Πορτρέτα, και μικρές ανασκοπήσεις της χρονιάς που έφυγε, δύο νέων και με ξεχωριστό ενδιαφέρον εκδοτικών οίκων, από τους ίδιους τους ανθρώπους τους: μιλούν στο Liberal για τις εκδόσεις Δώμα η Μαριλένα Καραμολέγκου και για τις εκδόσεις Αντίποδες ο Κώστας Σπαθαράκης. Η νέα γενιά των εκδόσεων που κρατούν ψηλά τον πήχη της ποιότητας στη χώρα μας είναι εδώ.

Εικόνες και προσωπικά μηνύματα που δίνουν τον τόνο για τη χρονιά που μόλις υποδεχτήκαμε. Το 2020, είτε το θέλουμε είτε όχι, θα μοιάζει σε πολλά με το 2019, γιατί και το ένα και το άλλο τα κατοικούν οι ίδιοι άνθρωποι, και όλοι τους έχουν τις ίδιες ανάγκες, και τότε, και τώρα, και —δυστυχώς— και αύριο.

Συμβουλές και προτάσεις για τη χρονιά που έρχεται — και για κάθε χρονιά. Πώς μπορεί κανείς να εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο τρόπο τον ελεύθερο χρόνο του, πώς να δημιουργεί ελεύθερο χρόνο ή/και να μεγαλώνει τη μέρα του, πώς να φέρεται στα social media και τι να αποφεύγει. Όλες, αποδεδειγμένα ωφέλιμες, προσιτές, δωρεάν και πανεύκολες.

Παραδοσιακά, αυτές οι ημέρες είναι ημέρες απολογισμών και στόχων. Κι αν οι απολογισμοί αφορούν συνήθως μεγάλα σύνολα, οι στόχοι έχουν να κάνουν με τον καθένα από εμάς. Όλοι μας υποκύπτουμε κάποια στιγμή στην πρόχειρη κατάρτιση μιας λίστας με «στόχους» για την επόμενη χρονιά. Κι ας ξέρουμε πως ποτέ κανείς στην ιστορία δεν τήρησε τη δική του λίστα.

Γιατί να διαβάζει κανείς; Στη ζωή υπάρχουν πολλά πράγματα που είναι ανώτερα από τα βιβλία, γιατί απλούστατα δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτά — όπως το φαγητό, ή οι συναναστροφές και η διασκέδαση με φίλους, και φυσικά όπως τα ταξίδια, και η πολιτική, και η δουλειά. Γιατί να σπαταλά κανείς τον χρόνο του με τις τυπωμένες (ή ψηφιακές) σελίδες;\r\n\r\n

Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1914, στο φλεγόμενο Δυτικό Μέτωπο, στρατιώτες από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας από τη μία, και της Γαλλίας, της Βρετανίας και του Βελγίου από την άλλη, έκαναν μία άτυπη εκεχειρία, βγαίνοντας από τα χαρακώματά τους για να ευχηθούν, να ανταλλάξουν δώρα και να παίξουν ποδόσφαιρο.\r\n\r\n

Μέσα στις μεγάλες και διαρκείς προκλήσεις της ζωής, μέσα και πίσω από τις προσπάθειες για την ανάταξη της οικονομίας, για την ενδυνάμωση της χώρας και την ισχυροποίηση των συμμαχιών μας, είναι και κάποιοι άνθρωποι που απλώς αγωνίζονται για να περάσουν την ημέρα — και κυρίως: για να βγάλουν τη νύχτα. Κάποιοι από αυτούς, έκαναν ένα μικρό/μεγάλο θαύμα.

Πόσα μάς ενώνουν και πόσα μάς χωρίζουν; Και ποια είναι, άραγε, πιο «ακριβά» από τα άλλα, ποια έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος; Μπορούμε να βρούμε κοινά σημεία, κοινούς τόπους με τον «αντίπαλό» μας; Καταρχάς, υπάρχουν; Κι αν ναι —γιατί φυσικά και υπάρχουν—, γιατί δεν συζητάμε ποτέ γι’ αυτά; Μήπως χρειάζεται να αρχίσουμε να το επιδιώκουμε;

Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ, και ο πρώην καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Παντελής Μπασάκος απαντούν στο ερώτημα: «Τι μάθαμε κυρίως αυτή τη δεκαετία; Ή καλύτερα: τι θα έπρεπε να είχαμε μάθει;» Τέταρτο και τελευταίο μέρος ενός απολογισμού για τη δεύτερη δεκαετία τού 21ου αιώνα, τη μεγάλη Δεκαετία της Κρίσης.

Η Άννα Διαμαντοπούλου, Πρόεδρος του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ο καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας Βασίλης Βαμβακάς, η συγγραφέας Λώρη Κέζα, ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Bournemouth Ρωμανός Γεροδήμος και η συγγραφέας Καρολίνα Μέρμηγκα απαντούν: «Τι μάθαμε κυρίως αυτή τη δεκαετία; Ή καλύτερα: τι θα έπρεπε να είχαμε μάθει;» Τρίτο μέρος ενός απολογισμού για τη Δεκαετία της Κρίσης.

