Αν κάποιος ξύπνησε χθες νωρίς το πρωί και έσπευσε να ενημερωθεί για τα εξελισσόμενα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών, πιθανότατα αισθάνθηκε πως ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν το φαβορί για τη νίκη. Κάποιοι μάλιστα Έλληνες υποστηρικτές του, με αναρτήσεις τους στα κοινωνικά δίκτυα έσπευσαν να πανηγυρίσουν μετά τη δήλωση που έκανε λίγο μετά...

Η έναρξη λειτουργίας του τζαμιού στον Βοτανικό έτυχε βεβαίως να συμπέσει με την επίθεση του ισλαμιστή τρομοκράτη στη Βιέννη. Κάποιοι έσπευσαν να διακρίνουν μια κάποια τραγική ειρωνεία, ή και πιο ανοιχτά να αποφανθούν ότι η Ελλάδα κινείται στη λάθος κατεύθυνση, καθώς κατά τη γνώμη τους - κι εδώ μεταφέρω πράγματα που έχουν όντως ειπωθεί και γραφτεί - θα έπρεπε μέχρι και να απαγορεύσουμε ρητά την εγκατάσταση μουσουλμανικής πίστης ανθρώπων στη χώρα μας.

Στον σπουδαίο Βρετανό φιλελεύθερο πολιτικό και ιστορικό του 19ου αιώνα Λόρδο Άκτον πιστώνεται η φράση “η εξουσία διαφθείρει, και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα”. Έκτοτε, οι φιλελεύθεροι χρησιμοποιούμε αυτή τη ρήση συνήθως ασκώντας κριτική στην κρατική εξουσία, γνωρίζοντας τόσο θεωρητικά όσο και εμπειρικά πως όσες περισσότερες εξουσίες εκχωρούμε στους κυβερνήτες, τόσο βεβαιότερη είναι η διαφθορά τους.

Η υπεράσπιση του δυτικού τρόπου ζωής, όσο και δύσκολος να είναι ο ορισμός του, τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και λιγότερο σθεναρή. Η στάση του Εμμανουέλ Μακρόν μπορεί να αποτελέσει το σημείο καμπής αυτής της τάσης. Η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει πανίσχυρα όπλα στη διάθεσή της για να προστατέψει την ύπαρξή της χωρίς να χάσει το χαρακτήρα της.

Το να καταλάβει κανείς πως χρηματοδοτούνται οι πολιτικές καμπάνιες στην Αμερική είναι πολύ δύσκολο αν δεν έχει ζήσει την πολιτική διαδικασία εκεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ο καθένας να αποκτήσει μία βασική κατανόηση αυτού του περίπλοκου συστήματος που έχει μεγάλα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για να γίνει αντιληπτό πρέπει πρώτα να ξεκινήσουμε από τους διάφορους τύπους οργανισμών...

Κατά τη διάρκεια της ζωής μου γνώρισα πολλούς μετανάστες, είτε Έλληνες στις ΗΠΑ είτε αλλοδαπούς στη χώρα μας. Στους μετανάστες, ανεξαρτήτως εθνικότητας, διέκρινα αρκετά συχνά μία πολύ ιδιαίτερη ποιότητα. Δεν είχα ακριβή λέξη για να την περιγράψω αλλά περιφραστικά το εξέφραζα ως “αν έβαζες αυτόν τον άνθρωπο σε μία χρονομηχανή και τον έστελνες σε μία τυχαία χρονική στιγμή, είτε του παρελθόντος είτε του μέλλοντος, θα είχες την πεποίθηση ότι θα τα καταφέρει μια χαρά.”

Ένα αγαπημένο θεωρητικό ερώτημα που θέτουν ψυχολόγοι και φιλόσοφοι όταν θέλουν να αναδείξουν τη σκοτεινή πλευρά της ανθρωπότητας, είναι το «με ποιους θα ήσουν αν είχες γεννηθεί στη Γερμανία στις αρχές 20ου αιώνα και βίωνες την ανοδική πορεία των ναζί κατά τη δεκαετία του 1930;» Όλοι μας θέλουμε να πιστεύουμε πως αν ποτέ βρισκόμασταν σε μία τέτοια κατάσταση πως θα ήμασταν σαφώς μαζί με τους ελάχιστους Γερμανούς που εναντιώθηκαν ηρωικά στην άνοδο του ναζισμού.

Οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των Αμερικανών ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο σε όλες τις βαθμίδες διακυβέρνησης (από τα εκλεγμένα διοικητικά συμβούλια των τοπικών σχολείων μέχρι και την προεδρία της χώρας), γεγονός που σημαίνει ότι η εν λόγω χώρα μπορεί να μην ανακάλυψε το δημοκρατικό πολίτευμα, όμως έχει τεράστια εμπειρία στη λειτουργία του. Ιδού, λοιπόν, δύο αμερικάνικες ιδέες που θα άξιζε να συζητήσουμε και στη χώρα μας.

