Μέσα στο αρνητικό κλίμα των ημερών, μπορούμε να διακρίνουμε εύκολα μια υπολανθάνουσα αισιοδοξία που αφορά στη αίσθηση ότι «θα πέσει χρήμα» στην αγορά. Δεν είναι λίγοι οι αισιόδοξοι, που ευελπιστούν ότι όσα είπε ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι περί διαγραφής μέρους το δημοσίου και ιδιωτικού χρέους, αφορά και τους ίδιους.

Η πλειοψηφία των πολιτών επικροτεί, τους μέχρι τώρα χειρισμούς της κυβέρνησης στα θέματα του μεταναστευτικού και της πανδημίας του covid-19. Όμως τα μέλη της σταλινικής προελεύσεως σκληροπυρηνικής ομάδας του Σύριζα, που διαγκωνίζονται για να λάβουν επαναστατικά παράσημα από την ηγεσία τους, εκδηλώνουν με τον πιο τυφλό και φανατισμένο τρόπο την αντίδραση τους.

Σε κάθε κρίση μέχρι σήμερα, δυο είναι τα καταφύγια ασφαλείας στα οποία προσφεύγουν οι επενδυτές. Το Αμερικανικό Δολάριο και ο χρυσός. Το δολάριο, διότι πάνω του αντικατοπτρίζεται η δύναμη των ΗΠΑ, της χώρας με την ισχυρότερη οικονομία, τα καλύτερα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και τις ικανότερες ένοπλες δυνάμεις στον πλανήτη.

Σήμερα, αντί για να αναπτύξω ένα δικό μου θέμα, θα αναρτήσω τη επιστολή αγωνίας ενός επιχειρηματία, που έχει δυο επιτυχημένες εταιρείες στον χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας και των τηλεπικοινωνιών. Έχει ενδιαφέρον να δούμε με ποιον τρόπο οι επιχειρηματίες αντιδρούν στα πρώτα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης και τι έχουν να προτείνουν από την πλευρά τους.

Πρωτόγνωρα όλα όσα ζούμε. Ο υγειονομικός εφιάλτης του covid-19. Ο άμεσος κίνδυνος για την ζωή μας. Η ραγδαία οικονομική κατάρρευση. Η μάχη με το άγνωστο. Η αγωνία για την εύρεση των φαρμάκων και των εμβολίων. Η πρωτοφανής κινητοποίηση όλων των κεντρικών τραπεζών. Η συντονισμένη παρέμβαση όλων των κρατών. Ο φόβος για το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας.

Δεν είναι σοκαριστικές οι ιδεοληπτικές παρεμβάσεις, στις οποίες προβαίνουν τα γνωστά γραφικά σταλινικά απολιθώματα του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι σοκαριστικές οι εμμονικές παρεμβάσεις, στις οποίες προβαίνει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, περί ήττας του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και περί κατάρρευσης της πολιτικής της κυβέρνησης στον τομέα της Υγείας.

H ραγδαία πτώση των τιμών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, που βιώσαμε το τελευταίο χρονικό διάστημα, ακολουθήθηκε από σημαντική μεταβλητότητα και από προσπάθειες ανοδικής αντίδρασης. Επιπλέον είδαμε την ενεργοποίηση κάποιων προγραμμάτων επαναγοράς μετοχών και βρεθήκαμε μπροστά στην παρέμβαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για την απαγόρευση του short selling.

Υπάρχει ένας μη ορατός κίνδυνος που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα, την επόμενη μέρα μετά την πρώτη και πιο αιχμηρή φάση της πανδημίας του covid-19. Είναι ο κίνδυνος, να βρεθεί αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο ανατροπής του μοντέλου της παγκοσμιοποίησης, πάνω στις ράγες του οποίου κινείται η παραγωγή, το εμπόριο, ο πολιτισμός και η εκπαίδευση.

Δεν μιλάμε για μια μάχη ανάμεσα στους ταύρους και τις αρκούδες των αγορών. Δεν μιλάμε για κάποια σύγκρουση, ανάμεσα σε οικονομικά συμφέροντα στη αρένα των διεθνών αγορών των μετοχών, των ομολόγων, των εμπορευμάτων και των παραγώγων.

