Της Sabine Leutheusser-Schnarrenberger
Ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτωρ Όρμπαν επέκτεινε την εξουσία του επί της χώρας με έναν νέο νόμο. Παρά την εξάπλωση του νέου κορονοϊού, αυτό δεν θα έπρεπε να συμβεί.
Στις 30 Μαρτίου 2020, το ουγγρικό κοινοβούλιο ψήφισε τον λεγόμενο “εξουσιοδοτικό νόμο”. Έτσι, ο πρωθυπουργός Βίκτωρ Όρμπαν θα μπορεί στο μέλλον να κυβερνά με διατάγματα χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση.
Ο νόμος δεν προβλέπει χρονικό όριο. Η ουγγρική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η μαζική εξάπλωση του νέου κορονοϊου είναι ο λόγος γι’ αυτές τις νομοθετκές αλλαγές.
Η Sabine Leutheusser-Schnarrenberger, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης της Γερμανίας από το φιλελεύθερο κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών, διατύπωσε δριμεία κριτική στον Όρμπαν στο άρθρο της με τίτλο “Η Ουγγαρία απομακρύνθηκε ακόμη περισσότερο από τις αρχές της νομοκρατίας”.
Καμία κρίση δεν δικαιολογεί την πλήρη διάλυση της δημοκρατίας. Υπό την σκιά της κρίσης του κορονοϊού, ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτωρ Όρμπαν επέκτεινε την εξουσία του ακόμη περαιτέρω - υπονομεύοντας έτσι τη δημοκρατία, τη νομοκρατία και τα δικαιώματα του πολίτη στην Ουγγαρία. Ακόμη και υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης, τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών πρέπει να προστατεύονται. Αυτά τα δικαιώματα δεν πρέπει ποτέ να περιορίζονται αυθαίρετα.
Στις 20 Μαρτίου του 2020, η κυβέρνηση της Βουδαπέστης υπέβαλε στην ουγγρική Βουλή ένα νομοσχέδιο για την προστασία έναντι του κορονοϊου. Το νομοσχέδιο έχει ως στόχο την επέκταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που κήρυξε η κυβέρνηση στις 11 Μαρτίου.
Αλλαγές στον ποινικό κώδικα της Ουγγαρίας
Ο εξουσιοδοτικός νόμος εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο τη Δευτέρα και επιτρέπει στον Πρωθυπουργό Όρμπαν να κυβερνά με διατάγματα και χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση. Ακόμη, δεν περιλαμβάνει κάποιο χρονικό όριο εφαρμογής ή την οποιαδήποτε άλλη πρόβλεψη που θα διασφάλιζε τον εποπτικό ρόλο του κοινοβουλίου.
Η προσπάθεια να ψηφιστεί το νομοσχέδιο με τη διαδικασία του επείγοντος στο κοινοβούλιο στις 23 Μαρτίου απέτυχε λόγω έλλειψης της αναγκαίας πλειοψηφίας των τεσσάρων πέμπτων.
Η κυβέρνηση όμως επανακατέθεσε το νομοσχέδιο στις 30 Μαρτίου. Στον δεύτερο γύρο ψηφοφορίας χρειαζόταν πλειοψηφία των δύο τρίτων - ακριβώς τον αριθμό των εδρών που κατέχει το κόμμα Fidesz του Όρμπαν στο κοινοβούλιο
Ο εξουσιοδοτικός νόμος τροποποιεί περαιτέρω τον ποινικό κώδικα: όπως δημοσιεύει “ψευδή” ή “διαστρεβλωμένα” δεδομένα που επηρεάζουν την “επιτυχία της προστασίας του κοινού” - ή που δημιουργούν ανησυχία ή αναστάτωση στο κοινό - θα μπορούν να τιμωρούνται με φυλάκιση έως πέντε ετών.
Σκοπίμως ασαφής διατύπωση
Η πρόβλεψη αυτή είναι σκοπίμως ασαφής. Δεν διευκρινίζει ποιος θα αποφασίζει τι συνιστά “ψευδή πληροφόρηση”, τι ακριβώς συνιστά “ενόχληση” της καραντίνας ή γιατί απαιτείται μια συνθήκη έκτακτης ανάγκης επ’ αόριστον. Από νομικής σκοπιάς, δεν υπάρχει λόγος γι’ αυτόν τον εξουσιοδοτικό νόμο.