Πώς θα επιλύονταν άμεσα τα προβλήματα στη λειτουργία των πανεπιστημίων σήμερα; Αν οι αποφάσεις που τα αφορούν δεν περνούσαν μέσα από τη δαιδαλώδη και συγκεντρωτική κρατική γραφειοκρατία. Τα πανεπιστήμια πρέπει να έχουν την απόλυτη ευχέρεια να ορίζουν ζητήματα συγχωνεύσεων και επεκτάσεων, ζητήματα που αφορούν τον αριθμό των εισακτέων καθώς και του εκπαιδευτικού προσωπικού, καθώς και του περιεχομένου των προγραμμάτων που προσφέρουν. 

Η πιο ιερή από τις ελευθερίες μας είναι η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης. Η τεράστια σημασία της αναγνωρίζεται θεσμικά εδώ και αρκετούς αιώνες, από την πρώτη τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος μέχρι και τα περισσότερα σύγχρονα συντάγματα των περισσότερων χωρών του πλανήτη που κατοχυρώνουν την ελευθερία των πολιτών...

Δημοσιεύθηκε αυτές τις μέρες ένας ακόμη πολύ ενδιαφέρων και κρίσιμος για τη χώρα μας δείκτης, η Παγκόσμια Κατάταξη Ψηφιακής Ανταγωνιστικότητας του IMD. Πέρα από την προφανή του σημασία για την Ελλάδα, έχουμε μάλιστα έναν παραπάνω λόγο να ενδιαφερόμαστε για τον δείκτη αυτό, καθώς ο επικεφαλής οικονομολόγος του Κέντρου Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας του IMD είναι ο συμπατριώτης μας Χρήστος Καμπόλης.

Το περασμένο Σάββατο ήταν η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας. Για χιλιάδες χρόνια και μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες και μόνο η σκέψη ότι κάποια μέρα η ανθρωπότητα θα μπορούσε να εξαλείψει μία από τις χειρότερες καταστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, την ακραία φτώχεια, θα ήταν μία σκέψη ουτοπική. Σήμερα, συζητάμε για τις στρατηγικές ώστε να πετύχουμε αυτόν τον στόχο μέσα στα επόμενα 15 χρόνια!

Πριν από δύο εβδομάδες το Υπουργείο Οικονομικών έθεσε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο «Περιστολή του λαθρεμπορίου – Κύρωση του Πρωτοκόλλου για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου καπνού». Το λαθραίο εμπόριο καυσίμων, τσιγάρων και αλκοολούχων ποτών αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα στη χώρα μας.

Μέσα στους τελευταίους μήνες οι κυβερνήσεις έχουν λάβει μέτρα που πριν τον Ιανουάριο θα ήταν αδιανόητα. Οι υπουργοί Οικονομικών, ιδιαίτερα σε χώρες σαν τη δική μας, πρέπει να βιώνουν μία πολύ δύσκολη και απρόβλεπτη περίοδο. Παράλληλα, τουλάχιστον μέχρι να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει εμβόλιο, η οικονομική δραστηριότητα θα χαρακτηρίζεται πρωτίστως από την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα.

Η σημασία της φορολογικής ανταγωνιστικότητας στην ανάπτυξη και την ευημερία μιας χώρας είναι τεράστια. Αρκεί για αυτό να αναλογιστεί κανείς το ότι σήμερα μια επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να επιλέξει σε ποια χώρα θα εγκατασταθεί, πού θα τοποθετήσει την έδρα της, τις μονάδες παραγωγής, τις περιφερειακές τις διοικήσεις, για να έχει από εκεί πρόσβαση σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή. Κι αυτό όχι μόνο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου ισχύει στον ύψιστο βαθμό, αλλά και εκτός αυτής.

Χθες ο Πρωθυπουργός, στο πλαίσιο της παρουσίασης του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων της πλατφόρμας Elevate Greece, είπε κάτι πολύ σημαντικό - ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να εισαχθεί η επιχειρηματικότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία, στα σχολεία της χώρας. Βεβαίως, ιδιαίτερα στη χώρα μας, η απόσταση που χωρίζει μια διακήρυξη από την πρακτική της εφαρμογή μπορεί να είναι τεράστια, και το τελικό περιεχόμενο μιας τέτοιας σημαντικής αλλαγής πολλές φορές δεν ικανοποιεί πλήρως τις προσδοκίες.