Το δύσκολο ερώτημα για τη στρατηγική των επενδυτών είναι το τι γίνεται, όταν ο ορίζοντας γεμίζει σύννεφα. Όταν δεν είναι προφανές το τι έπεται και όταν η διάρκεια της πτώσης δεν είναι προσδιορίσιμη. Και είναι ακόμα πιο δύσκολο να χειριστεί κάποιος την πτώση, διότι από την φύση τους οι επενδυτές ανταποκρίνονται θετικά σε κάθε ανοδική αντίδραση, ενώ αντίθετα μπορούν να υπομείνουν τις ζημίες τους που ίσως οδηγήσει και στην πλήρη εξαϋλωση του χαρτοφυλακίου τους.

Ένα από τα χαρακτηριστικά που αναδύθηκαν μέσα από την κρίση 2009-2019, είναι το βάθος του μαθηματικού και οικονομικού αναλφαβητισμού, που καλύπτει τη σκέψη των περισσότερων συμπολιτών μας. Δεν αναφέρομαι στον ανορθολογισμό ή στο συναίσθημα, που κυριαρχεί στην επεξεργασία των γεγονότων και των καταστάσεων. Αλλά στη βαθιά άγνοια των βασικών μαθηματικών και οικονομικών αρχών.

Παρακολουθώντας τις ανακοινώσεις των εισηγμένων εταιρειών που δημοσιεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών, διαπιστώνουμε ότι έχει ξεκινήσει εδώ και ημέρες ένα κύμα επαναγοράς ιδίων μετοχών. Δηλαδή, οι εταιρείες αγοράζουν ή προτίθενται να αγοράσουν τις ίδιες τους τις μετοχές μέσα από το χρηματιστήριο, κάνοντας χρήση των ταμειακών διαθεσίμων τους.

Εμείς οι μεγαλύτεροι έχουμε ζήσει την εποχή του έπους των αγώνων κατς. Μυθικοί παλαιστές, που μνημονεύονται ακόμα μέχρι σήμερα, όπως ο Τρομάρας, ο Παπαλαζάρου, ο Αττίλιο, ο Σατανικός Ράσπουτιν, ο Καρπόζηλος, η Κυπριακή Λαίλαψ, ο Ντι Μπέστια, ο Μασκοφόρος Κένεντυ, ο Κοριένκο, ο Μπουράνης, ο Πρίγκιψ Κουμάλι, προσέφεραν πλούσιο θέαμα στην Αθήνα του 1965-1980.

Η κλασσική αμερικανική χρηματιστηριακή έκφραση “Put your money, where your mouth is”, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει, «Πόνταρε τα λεφτά σου, σε αυτό που υποστηρίζεις», επανέρχεται με πανηγυρικό τρόπο στην επικαιρότητα. Οι εφημερίδες και οι ιστοσελίδες έχουν κατακλυστεί από άρθρα «ειδικών» αλλά και μη ειδικών για τα Χρηματιστήρια.

Σήμερα θα απαντήσω στο δεύτερο μήνυμα που έλαβα από έναν άγνωστο σε εμένα επενδυτή, που εξέφρασε την ένσταση του, διότι όπως ανέφερε δεν είχαμε προειδοποιήσει για την πτώση των αγορών και δεν είχαμε δώσει συμβουλές στους αναγνώστες του Liberal.gr και της Liberal Markets για το τι να πράξουν.

Το Χρηματιστήριο θέλει γνώση και μυαλό. Θέλει υπευθυνότητα, πειθαρχία, αυτοσυγκράτηση, ψυχική ισορροπία και ψυχολογική ουδετερότητα. Απαιτεί εγρήγορση, αφοσίωση και φροντίδα σαν να πρόκειται για μια δεύτερη δουλειά, για μια δεύτερη δραστηριότητα. Και τίποτα δεν πρέπει να αφήνεται στην τύχη του.

