Ανακοινώθηκε χθες ότι το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επέβαλε πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ στο STAR για «ειρωνικό και περιφρονητικό σχολιασμό» στον περσινό κύκλο του Greece’s Next Top Model, αναφερόμενο σε συγκεκριμένα πράγματα που είπαν τόσο οι κριτές όσο και οι διαγωνιζόμενες.
Αν διαβάσει κανείς μάλιστα τα σχόλια αυτά που για το ΕΣΡ στοιχειοθετούν την ποινή, θα βγάλει το συμπέρασμα ότι παρόμοια πρόστιμα θα πρέπει να επιβάλλονται καθημερινά σε όλα ανεξαιρέτως τα ριάλιτι που παίζονται στα κανάλια της ελληνικής τηλεόρασης.
Μπορεί τα μέλη του ΕΣΡ να σκέφτονται ότι έτσι θα αλλάξουν τη συνάρτηση κόστους και οφέλους για τα κανάλια και θα τα εξωθήσουν να βγάλουν από το πρόγραμμά τους μια και καλή τέτοιες παραγωγές. Ή πάλι, μπορεί να σκέφτονται ότι υπάρχει η περίπτωση να τις κρατήσουν, αλλά θα φροντίσουν στο εξής με επιμέλεια τα σχόλια να είναι κόσμια, χωρίς μπηχτές, πισώπλατα μαχαιρόματα, εντάσεις - χωρίς δηλαδή όλα αυτά που κάνουν ένα ριάλιτι, ριάλιτι.
Αν είναι έτσι όμως, τι στ’ αλήθεια χρειαζόμαστε τους κήνσορες του ΕΣΡ και δεν νομοθετούμε εξαρχής την απαγόρευση τέτοιων “ειρωνικών και περιφρονητικών σχολιασμών” καθώς και των τηλεοπτικών προγραμμάτων που ζουν από αυτούς; Πού είναι εντέλει το κράτος;
Βεβαίως, υπάρχει λόγος που η νομοθεσία πρέπει να είναι χαλαρή ως προς την ειρωνεία, την περιφρόνηση και την προσβολή. Όσο περισσότερη εξουσία έχουν κάποιοι να θέτουν τα όρια του ανεκτού και επιτρεπτού, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες να αρχίσουν κάποια στιγμή να καταχρώνται αυτή την εξουσία - κι αυτό δεν είναι μια θεωρητική υπόθεση, αλλά έχει επιβεβαιωθεί εμπειρικά ξανά και ξανά στην ανθρώπινη ιστορία. Τα σκουπίδια και οι ανοησίες είναι το φτηνό τίμημα που καταβάλλουμε για να έχουμε την ελευθερία της έκφρασης εκεί και όταν αυτή θα έχει πραγματικά σημασία.
Τα ριάλιτι είναι αυτό που είναι. Κανείς εχέφρων άνθρωπος δεν θα άφηνε μικρά παιδιά να τα παρακολουθήσουν, ιδίως χωρίς την κριτική συμμετοχή ενηλίκων. Κανείς εχέφρων άνθρωπος δεν θα θεωρούσε πως όσα λέγονται και διαδραματίζονται εκεί αντανακλούν μια κάποια εξωτηλεοπτική πραγματικότητα. Ήδη από το Big Brother 2, καμιά εικοσαριά χρόνια πριν, τα έχουμε αυτά πλέον καταλάβει καλά.
Οι τηλεθεατές και οι πολίτες γενικώς είναι πολύ πιο έξυπνοι απ’ όσο πιστεύουν εκείνοι που θέλουν να τους προστατεύσουν με το στανιό. Και ένα πρόστιμο 30.000 ευρώ για σχόλια του τύπου «Έχεις το ίδιο ύφος με τη γαλοπούλα» (για να διαλέξω στην τύχη ένα απ’ όσα αναφέρονται στο αιτιολογικό της απόφασης του ΕΣΡ), έναν ολόκληρο χρόνο μετά τη μετάδοση της εκπομπής, καταδεικνύει ότι οι θεσμικοί μας κήνσορες βρίσκονται σε κάποια θέματα ακόμη πιο μακριά από την κοινωνική πραγματικότητα απ’ όσο ένα σόου που το επιδιώκει αυτό από τον σχεδιασμό του.
