκειτο να δώσει φωνή σε κάθε μέλος του προλεταριάτου (της εργατικής τάξης) στη διαμόρφωση της μοίρας του μέσω ψηφοφορίας και εκλογής των αντιπροσώπων τους από τις περιοχές τους ώστε οι επιλογές τους να αναγνωρίζονται από την ευρύτερη κυβέρνηση.

Η πράσινη αριστερά είναι ενθουσιασμένη με την πανδημία. Πέραν του περιορισμού της πληθυσμιακής αύξησης, μια μακροχρόνια φιλοδοξία της μαλθουσιανής της φράξιας, πιστεύει ότι η αυταρχική αντίδραση πολλών κυβερνήσεων προσφέρει ένα πρότυπο για μελλοντικούς ελέγχους για τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα και άλλων μορφών ρύπανσης.

Η ελπίδα που ενώνει σήμερα τους αντικαπιταλιστές σε ολόκληρο τον κόσμο είναι ότι η κρίση που προκάλεσε ο κορονοϊός θα σημάνει το πολυαναμενόμενο τέλος του καπιταλισμού. Οι αντικαπιταλιστές διανοούμενοι στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και παντού αλλού αναμασούν τα ίδια επιχειρήματα.

Οι κρίσεις, και ιδίως όσες έχουν τη βαρύτητα αυτής που αντιμετωπίσουμε σήμερα, έχουν την αναπόφευκτη τάση να επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η οικονομική ζωή. Το πώς εργάζονται οι άνθρωποι, καθώς και η ίδια η αγορά εργασίας θα υποστούν σημαντικές αλλαγές.

Ο σοσιαλισμός και ο περιβαλλοντισμός θεωρούνται από πολλούς ως οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Η ιδέα ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια «κρίση του καπιταλισμού» είναι πλέον κυρίαρχη.

Μολονότι η πανδημία του COVID-19 σε καμία περίπτωση δεν έχει τελειώσει, στην Ισπανία ήδη μπορούμε να αντλήσουμε κάποια διδάγματα που θα διασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθούν τα ίδια λάθη στην περίπτωση που είμαστε άτυχοι ώστε να αντιμετωπίσουμε ξανά μια παρόμοια κατάσταση κάποτε στο μέλλον.

Όσο άσχημα κι αν εξελιχθεί η σημερινή πανδημία του κορονοϊού, εντέλει θα ωχριά σε σύγκριση με τον πιο θανατηφόρο λοιμό στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι ανακουφιστικό να βλέπουμε τα πράγματα στην ιστορική τους διάσταση. Θα μπορούσε να ήταν χειρότερα, και μόλις επτά αιώνες πριν, ήταν χειρότερα.

Στο βιβλίο τους «Radical Uncertainty», οι γνωστοί Βρετανοί οικονομολόγοι John Kay και Mervyn King υποστηρίζουν ότι αντί ο κλάδος των οικονομικών να προσπαθεί να κατανοήσει το διαρκώς μεταβαλλόμενο, αβέβαιο και αμφιλεγόμενο περιβάλλον όπως αυτό όντως λειτουργεί, αντιθέτως κυριαρχείται από μια προσέγγιση προς την αβεβαιότητα.

Στις 2 Απριλίου συμπληρώθηκαν 155 χρόνια από το θάνατο ενός από τα σημαντικότερα πρόσωπα στην ιστορία του ελεύθερου εμπορίου και του κλασικού φιλελευθερισμού. Λίγοι έχουν ακούσει το όνομα του Ρίτσαρντ Κόμπντεν, αλλά το έργο του άλλαξε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία για πάντα.

Αυτή η ανάλυση βασίζεται σε πέντε σενάρια ως προς τη διάρκεια του κλεισίματος της οικονομίας και σε μια προσπάθεια εκτίμησης των απωλειών στη βιομηχανική παραγωγή. Τα σενάρια εξαρτώνται από τα επιλεχθέντα μέτρα έκτακτης ανάγκης που ισχύουν για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού

Η ΕΕ έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέσω ενός ευρωπαϊκού Green Deal ύψους ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ. Στόχος είναι ολόκληρη η Ένωση να καταστεί ουδέτερη ως προς τις εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050.

Τα τελευταία 10 χρόνια αποτελούν μια επαρκή απόδειξη ότι η ουγγρική κυβέρνηση χρησιμοποιεί και καταχράται κάθε ευκαιρία για να αποδυναμώσει τους θεσμούς που ελέγχουν την εξουσία της. Το ίδιο κάνει και τώρα με την πρόφαση ότι αντιμετωπίζει τους κινδύνους του κορονοϊού, ως εάν αυτό να μην ήταν δυνατό με συνταγματικό, δημοκρατικό τρόπο.

Δεδομένων των πλεονεκτημάτων που προσφέρει το ελεύθερο εμπόριο, η ΕΕ, η μεγαλύτερη οικονομία και το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ του κόσμου, θα πρέπει να συνεχίσει να δίνει έμφαση στην ελάττωση των εμποδίων στο εμπόριο που η ίδια επιβάλλει. Ένα καλό μέρος εκκίνησης για την ΕΕ θα ήταν η περιοχή του Κόλπου.

Οι αποτυχίες του σοσιαλισμού έχουν καταγραφεί πολλές φορές, από το Σοσιαλισμός του Λούντβιχ φον Μίζες το 1922 μέχρι το Σοσιαλισμός: Η αποτυχημένη ιδέα που ποτέ δεν πεθαίνει του Κρίστιαν Νίμιτς μόλις πέρσι. Ίσως η πιο πρόσφατη αποτυχία, πέρα από τις συνεχιζόμενες τραγωδίες της Βόρειας Κορέας και της Κούβας, είναι το θλιβερό παράδειγμα του “σοσιαλισμού του 21ου αιώνα” του Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα που αποδείχθηκε υπερβολικά παρόμοιο με τον σοσιαλισμό του 20ου αιώνα.