Η μεγάλη πλειοψηφία των οικονομολόγων συμφωνεί σχεδόν απόλυτα στο ότι τα οικονομικά οφέλη του ελεύθερου εμπορίου είναι πολύ μεγαλύτερα από την όποια μετατόπιση προκαλείται εξαιτίας του στην αγορά εργασίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 70, ο Μίλτον Φρίντμαν παρουσίασε μία τολμηρή εναλλακτική στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ: τη μονομερή κατάργηση των δασμών στο διεθνές εμπόριο. 

Είστε εξοργισμένοι; Αν όχι, θα έπρεπε! Μπορεί η δικαστική απόφαση για την ενοχή των ναζιστών να μας έδωσε λόγους χαράς, όμως το Σάββατο για ακόμα μία φορά τα τελευταία χρόνια, ομάδες ατόμων απολυταρχικής κοσμοθεώρησης που λειτουργούν ανενόχλητα ανάμεσά μας επιχείρησαν να τρομοκρατήσουν έναν δημοσιογράφο που προφανώς τους ενοχλεί αφάνταστα.

Σαν σήμερα, στις 9 Οκτωβρίου 1974, ανακοινώθηκε η απονομή του βραβείου Νόμπελ Οικονομικών στον Φρίντριχ Χάγιεκ, το οποίο μοιράστηκε με τον κατά κάποιο τρόπο διανοητικό του αντίπαλο, Γκούναρ Μύρνταλ. Η ομιλία που εκφώνησε σύμφωνα με το πρωτόκολλο ο Χάγιεκ κατά την τελετή απονομής του βραβείου, έμεινε στην ιστορία ως μία από τις πιο ανατρεπτικές.

Η χθεσινή ημέρα ήταν μέρα ικανοποίησης. Πρωτίστως γιατί η δικαιοσύνη αναγνώρισε ότι οι κατηγορίες που αφορούσαν τα μέλη και την οργάνωση της Χρυσής Αυγής ήταν αληθείς. Ένας σπουδαίος αμερικανός δικαστής είχε πει ότι η καθυστερημένη δικαιοσύνη είναι απαρνηθείσα δικαιοσύνη. Μετά από αρκετά χρόνια λοιπόν, η δικαιοσύνη δεν απαρνήθηκε τη Δικαιοσύνη που τόσο επίμονα αναζητούσαν τα θύματα, οι οικογένειές τους, και ολόκληρη η κοινωνία.

Η πολιτεία της Καλιφόρνια αν ήταν ανεξάρτητο κράτος θα ήταν η 5η μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη. Είναι η Μέκκα των νέων τεχνολογιών και των νεοφυών επιχειρήσεων, έχει τεράστια αγροτική, βιομηχανική και ενεργειακή παραγωγή, είναι πανέμορφη και έχει αξιοζήλευτο κλίμα. Όλα αυτά τα συστατικά είναι εκείνα που κάνουν την Καλιφόρνια μία σπουδαία και υπολογίσιμη οικονομική δύναμη παγκοσμίως. Όμως, έχει και τη σκοτεινή της πλευρά. 

Ο Michael Munger χωρίζει τους φιλελεύθερους στους «directionals» και τους «destinationists». Οι πρώτοι εξετάζουν μια πρόταση πολιτικής, μια μεταρρύθμιση, ένα νομοσχέδιο ανάλογα με το αν και το προς τα πού στρίβει το τιμόνι της κοινωνίας, της οικονομίας και των δικαιωμάτων. Αν μια πολιτική ενισχύει την ατομική και οικονομική ελευθερία, ακόμη κι αν δεν είναι 100% φιλελεύθερη, οι «κατευθυντιστές» την αποδέχονται με χαρά.

Σήμερα η κυβέρνηση θα παρουσιάσει μία εμβληματική επένδυση της Microsoft στη χώρα μας. Τέτοιου είδους επενδύσεις έχουν τεράστια σημασία, τόσο επικοινωνιακά όσο και επί της ουσίας καθώς δίνουν ώθηση σε ολόκληρη την επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα. Αν όμως θέλουμε να μιλήσουμε για αλλαγή ρότας της ελληνικής οικονομίας, σε καμία περίπτωση οι επενδύσεις τύπου Microsoft δεν αρκούν.

Ανακοινώθηκε χθες ότι το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επέβαλε πρόστιμο 30.000 ευρώ στο STAR για «ειρωνικό και περιφρονητικό σχολιασμό» στον περσινό κύκλο του Greece΄s Next Top Model. Αν διαβάσει κανείς μάλιστα τα σχόλια αυτά που για το ΕΣΡ στοιχειοθετούν την ποινή, θα βγάλει το συμπέρασμα ότι παρόμοια πρόστιμα θα πρέπει να επιβάλλονται καθημερινά σε όλα ανεξαιρέτως τα ριάλιτι...