Την ώρα που γράφεται η στήλη οι δημοκρατικοί σε 14 πολιτείες των ΗΠΑ, οι κάτοικοι εξωτερικού και της Αμερικανικής Σαμόα σπεύδουν στις κάλπες για να αναδείξουν ποιος θα αντιπαρατεθεί στον Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου. Οι περισσότερες πηγές λένε ότι μετά τη λεγόμενη Σούπερ Τρίτη το προβάδισμα θα πάει στον Τζο Μπάιντεν χωρίς όμως να αποκλείεται και νίκη του Μπέρνι Σάντερς. Όποιος και από τους δύο επικρατέστερους υποψηφίους και να επικρατήσει η τραγική ειρωνεία είναι ότι το κόμμα της πολιτικής ορθότητας, του εξισωτισμού και των μειονοτήτων θα αναδείξει ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου έναν λευκό, άνδρα, κοντά στα 80.
Όμως, την τελευταία εβδομάδα, που στιγματίστηκε από τη νίκη του Μπάιντεν στη Νότια Καρολίνα και δύο αποχωρήσεις υποψηφίων υπέρ του τέως αντιπροέδρου (Μπούτιτζετζ και Κλόμπουσαρ), τα παράδοξα των δημοκρατικών συνεχίστηκαν. Την αρχή έκανε ο πασίγνωστος κεντρώος δημοσιογράφος Φαρίντ Ζακάρια του CNN και της Washington Post κατακρίνοντας τον Σάντερς για παραπληροφόρηση στο θέμα του μοντέλου που προβάλλει ως εναλλακτικό δρόμο για τη χώρα του. Ο Σάντερς, όπως και πολλοί αριστεροί στον κόσμο, όταν μιλούν για σοσιαλισμό ή δημοκρατικό σοσιαλισμό σχεδόν πάντα διευκρινίζουν ότι δεν εννοούν χώρες όπως τη Βενεζουέλα αλλά το Σκανδιναβικό μοντέλο. Ο Ζακάρια, του οποίου η άποψη έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στους κεντρώους ψηφοφόρους του δημοκρατικού κόμματος, αποκαλύπτει την πλάνη στην οποία υποβάλλει ο Σάντερς τους ψηφοφόρους του χρησιμοποιώντας το φιλελεύθερο αφήγημα που τόσες φορές έχουμε επισημάνει και από αυτήν εδώ την ιστοσελίδα. Οι Σκανδιναβικές χώρες δεν είναι καθόλου σοσιαλιστικές! Μπορεί να έχουν μεγάλο κράτος πρόνοιας και υψηλή φορολογία στα εισοδήματα αλλά ταυτόχρονα έχουν απελευθερωμένη την αγορά τους, ευέλικτα εργασιακά, ελεύθερο εμπόριο, χαμηλά ρυθμιστικά βάρη στις επιχειρήσεις, και (άκουσον άκουσον) λιγότερο προοδευτική φορολόγηση από τις ΗΠΑ.
Αυτά βέβαια είναι γνωστά εδώ και χρόνια. Ο σπουδαίος Σουηδός οικονομολόγος και ιστορικός Γιόχαν Νόρμπεργκ τα έχει καταγράψει αναλυτικά σε βιβλία, βίντεο, και μέσα ενημέρωσης. Ο Φιλελεύθερος κυκλοφόρησε πριν από περίπου ένα χρόνο και ένα σχετικό βιβλίο με τίτλο “Ο μύθος του Σκανδιναβικού θαύματος” από τον επίσης Σουηδό Νίμα Σαναντάζι. Για την ιστορία, το παρακάτω κείμενο συνόδευε την ανακοίνωση της έκδοσης: “Αριστερά ποπ σύμβολα, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί σχολιαστές και ακαδημαϊκοί εδώ και καιρό εξυψώνουν τις Σκανδιναβικές χώρες για τα υψηλά επίπεδα κοινωνικής πρόνοιας και για τα οικονομικά και κοινωνικά τους αποτελέσματα. Είναι πράγματι αλήθεια ότι οι Σκανδιναβικές χώρες είναι επιτυχημένες σε όλα τα παραπάνω στοιχεία. Ωστόσο, η ιστορία επιτυχίας της Σκανδιναβίας προηγήθηκε του κράτους πρόνοιας. Για παράδειγμα, η Σουηδία ξεκίνησε να παραπαίει καθώς το κράτος γιγαντωνόταν από τη δεκαετία του 1960. Ανάμεσα στο 1870 και το 1936 η Σουηδία απολάμβανε την υψηλότερη ανάπτυξη στον βιομηχανικό κόσμο. Το 2008 μετά το πείραμα του τρίτου δρόμου βρισκόταν στην δέκατη τρίτη θέση. Ταυτόχρονα η Σουηδία ήταν το 1975 η τέταρτη πιο πλούσια χώρα στον κόσμο, φτάνοντας στα μέσα του 1990 έπεσε στην δέκατη τρίτη θέση.”
Τι είναι λοιπόν αυτό που έκανε τον “πολύ” Ζακάρια να ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα τη δεδομένη χρονική στιγμή; Φυσικά, η προοπτική της νίκης του Μπέρνι Σάντερς που ως γνήσιος λαϊκιστής προσπαθεί να εργαλειοποιήσει τις επιτυχίες των σκανδιναβικών χωρών για να παρασύρει τους δημοκρατικούς στις σοσιαλιστικές του φαντασιώσεις. Όμως, οι κεντρώοι δημοκρατικοί δεν είναι άμοιροι ευθυνών για το κακό που τους βρήκε. Ο Μπέρνι τα ίδια έλεγε και πριν τέσσερα χρόνια όμως κανείς από το κόμμα ή τον ευρύτερο ιδεολογικό του χώρο δεν τον διόρθωσε. Αυτό συνέβη γιατί ο εχθρός τότε ήταν ο Τραμπ, ένας άλλος λαϊκιστής πολιτικός που εν τέλει κατάφερε να κερδίσει την προεδρία. Σήμερα που αποδείχθηκε ότι ο Τραμπ δεν ήταν και τόσο κακός για την οικονομία, ενώ τα θαλάσσωσε στο διεθνές στερέωμα, ο χώρος της αμερικανικής κεντροαριστεράς στρέφεται κατά των ακραίων απόψεων του Σάντερς. Ας όψεται, μπορεί ο Μπέρνι να απειλεί την παγκόσμια σταθερότητα με τις ακραίες του απόψεις αλλά τουλάχιστον φαίνεται να συνεφέρει αρκετούς σοβαρούς δημοκρατικούς στην πραγματικότητα. Κάτι είναι και αυτό.
