Τις ημέρες αυτές ολόκληρος ο πλανήτης φαίνεται να έχει στραφεί προς τα κράτη προκειμένου να προστατεύσει τη ζωή και την περιουσία των πολιτών από την πανδημία. Μέχρι ενός σημείου αυτή η στάση είναι φυσιολογική. Για αυτό άλλωστε έχουμε κράτη και ανεχόμαστε κυβερνήσεις. Προστασία της ζωής, της ιδιοκτησίας και της ελευθερίας μας.

Πριν λίγες μέρες πληροφορήθηκα τον θάνατο ενός πολύ σημαντικού φίλου από τις ΗΠΑ. Το όνομα του ήταν Τζον Άτλεϊ (Jon Basil Utley, 1934-2020) και κατά τη διάρκεια της περιπετειώδους ζωής του υπήρξε πρόσφυγας από τη Σοβιετική Ένωση στις ΗΠΑ, επιχειρηματίας, εκδότης, αντι-πολεμικός και φιλελεύθερος ακτιβιστής και φιλάνθρωπος. 

Την τελευταία δεκαετία σε διάφορες χώρες του κόσμου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είδαμε την εκλογή κυβερνήσεων από τη λεγόμενη ψήφο διαμαρτυρίας ή αλλιώς την αντισυστημική ψήφο. Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι κυβερνήσεις αυτές εργαλειοποίησαν το θυμό μερίδας του κόσμου για να εδραιωθούν στην εξουσία. Όμως, είναι βιώσιμες αυτές οι κυβερνήσεις σε περιόδους έκτακτης ανάγκης;

Η πανδημία του κορονοϊού οδήγησε πολλούς από μας να εργαζόμαστε αυτές τις μέρες από τα σπίτια μας. Για τους εξωστρεφείς, όσους από μας αποζητούν τη διά ζώσης συναναστροφή με άλλους ανθρώπους, η προσαρμογή είναι δύσκολη, παρά τα πολλά τεχνολογικά εργαλεία που διευκολύνουν τη ζωή και την εργασία μας. Για τους εσωστρεφείς, η προσαρμογή αυτή είναι μάλλον πιο εύκολη.

Αυτή τη στιγμή ολόκληρος σχεδόν ο πλανήτης έχει μετατραπεί σε ένα εργαστηριακό πείραμα. Όλες οι κυβερνήσεις προσπαθούν, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές, πολιτισμικές, και οικονομικές ιδιαιτερότητες των χωρών τους, να βρουν το καλύτερο δυνατό μείγμα πολιτικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Στους επιχειρηματικούς κύκλους κυκλοφορεί εδώ και χρόνια ένα ρητό που λέει ότι οι Κινέζοι χρησιμοποιούν την ίδια λέξη για την κρίση και την ευκαιρία. Δεν είμαι γνώστης μανδαρινικών για να το επιβεβαιώσω, όμως οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι ουδέν κακόν αμιγές καλού. Έτσι, βρισκόμαστε κλεισμένοι στα σπίτια μας, με απαγόρευση ανούσιας κυκλοφορίας από σήμερα, και προσπαθούμε να εντοπίσουμε τι καλό μπορεί να βγει από αυτή την κατάσταση.

Πριν λίγες μέρες υπερασπίστηκα την αντιδημοφιλή θέση ότι οι αυξήσεις των τιμών σε προϊόντα που έχουν μεγάλη ζήτηση σε περιόδους κρίσεων είναι εύλογη. Μία μικρή περίληψη της υπεράσπισης αυτής είναι ότι η τιμή των εξαντλημένων προϊόντων δεν υπάρχει και ότι οι αυξήσεις τιμών μας προστατεύουν από φαινόμενα μαύρης αγοράς.

Η παράδοση της αριστεράς στις αποτυχημένες προβλέψεις είναι μεγάλη. Ο Μαρξ θεωρούσε βέβαιο ότι όσο περνούν τα χρόνια οι φτωχοί εργαζόμενοι θα γίνονται φτωχότεροι και ο αριθμός τους θα αυξάνεται. Από τότε μέχρι σήμερα έχει συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Οι φτωχοί γίνονται πλουσιότεροι και είναι κατά πολύ λιγότεροι από ότι ήταν στα μέσα του 19ου αιώνα.

