Το Δεκέμβριο του 2011 ήμουν εκτελεστικός διευθυντής στην προκριματική (primary) καμπάνια ενός ρεπουμπλικάνου υποψηφίου στην πολιτεία της Ουάσινγκτον. Το κύριο μέσο για την προσέλκυση ψηφοφόρων στις τοπικές συνελεύσεις της ήταν τα οργανωμένα τηλεφωνικά κέντρα. Κάθε μέρα οι υπάλληλοι της εκστρατείας οργάνωναν εκατοντάδες εθελοντές, τους έδιναν λίστες με τηλέφωνα πιθανών ψηφοφόρων, και από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 9 το βράδυ κάθε εθελοντής καλούσε περίπου 150 άτομα και συνομιλούσε με 45.
Οι συγκεντρώσεις αυτές γίνονταν είτε σε σπίτια εθελοντών, είτε σε εστιατόρια με πριβέ χώρους, είτε σε ξενοδοχεία. Μία κρύα μέρα του Δεκεμβρίου με πήρε τηλέφωνο μία ενθουσιασμένη εθελόντρια για να με ενημερώσει ότι ένας ξενοδόχος θα φιλοξενήσει τους 20 εθελοντές μας δωρεάν. Την ευγενική πρόταση του ξενοδόχου τη δεχτήκαμε, όμως του κατέστησα σαφές ότι θα πρέπει να εκδοθούν παραστατικά στα οποία να αναφέρεται η τιμή αγοράς της ενοικίασης του χώρου διότι η καμπάνια θα πρέπει να δηλώσει την αξία της δωρεάς στην Ομοσπονδιακή Εκλογική Επιτροπή (FEC).
Το να καταλάβει κανείς πως χρηματοδοτούνται οι πολιτικές καμπάνιες στην Αμερική είναι πολύ δύσκολο αν δεν έχει ζήσει την πολιτική διαδικασία εκεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ο καθένας να αποκτήσει μία βασική κατανόηση αυτού του περίπλοκου συστήματος που έχει μεγάλα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για να γίνει αντιληπτό το πως χρηματοδοτούνται οι καμπάνιες, πρέπει πρώτα να ξεκινήσουμε από τους διάφορους τύπους οργανισμών που μετέχουν στην εκλογική διαδικασία και στη συνέχεια να δούμε τα όρια και τις βασικές ρυθμίσεις του καθενός. Οι κύριοι τύποι πολιτικών οργανισμών είναι οι παρακάτω:
(πηγή: New York Times)
Εκλογική Επιτροπή Υποψηφίου
Αυτές οι εκλογικές επιτροπές υπάγονται απευθείας στους υποψηφίους (π.χ. Τραμπ, Μπάιντεν) και διοικούνται από τους ίδιους και τους επιτελείς τους. Όταν αναφερόμαστε στην καμπάνια του Τραμπ, μιλάμε για αυτόν ακριβώς τον τύπο πολιτικού οργανισμού. Στις εκλογικές επιτροπές υποψηφίων απαγορεύεται ρητά η λήψη χρηματοδότησης από επιχειρήσεις, σωματεία, μ.κ.ο., ξένοι υπήκοοι. Επίσης, απαγορεύεται να χρηματοδοτήσει τρίτο πρόσωπο τη δωρεά ενός άλλου (π.χ. ο σύζυγος καταθέτει δικά του χρήματα στο όνομα της γυναίκας του).
Εκλογική Επιτροπή Κόμματος
Εδώ μιλάμε για επίσημες κομματικές επιτροπές οι οποίες μπορεί να είναι σε ομοσπονδιακό (δηλαδή το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα) ή σε πολιτειακό και τοπικό επίπεδο (π.χ. το Δημοκρατικό Κόμμα της Βιρτζίνια). Αρκετοί περιορισμοί ως προς την άντληση χρηματοδότησης είναι και εδώ αντίστοιχοι με τις επιτροπές των υποψηφίων.
