Το σύνθημα "Black Lives Matter" που βρίσκεται στον πυρήνα των διαδηλώσεων στις ΗΠΑ κυριαρχεί παντού. Το φορούν τηλεοπτικοί αστέρες, διαδηλωτές, γίνεται γκράφιτι σε τοίχους, τυπώνεται πάνω σε καπέλα, κούπες, ποτήρια και παγούρια. Μία μερίδα πολιτών, συνήθως συντηρητικών, δείχνει να ενοχλείται από το σύνθημα και απαντά με το "All Lives Matter" δηλαδή «όλες οι ζωές έχουν αξία».

Όσο εμείς στην Ελλάδα συζητάμε για το αν ήρθε το τέλος του «νεοφιλελευθερισμού» ο υπόλοιπος κόσμος, και ιδιαίτερα οι γείτονές μας, αναδιαρθρώνουν τις οικονομίες τους και είτε μας φτάνουν είτε μας προσπερνούν. Μετά τις απογοητευτικές επιδόσεις μας σε δείκτες όπως το Doing Business και η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας, σύμφωνα με μελέτη της PwC και της Παγκόσμιας Τράπεζας η χώρα μας είναι ουραγός και σε ό,τι αφορά την πολυπλοκότητα της εταιρικής φορολόγησης. 

Τις τελευταίες μέρες η Κίνα έχει εντείνει την απόπειρα ελέγχου του Χονγκ Κονγκ παραβιάζοντας ουσιαστικά το δόγμα «μία χώρα, δύο συστήματα» που συνυπέγραψε με το Ηνωμένο Βασίλειο το 1997, όταν και το Χονγκ Κονγκ επέστρεψε στην Κίνα, εξέλιξη που σίγουρα θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει όλες τις δυτικές κυβερνήσεις και να προκαλέσει τρόμο στη συνείδηση κάθε φιλελεύθερου πολίτη. 

Ήδη πριν την εξάπλωση του κορονοϊού σε ολόκληρο τον πλανήτη, ζούσαμε σε μία αρκετά ιδιαίτερη περίοδο. Η άνοδος του λαϊκισμού, των fake news, και του εθνικισμού στη Δύση μάς προβλημάτισαν αρκετά και μας προβληματίζουν και σήμερα. Το έργο αυτό, άλλωστε, το έχουμε ξαναδεί στην Ευρώπη και ο απολογισμός του ήταν εφιαλτικός.

Τα χρήματα για την καταπολέμηση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε ο κορονοϊός έρχονται, είτε αυτό αρέσει είτε δεν αρέσει σε οποιονδήποτε. Αυτόματα, αυτό σημαίνει ότι το Μαξίμου, η κυβέρνηση και η επιτροπή των οικονομολόγων της οποίας ηγείται ο νομπελίστας καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης, θα κληθούν να χαράξουν την οικονομική πολιτική της χώρας μας για τα επόμενα χρόνια.

Τα θύματα αστυνομικής βίας, είτε θανάσιμης είτε απλά τραυματικής, είναι πολύ περισσότερα από αυτά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Πίσω από κάθε γνωστό συμβάν κρύβονται εκατοντάδες άλλα που για διάφορους λόγους μένουν στο σκοτάδι. Επειδή όλοι γνωρίζουμε ότι τα κίνητρα παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο λειτουργίας των δημόσιων λειτουργών, αξίζει να αναφερθούμε σήμερα στο «ένοχο μυστικό» της αμερικανικής έννομης τάξης.

Το περασμένο Σάββατο ένας από τους σημαντικότερους οικονομολόγους του κόσμου έχασε τη ζωή του ξαφνικά και ενώ έκανε περίπατο με τη γυναίκα του. Ο Αλμπέρτο Αλεσίνα είχε μία τεράστια ακαδημαϊκή καριέρα. Αρκετοί τον θεωρούν ως τον ιδρυτή της σύγχρονης πολιτικής οικονομίας, ενώ υπήρξε ο πρώτος διευθυντής της ομάδας εργασίας πολιτικής οικονομίας στο αμερικανικό National Bureau of Economic Research.