Φιλελευθερισμός και ατομική ευθύνη πάνε χέρι χέρι εξορισμού. Θεωρώ δεδομένο ότι οι περισσότεροι αναγνώστες του Liberal δρουν υπεύθυνα και μένουν σπίτια τους αν μπορούν και οι συνθήκες τους το επιτρέπουν. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι επειδή κλειστήκαμε στα σπίτια μας πως θα πρέπει να είμαστε κολλημένοι στο Facebook ή την τηλεόραση. Στο πνεύμα αυτό προτείνω πέντε εναλλακτικές που συνδυάζουν φιλελευθερισμό, γνώση και ψυχαγωγία.

Η εικόνα είναι γνωστή: πάει κανείς στο σούπερ μάρκετ και δε βρίσκει μάσκες, αντισηπτικά χεριών και χαρτί τουαλέτας ούτε για δείγμα. Την άλλη μέρα το πρωί τα ράφια ξαναγεμίζουν και μετά από λίγο είναι πάλι άδεια. Τα ρεπορτάζ μιλούν για αύξηση τιμών στις ιατρικές μάσκες και άλλα σχετικά προϊόντα από 200% μέχρι και πολύ παραπάνω. Πολιτικοί, καταναλωτές και δημοσιογράφοι εξεγείρονται κατά της αισχροκέρδειας των εμπόρων. Έχουν δίκιο; Μάλλον όχι.

Εδώ και λίγες μέρες ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη εφαρμόζει την κοινωνική αποστασιοποίηση (social distancing), κλεισμένο στα σπίτια του και περιμένει οδηγίες από τους επίσημους επιστημονικούς και πολιτικούς φορείς για το πως θα συνεχίσει τη ζωή του στην εποχή του κορονοϊού. Μέσα σε αυτό το κλίμα, με τα θανατηφόρα θύματα της επιδημίας να έχουν αρχίσει να μετριούνται σε χιλιάδες

Στις 12 Μαρτίου του 1947 ο Χάρρυ Τρούμαν ανακοίνωσε στο Κογκρέσο τις αρχές της πολιτικής του για τον έλεγχο της επέκτασης της γεωπολιτικής επιρροής της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Το Δόγμα Τρούμαν, όπως έμεινε γνωστό, όριζε πως «πολιτική των ΗΠΑ πρέπει να είναι η υποστήριξη ελεύθερων λαών που αντιστέκονται στην επιχειρούμενη υποταγή τους από ένοπλες μειονότητες ή εξωτερικές πιέσεις».

Οι φιλελεύθερες προτάσεις σε ότι αφορά τις δύο κύριες τρέχουσες κρίσεις της χώρας μας, την ένταση με την Τουρκία και τον κορονοϊό, είναι πολλές. Άλλωστε οι φιλελεύθεροι ούτε μονοδιάστατοι είναι ούτε δογματικοί. Όμως, η καλύτερη αφετηρία για οποιαδήποτε λύση σε αυτά πολύ σοβαρά προβλήματα ξεκινά από ένα πάγιο φιλελεύθερο αίτημα: τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Οι ποδοσφαιρόφιλοι θαυμάσαμε τις προάλλες την απάντηση του Γιούργκεν Κλοπ όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε για τον κορονοϊό. Ο προπονητής της Λίβερπουλ είπε το αυτονόητο: ότι καλό είναι όσοι έχουν πρόσβαση στο δημόσιο λόγο να μιλούν κυρίως για το αντικείμενό τους. Μπορεί ο κ. Κλοπ να είναι ένας εξαιρετικός προπονητής, όμως δεν είναι λοιμωξιολόγος - και όταν κινδυνεύουν ζωές, με τέτοια πράγματα δεν παίζουμε.

Όπως κάναμε και πριν λίγες μέρες για την παιδεία, έτσι και σήμερα θα προσπαθήσουμε να πάρουμε κάποια πρώιμα μαθήματα από τον τρόπο που διαχειρίζονται την κρίση του κορονοϊού άλλες χώρες. Σημερινός προορισμός η Κορέα. Σύμφωνα με το έγκυρο ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg, η Νότια Κορέα έχει να μας διδάξει ορισμένα σημαντικά πράγματα ως προς την αντιμετώπιση του κορονοϊού.

