Ο Απόστολος Λακασάς δημοσίευσε χθες στην Καθημερινή ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ που καταγράφει τουλάχιστον τρία προβλήματα στη λειτουργία των πανεπιστημίων σήμερα.
Πρώτα απ’ όλα, σε ό,τι αφορά την έλλειψη καθηγητών. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, αντιστοιχεί ένας καθηγητής για 44,4 φοιτητές, ενώ η αμέσως καλύτερη επίδοση, της Τουρκίας είναι στο 25,1 και ο μέσος όρος της ΕΕ στο 13,2. Πιθανότατα βέβαια αυτός ο αριθμός επηρεάζεται από την ελληνική ιδιαιτερότητα των αιωνίων φοιτητών - μια άλλη μεγάλη κουβέντα - αλλά και πάλι το πράγμα μιλά από μόνο του, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς τον πάγο στο άνοιγμα νέων θέσεων για πανεπιστημιακούς τα τελευταία χρόνια της κρίσης.
Δεύτερο στραβό, η απίστευτα πρόχειρη περσινή αλλαγή στον πανεπιστημιακό χάρτη της χώρας. Για παράδειγμα, η απορρόφηση ΤΕΙ από τη Δυτική Ελλάδα από το Πανεπιστήμιο Πατρών, η οποία έγινε με το στανιό, παρά τις έντονες αντιδράσεις του Πανεπιστημίου, η σύγκλητος του οποίου μάλιστα υπογραμμίζει ότι ο σχετικός προεκλογικός ουσιαστικά νόμος «υπονόμευσε βαθιά την ακαδημαϊκή προοπτική και ανάπτυξη του Πανεπιστημίου Πατρών, δημιουργώντας εμπόδια ακόμα και σε αυτή την εκπαιδευτική του λειτουργία».
Τρίτο παλαβό, η πανεπιστημιακή σχολή που ζητά ο δήμαρχος Κω να ιδρύσει η κυβέρνηση στο πανέμορφο νησί του με αντικείμενο «την ιπποκρατική Κω, την τουριστική οικονομία και διοίκηση, τον τουρισμό υγείας και ευεξίας, τη νησιωτικότητα και την αειφορία».
Πώς θα επιλύονταν άμεσα αυτά τα προβλήματα; Αν οι αποφάσεις που τα αφορούν δεν περνούσαν μέσα από τη δαιδαλώδη και συγκεντρωτική κρατική γραφειοκρατία. Τα πανεπιστήμια πρέπει να έχουν την απόλυτη ευχέρεια να ορίζουν ζητήματα συγχωνεύσεων και επεκτάσεων, ζητήματα που αφορούν τον αριθμό των εισακτέων καθώς και του εκπαιδευτικού προσωπικού, καθώς και του περιεχομένου των προγραμμάτων που προσφέρουν.
Το τι συμβαίνει όταν δεν υπάρχει αυτή η ανεξαρτησία, το ζούμε εδώ και δεκαετίες: ρουσφέτια, εξυπηρετήσεις, ανισορροπίες, δημιουργία ανυπέρβλητων εμποδίων, καταστολή κάθε προσπάθειας ανάπτυξης εν τη γενέσει, χάσματα στις ακαδημαϊκές κατατάξεις και στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών πανεπιστημίων έναντι των ξένων που δεν αντανακλούν την ποιότητα της δουλειάς που μπορεί να γίνει από την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας μας, κεντρικά προγράμματα για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση που δημιουργούν τμήματα-φαντάσματα χωρίς κανένα άλλο λόγο ύπαρξης παρά μόνο την ενοικίαση διαμερισμάτων σε κάποιες πόλεις της περιφέρειας.
Μεγαλύτερη λοιπόν ανεξαρτησία των πανεπιστημίων, και βεβαίως αλλαγή, είτε με συνταγματική αναθεώρηση, είτε με άλλα νόμιμα μέσα, του περιορισμού του άρθρου 16 για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει διεθνές κέντρο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Όχι όμως μ’ αυτά τα μυαλά!