Ο κεϋνσιανισμός, δηλαδή η οικονομική πολιτική που θέλει το κράτος να έχει ενεργό ρόλο στην οικονομία ανήκει ιδεολογικά κυρίως στην κεντροαριστερά. Είναι ένα ιδεολογικό πλαίσιο που, αν βρεθεί στα λάθος χέρια, μπορεί να αποτελέσει μέχρι και προάγγελο του σοσιαλισμού και τα συστατικά του είναι τα καλύτερα εργαλεία για την εξαγορά ψήφων και τη δημιουργία πελατειακού κράτους.

Ο δείκτης του Consumer Choice Center μετρά το αν και το πόσο εύκολα και πλήρως λειτουργούν πλατφόρμες διαμοιρασμού μετακίνησης, βραχυχρόνιας μίσθωσης καταλύματος και δημοσίας χρήσης ηλεκτρικών πατινιών. Αν ήδη φανταστήκατε ποια είναι η θέση που κατέχει η Αθήνα σ' αυτόν τον δείκτη ανάμεσα στις 48 εξεταζόμενες πόλεις, μάλλον πέσατε μέσα: Είμαστε στην τελευταία θέση.

Η κυβέρνηση κατάφερε να περάσει την πρώτη φάση της πανδημίας με άριστα. Λίγοι, σε σχέση με άλλες χώρες, νεκροί, τα νοσοκομεία άντεξαν, οι πολίτες ανταποκρίθηκαν στα σκληρά μέτρα. Εδώ και λίγες εβδομάδες η κυβέρνηση με αργά και σίγουρα βήματα προσπαθεί να μας φέρει στη νέα πραγματικότητα κατά την οποία θα ζούμε με τον κορονοϊό.

Ένα από τα πιο επιτυχημένα αποφθέγματα της Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν ότι δεν υπάρχει δημόσιο χρήμα, μόνο χρήμα φορολογουμένων. Για να δικαιολογηθεί η κρατική δαπάνη των χρημάτων των φορολογουμένων σε μία έκτακτη περίοδο, όπως η σημερινή, δεν χρειάζεται να είναι κανείς κεϋνσιανός. Όλα τα είδη των φιλελευθέρων αναγνωρίζουν ότι σε τέτοιες περιόδους το κράτος έχει ρόλο και μπορεί να παρέμβει στην οικονομία προκειμένου να εξασφαλίσει τη σταθερότητα.

Το αφήγημα που χτίζει ένας πολιτικός γύρω από τον εαυτό του, το κόμμα του και τις αρχές του επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που συγκεκριμένα κοινά θα αλληλεπιδράσουν μαζί του. Το τελευταίο παράδειγμα μίας τέτοιας προσπάθειας είναι το κόμμα που ανακοίνωσε χθες ο πρώην βουλευτής της ναζιστικής Χρυσής Αυγής.

Η χώρα μας από το 1980 μέχρι και το τέλος των μνημονίων βίωσε μία συνεχή αποβιομηχάνιση. Το αποτέλεσμα αυτής της αποβιομηχάνισης ήταν ότι το 2019 η βιομηχανία αποτελούσε μόλις το 16,9% του ελληνικού ΑΕΠ, γεγονός που φέρνει τη χώρα μας 135η (πηγή: CIA World Factbook 2020) θέση του κόσμου ως προς το ποσοστό της βιομηχανικής παραγωγής σε σχέση με το σύνολο της οικονομίας.

Στο πλαίσιο της πολύ παραγωγικής εκδοτικής συνεργασίας του Φιλελεύθερου και του ΚΕΦίΜ, το ερχόμενο Σάββατο κυκλοφορεί με την εφημερίδα μια επιτομή σημαντικών κειμένων του κορυφαίου φιλελεύθερου στοχαστή του 20ου αιώνα Φρίντριχ Χάγιεκ που επιμελήθηκε το αμερικανικό Foundation for Economic Education.

Ενόψει του επικείμενου κάποια στιγμή ανοίγματος των καταστημάτων εστίασης, είδα πρόσφατα ένα ρεπορτάζ στην τηλεόραση όπου ο δημοσιογράφος ρώτησε μεταξύ άλλων μια εστιάτορα «Μα καλά, δεν θα αυξήσετε τις τιμές;» Φαντάζομαι ποια ήταν η πορεία σκέψης που οδήγησε τον δημοσιογράφο όχι μόνο να κάνει αυτή την ερώτηση, αλλά και να θεωρήσει και σχεδόν σίγουρη την απάντηση που θα λάβει

Την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύθηκε μία αρκετά σημαντική έρευνα για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα έχουν παρουσιαστεί εκτενώς, ευτυχώς, από τα ελληνικά μέσα αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε υπάρχουν χιλιάδες συμπολίτες και συμπολίτισσες που φοβούνται να εκφραστούν ελεύθερα.