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας χθες που όπως και να το κάνουμε αποτελεί μία μέρα περισυλλογής για τη θέση της γυναίκας στο σύγχρονο κόσμο αλλά και την πρόοδο των δικαιωμάτων της μέσα στον 20ο αιώνα. Η συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα, περιστρέφεται γύρω από το υποτιθέμενο μισθολογικό χάσμα ανδρών - γυναικών.

Ήδη στη χώρα μας έχει ανακοινωθεί ότι ορισμένα σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα θα κλείσουν τις πόρτες τους αυτές τις μέρες εξαιτίας του κορονοϊού. Η αντίδραση αυτή είναι εύλογη και σίγουρα έχει ως στόχο την προστασία των μαθητών και των οικογενειών τους από μία ασθένεια που έχει σπείρει τον τρόμο σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Οι οικονομολόγοι, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, αναγνωρίζουν ότι η μετανάστευση σε βάθος χρόνου είναι πηγή πλούτου για τις χώρες υποδοχής. Όμως ο μέσος πολίτης, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του υπόλοιπου κόσμου, είναι αρκετά πιο σκεπτικός απέναντι σε αυτή την άποψη.

Την ώρα που γράφεται η στήλη οι δημοκρατικοί σε 14 πολιτείες των ΗΠΑ, οι κάτοικοι εξωτερικού και της Αμερικανικής Σαμόα σπεύδουν στις κάλπες για να αναδείξουν ποιος θα αντιπαρατεθεί στον Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου. Οι περισσότερες πηγές λένε ότι μετά τη λεγόμενη Σούπερ Τρίτη το προβάδισμα θα πάει στον Τζο Μπάιντεν χωρίς όμως να αποκλείεται και νίκη του Μπέρνι Σάντερς.

Η κυβέρνηση ορθώς έχει αντιδράσει στην από τον Ερντογάν εργαλειοποίηση των στη μεγάλη τους πλειονότητα φουκαράδων που βρίσκονται αυτές τις μέρες στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Από αυτή τη θεσμική όμως στάση της κυβέρνησης, μέχρι τον ρατσισμό και το μίσος που παρατηρείται στα κοινωνικά δίκτυα, η απόσταση μετριέται σε έτη φωτός. Και οι μάσκες αρκετών έπεσαν. 

Όταν οι πατέρες του αμερικανικού έθνους είχαν συγκαλέσει Εθνοσυνέλευση στη Φιλαδέλφεια για να καθορίσουν το πρώτο Σύνταγμα της χώρας τους, μία γυναίκα που βρισκόταν έξω ρώτησε τον Βενιαμίν Φραγκλίνο «λοιπόν γιατρέ, που καταλήξαμε; δημοκρατία ή βασιλεία;». Ο πανέξυπνος και ιδιαίτερα σημαντικός πολιτικός απάντησε αφοπλιστικά «δημοκρατία, αν μπορέσετε να τη διατηρήσετε». 

Αυτός που φαίνεται να κερδίζει μέχρι σήμερα τις εντυπώσεις στην κούρσα των Δημοκρατικών για την ανάδειξη του υποψηφίου τους για τις επερχόμενες αμερικανικές προεδρικές εκλογές είναι ο Μπέρνι Σάντερς - εξέλιξη που μάλλον πρέπει να χαροποιεί τον Ντόναλντ Τραμπ.

Πρόσφατα, ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση η προώθηση της μεταρρύθμισης που θα απαλλάσσει τους νέους γονείς από τον μαραθώνιο σε διάφορες υπηρεσίες για να ολοκληρώσουν τη ληξιαρχική εγγραφή του παιδιού τους. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση που μπορεί να μην αλλάζει ριζικά την καθημερινότητά, είναι όμως μια ανάσα στον γραφειοκρατικό κυκεώνα που σωρευτικά μας ταλαιπωρεί καθημερινά.

Η μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων αυτές τις μέρες που κατά πάσα βεβαιότητα οφείλεται στην εξάπλωση του κορονοϊού, προκάλεσε μεταξύ άλλων μια συζήτηση περί της ορθολογικότητας της αγοράς. Διαβάσαμε για παράδειγμα ότι οι αγορές δεν λειτουργούν δίκαια, δεν λειτουργούν αντικειμενικά, δεν πιάνουν τα σημεία της ισορροπίας όπως προβλέπουν κάποιες φιλικές σ΄ αυτές οικονομικές θεωρίες, ότι είναι υπερβολικά περίπλοκες.