Επιτροπή Πολιτικής Δραστηριότητας (Political Action Committee - PAC)
Οι ΕΠΔ εμφανίστηκαν στην Αμερική τη δεκαετία του 40, μέσω του εργατικού κινήματος. Σκοπός τους είναι να αντλούν και να ξοδεύουν χρήματα προκειμένου να εκλέξουν ή να αποτρέψουν την εκλογή υποψηφίων. Υπάρχουν κυρίως δύο ειδών ΕΠΔ ανάλογα με το ποιος τα χρηματοδοτεί και για ποιους χρηματοδοτούν με τη σειρά τους. Αν μία ΕΠΔ χρηματοδοτεί περισσότερους από πέντε υποψηφίους λέγεται ΕΠΔ πολλαπλών υποψηφίων και οι υπόλοιπες λέγονται μη-πολλαπλών υποψηφίων. Σύνδεσμοι επιχειρήσεων, συνδικαλιστικά σωματεία, μη-κερδοσκοπικοί οργανισμοί με ιδεολογικούς σκοπούς, ακόμα και πολιτικοί προκειμένου να στηρίξουν άλλους πολιτικούς μπορούν να ιδρύσουν ένα PAC. Οι περιορισμοί στη λήψη και απονομή χρηματοδότησης σε αυτούς τους οργανισμούς είναι λίγο πιο αυστηροί από τους δύο προηγούμενους τύπους.
SUPER PACs
Αυτός είναι ίσως ο πιο σκοτεινός τύπος πολιτικού χρήματος. Τα Super PACs είναι οργανισμοί που ενώ έχουν ως σκοπό να εκλέξουν ή να αποτρέψουν την εκλογή υποψηφίων, δεν επιτρέπεται να χρηματοδοτούν κανέναν άλλο οργανισμό, δηλαδή κάνουν ανεξάρτητες δαπάνες. Για παράδειγμα, ένα σωματείο εργαζομένων επιθυμεί την αύξηση του κατώτατου μισθού. Αντί να μαζέψει χρήματα μέσα από την ΕΠΔ του, δημιουργεί ένα Super PAC το οποίο κάνει από μόνο του καμπάνια υπέρ του υποψηφίου που στηρίζει: παράγει τηλεοπτικά σποτ, κάνει διαφημιστική καμπάνια στα social media, εγγράφει ψηφοφόρους στους εκλογικούς καταλόγους κλπ.
Κάθε χορηγία που γίνεται σε όλους τους παραπάνω οργανισμούς κατατίθεται στην αρμόδια αρχή (FEC). Όμως, τα Super PACs, επειδή είναι ανεξάρτητοι οργανισμοί που δεν επιτρέπεται να συντονίζονται με τους υποψηφίους που στηρίζουν, προστατεύονται από την 1η τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος σε τέτοιο βαθμό που τους επιτρέπει να λαμβάνουν απεριόριστη χρηματοδότηση χωρίς απαραίτητα να μπορεί να εντοπιστεί ο χορηγός τους.
Πέρα λοιπόν από τα SUPER PACs, όλοι οι υπόλοιποι οργανισμοί έχουν σαφή όρια ως προς τα χρήματα που μπορούν να αντλήσουν και να δωρίσουν. Ο παρακάτω πίνακας δίνει μια καλή εικόνα:
Σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου είναι να δώσει στο κοινό του liberal.gr μία αίσθηση των βασικών εννοιών που αφορούν το πολιτικό χρήμα στις ΗΠΑ. Τις επόμενες ημέρες, ενόψει και των εκλογών της Τρίτης, θα δούμε πιο αναλυτικά τη σημασία που παίζει κάθε πολιτικός οργανισμός στις εκλογικές αναμετρήσεις. Όσοι θέλουν να μάθουν περισσότερα για το θέμα, μπορούν να παρακολουθήσουν το Masterclass του ΚΕΦίΜ σήμερα (Παρασκευή, 30/10/20) στις 19:00 με τη συμμετοχή του Ευτύχη Βαρδουλάκη.