Ας ξεκινήσουμε από τα γεγονότα και από τα πραγματικά δεδομένα. Η ζήτηση για πετρέλαιο από την Κίνα έχει μειωθεί. Ο OPEC στον οποίο συμμετέχουν η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, το Ιράν, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Εμιράτα, η Νιγηρία και άλλες χώρες, πρότειναν την μείωση της παραγωγής πετρελαίου κατά 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως.

Την ίδια στιγμή, που ο σκληρός πυρήνας της στελεχιακής και ιδεολογικής βάσης του Σύριζα, συγκροτεί ένα μέτωπο αμφιλεγόμενων συμφερόντων που επιτίθεται κατά της κυβερνητικής πολιτικής στο μεταναστευτικό – προσφυγικό μετά την Τουρκική προκλητικότητα, η κυβέρνηση εξακολουθεί να θωρακίζει τα σύνορα της χώρας, χρησιμοποιώντας και την οικονομία.

Οι αγορές δεν κινούνται πάντα με την λογική. Ίσως και μην κινούνται ποτέ, με γνώμονα την λογική. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε, υπάρχουν δείκτες και χρηματοοικονομικά εργαλεία που έχουν ονοματιστεί, με καθαρά όρους ψυχολογίας, όπως είναι ο περίφημος Αμερικανικός Δείκτης VIX, o οποίος ονομάζεται και δείκτης φόβου.

Οι προσπάθειες εξεύρεσης της ερμηνείας την χθεσινής εμφάνισης του πρώην πρωθυπουργού, μετά από την τριήμερη νηστεία δηλώσεων, καλά κρατούν. Αρκετοί ομιλούν για προσγείωση στην πραγματικότητα, ενώ οι υπόλοιποι αναφέρονται σε μια απλή αλλαγή στην τακτική του. Σημασία έχει ότι διαφοροποιήθηκε πλήρως από την κυρίαρχη ιδεολογική τάση του σκληρού εσωκομματικού μηχανισμού.

Οι μάχες οπισθοφυλακής που δίνουν κατά καιρούς ομάδες πολιτών της χώρας μας απέναντι στην πραγματικότητα, έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους τις τελευταίες ημέρες, την στιγμή που η προσπάθεια επιστροφής της χώρας στην κανονικότητα, βλήθηκε ασύμμετρα σε δύο διαφορετικά μέτωπα. Το ένα είναι αυτό του covid-19 και το δεύτερο είναι η τουρκική απειλή μέσω του μεταναστευτικού.

Η καλύτερη επικεφαλίδα χρηματιστηριακού newsletter που διάβασα μέσα στο Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, ήταν η ακόλουθη: «Η επιδημία codiv-19 ήταν απλά ο καταλύτης που επιτάχυνε την χημική αντίδραση και οδήγησε στην έκρηξη της φούσκας». Και δεν απέχει πολύ από την αλήθεια.

Από το 2015 μέχρι το 2019, που τα χρηματιστήρια κάλπαζαν και τα κεφάλαια αναζητούσαν ευκαιρίες και αποδόσεις, ο Μέγας Νταουλιέρης και το ασκέρι του κατέστρεφαν συνειδητά την χώρα, αδυνατώντας να εκτιμήσουν την αξία της έννοιας του χρόνου. Που να την μάθουν άλλωστε; Στους καφενέδες, στα ρακομελάδικα ή στις ολομέλειες των γκρουπούσκουλων που περνούσαν την ώρα τους;

Οι αγορές δεν είναι ούτε δίκαιες, ούτε αντικειμενικές και σπάνια βρίσκονται σε ισορροπία. Στις αγορές συναντώνται οι αγοραστές με τους πωλητές και οι πωλητές με τους αγοραστές. Συναντώνται άνθρωποι με διαφορετικές γνώσεις, με διαφορετικές απόψεις, με διαφορετικές εκτιμήσεις, με διαφορετική ιδιοσυγκρασία, με διαφορετικό τρόπο σκέψης, με διαφορετικά συμφέροντα, με διαφορετικές προοπτικές και με διαφορετικό μέγεθος και όγκο κεφαλαίων.