Ο νόμος αυτός αποτελεί μια σοβαρή απειλή έναντι της νομοκρατίας στην Ουγγαρία και μπορεί επίσης να επηρεάσει και τη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Σήμερα, η κυβέρνηση οργανώνει ομάδες στρατιωτικής συνεργασίας για την επιτήρηση της λειτουργίας 140 εταιριών στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα που παρέχουν σημαντικές υπηρεσίες (πχ ενέργεια και πωλήσεις λιανικής).
Η καταστολή του πλουραλισμού των απόψεων συνεπάγεται προώθηση του ολοκληρωτικού κράτους
Τα τελευταία 10 χρόνια αποτελούν μια επαρκή απόδειξη ότι η ουγγρική κυβέρνηση χρησιμοποιεί και καταχράται κάθε ευκαιρία για να αποδυναμώσει τους θεσμούς που ελέγχουν την εξουσία της. Το ίδιο κάνει και τώρα με την πρόφαση ότι αντιμετωπίζει τους κινδύνους του κορονοϊού, ως εάν αυτό να μην ήταν δυνατό με συνταγματικό, δημοκρατικό τρόπο.
Η υιοθέτηση του εξουσιοδοτικού νόμου μπορεί να εντείνει ακόμη περαιτέρω την εκστρατεία εναντίον της αντιπολίτευσης και τις επιθέσεις στην ελευθερία του τύπου στην Ουγγαρία.
Στην Ουγγαρία, η ελευθερία του τύπου και ο πλουραλισμός των μέσων περιορίζονται συστηματικά από το 2010, ενώ τα φιλοκυβερνητικά μέσα κυριαρχούν στο μηντιακό περιβάλλον. Ο εξουσιοδοτικός νόμος είναι ένα ακόμη ανησυχητικό βήμα σ’ αυτή την εξέλιξη. Οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι, που ήδη πριν από την κρίση κατηγορούνται από την κυβέρνηση και τα πιστά σ’ αυτήν μέσα ότι διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες, αισθάνονται ιδιαίτερη ανησυχία.
Γι’ αυτό τον λόγο, μια ομάδα νομικών που περιλαμβάνει πρώην συνταγματικούς δικαστές, έχει ξεκινήσει μια διαδικτυακή διαμαρτυρία εναντίον του νόμου που ήδη έχει συγκεντρώσει πάνω από 90.000 υπογραφές.
Η δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα. Σε περιόδους κρίσης, είναι σημαντικότερο από ποτέ άλλοτε οι δημοσιογράφοι να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους μαχόμενοι εναντίον της παραπληροφόρησης και διασφαλίζοντας τον πλουραλισμό των απόψεων. Οι φωνές κριτικής ενισχύουν την κοινωνία. Όσοι δεν θέλουν τον πλουραλισμό των απόψεων, θέλουν το ολοκληρωτικό κράτος.
Η κήρυξη συνθήκης έκτακτης ανάγκης, ως μιας ειδικής νομικής διαταγής, δεν είναι κάτι που κείται εκτός του συντάγματος και δεν πρέπει να γίνει τέτοιο. Ο συνταγματικός έλεγχος επί της απόφασης να επεκταθεί τόσο η κατάσταση έκτακτης ανάγκης όσο και τα μέτρα που λαμβάνονται αυτή την περίοδο θα πρέπει πάντα να διασφαλίζεται.
Ακόμη, η σχέση μεταξύ του εξουσιοδοτικού νόμου και του Συντάγματος θα πρέπει να προσδιορίζεται με σαφήνεια και να περιλαμβάνεται ένα χρονικό όριο στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτές είναι απλές αλλά θεμελιώδεις δημοκρατικές και συνταγματικές αρχές - από τις οποίες η Ουγγαρία έχει πλέον απομακρυνθεί κατά ακόμη ένα βήμα.
--
Η Sabine Leutheusser-Schnarrenberger είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Friedrich Naumann, και Γερμανή πολιτικός του φιλελεύθερου κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 31 Μαρτίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