Ένας λόγος που παρατηρούμε φαινόμενα ευνοιοκρατίας σε περιόδους μεγάλων κρίσεων είναι ότι σε αυτές ακριβώς τις περιόδους οι κυβερνήσεις αποκτούν αρκετές έκτακτες εξουσίες. Οι συστημικοί έλεγχοι εν μέσω κρίσεων είναι πιο αδύναμοι και η ανάγκη για άμεση λήψη αποφάσεων χωρίς τους ελέγχους της κανονικότητας είναι μεγαλύτερη.

Οι επίπονες μεταρρυθμίσεις στη φορολογία, στο ρυθμιστικό πλαίσιο και τα εργασιακά είναι ένα πάγιο φιλελεύθερο αίτημα. Δυστυχώς, οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι αρκετά περίπλοκες και φέρουν μαζί τους σημαντικό πολιτικό κόστος, γεγονός που καθιστά την καθυστέρησή τους αναμενόμενη.

Αν μια χώρα έχει αυτό το διάστημα ανάγκη να βελτιώσει τη διεθνή της εικόνα, αυτή είναι η Κίνα. Απ' ό,τι δείχνουν τα διαθέσιμα δεδομένα, η πανδημία όχι μόνο ξεκίνησε από εκεί -αυτό είναι το λιγότερο- αλλά και έγινε ανεξέλεγκτη λόγω των γνωστών πια τάσεων για μυστικότητα και συγκάλυψη των κρίσεων που χαρακτηρίζουν σταθερά όλα τα αυταρχικά κράτη.

Σε περιόδους κρίσης οι θεωρίες συνωμοσίας και οι ψευδοεπιστημονικές αναλύσεις στα κοινωνικά δίκτυα γνωρίζουν μεγάλη άνθιση. Στις 5 Μαΐου, το πανεπιστήμιο του Σικάγο δημοσίευσε τα αποτελέσματα τριών επιμέρους ερωτήσεων που τέθηκαν σε κορυφαίους οικονομολόγους με θέμα την πανδημία και την παγκόσμια οικονομία.

Η πρώτη φάση της αντιμετώπισης της πανδημίας πέρασε και τα αποτελέσματα για τη χώρα και την κυβέρνηση ήταν πολύ θετικά. Η πλειοψηφία των πολιτών ανταποκρίθηκε στα αυστηρά μέτρα, η κυβέρνηση ενημέρωσε σωστά και επαρκώς τους πολίτες για τους περιορισμούς στους οποίους υπόκεινται, και τα αποτελέσματα σε σχέση με άλλες χώρες ήταν θεαματικά.

Η δημιουργική καταστροφή είναι το οικονομικό φαινόμενο που προκάλεσε την κατάρρευση εταιριών όπως η Kodak, η Xerox, ή η Polaroid. Τις τελευταίες δεκαετίες, η δημιουργική καταστροφή δεν θεωρείται μειονέκτημα του καπιταλισμού αλλά αντίθετα η κινητήριος δύναμη της συνεχιζόμενης βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των χωρών που σε διάφορες βαθμίδες τον έχουν υιοθετήσει προκειμένου να ρυθμίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα.

Με τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, και την επιβολή της υποχρεωτικής χρήσης προστατευτικής μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς, τις δημόσιες υπηρεσίες και αλλού, διαβάζω αυτές τις μέρες να διατυπώνεται η πρόταση από σοβαρούς ανθρώπους από διάφορους ιδεολογικούς χώρους η κυβέρνηση να διατιμήσει τις μάσκες προκειμένου να διασφαλιστεί αποτελεσματικότερα η προσβασιμότητα ιδίως των φτωχότερων ανθρώπων σε αυτές.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος η 3η Μαΐου ήταν παγκοσμίως ημέρα αφιερωμένη στην ελευθερία του τύπου. Είναι μια επέτειος που αντί να λειτουργεί ως αφορμή εορτασμού μιας από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του ελεύθερου κόσμου, δυστυχώς μας υπενθυμίζει τις διαρκείς και συστηματικές προσπάθειες περιορισμού αυτού του απαραίτητου πυλώνα της φιλελεύθερης δημοκρατίας.