Ο συγγραφέας και καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας Νικόλας Σεβαστάκης, ο ηθοποιός και θεατρικός σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και ο καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος απαντούν σε ένα επίκαιρο όσο και κρίσιμο ερώτημα: «Τι μάθαμε κυρίως αυτή τη δεκαετία; Ή καλύτερα: τι θα έπρεπε να είχαμε μάθει;» Δεύτερο μέρος ενός απολογισμού για τη δεκαετία που φεύγει — τη Δεκαετία της Κρίσης.

Ο ποιητής Χάρης Βλαβιανός, ο συγγραφέας και εκδότης Πέτρος Παπασαραντόπουλος και ο καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής Μάνος Ματσαγγάνης απαντούν σε ένα επίκαιρο όσο και κρίσιμο ερώτημα: «Τι μάθαμε κυρίως αυτή τη δεκαετία; Ή καλύτερα: τι θα έπρεπε να είχαμε μάθει;» Πρώτο μέρος ενός απολογισμού για τη δεκαετία που φεύγει — τη Δεκαετία της Κρίσης.

Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του μυθιστορήματός του «Ο μεγάλος υπηρέτης» (Εκδόσεις Κέδρος), διαβάστε μία συνέντευξη με τον άκρως επιτυχημένο (και πολυμεταφρασμένο) συγγραφέα Δημήτρη Σωτάκη. Τι λέει για το νέο του βιβλίο, για τα social media, για την πολιτική κατάσταση, αλλά και για την Κίνα, καθώς γνωρίζει πολύ καλά τόσο τη χώρα όσο και τη γλώσσα της.

Μια ανασκόπηση της αρθρογραφίας με αφορμή το τετρακοσιοστό κείμενο της στήλης: πώς ξεκίνησε και πώς εξελίχτηκε σιγά-σιγά και μέρα με την ημέρα μέσα σ’ αυτόν τον ενάμιση χρόνο. Πολιτική (και «στρατευμένη») άποψη, επίκαιρος σχολιασμός, χρονογράφημα, συνεντεύξεις με πολλές δεκάδες ανθρώπους, κείμενα για το βιβλίο. Και φυσικά αντιδράσεις και (συχνά οργίλη, πλην δίκαιη) κριτική.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σαν ένας φαντασιακός χώρος όπου πολλοί φορούν ένα επινοημένο «ντόμινο» για να καλύψουν ή να κρύψουν τον πραγματικό τους εαυτό, παίζοντας ρόλους και υποδυόμενοι «εαυτούς» που στην πραγματική ζωή δεν υπάρχουν. Πόσο δύσκολο, ή πόσο εύκολο είναι να αποκτήσουμε όλοι μία περσόνα που θα καταλάβει τον χώρο της προσωπικότητάς μας;

Άνθρωποι που μοχθούν και μοιράζονται, δουλεύουν και σπουδάζουν, ανασταίνουν άλλους και κάνουν έναν λειψό γύρο του κόσμου. Άνθρωποι που γελούν και κλαίνε, που μετρούν τις ρυτίδες τους και χαίρονται που τις έχουν, που μπαίνουν πάντα στο ίδιο λεωφορείο και νικούν χίλια εμπόδια — ή ηττώνται από αυτά. Άνθρωποι που δεν γίνονται πρωτοσέλιδο. Μα που είναι πάντα η πρώτη είδηση.

Από τη Βασιλίσσης Σοφίας και τον χριστουγεννιάτικο στολισμό της στα επεισόδια και στις συλλήψεις των ταραχοποιών από την αστυνομία, και από εκεί στο Αιγαίο και στον πλούτο (;) των υδρογονανθράκων του, στο ΝΑΤΟ και στην Τουρκία, σε συμμαχίες και λυκοσυμμαχίες: ένα διαρκές debate, που επαναλαμβάνεται και επαναλαμβάνει διαρκώς τον εαυτό του, χωρίς να καταλήγει πουθενά.

Ένας νέος αναγνώστης γεννιέται σε ένα σπίτι που αγαπά το διάβασμα και σέβεται τα βιβλία, αλλά το μέλλον της σχέσης αυτού του νέου αναγνώστη με τα βιβλία καθορίζεται (αναπτύσσεται, δυναμώνει, αμβλύνεται, ή και χάνεται) στο σχολείο, όταν δηλαδή το παιδί μεγαλώνει. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει από πριν ένας νέος γονιός για να αναπτύξει στο παιδί του τη φιλαναγνωσία;

Μετά από 40 ολόκληρα χρόνια, η τσεχική υπηκοότητα επιστράφηκε στον μεγαλύτερο εν ζωή Τσέχο συγγραφέα, τον Μίλαν Κούντερα, που ζει εδώ και 45 χρόνια στη Γαλλία. Η υπηκοότητα του είχε αφαιρεθεί από το καθεστώς το 1979… Με την ευκαιρία αυτή, συνομιλούμε με την Εύα Καραϊτίδη, εκδότρια του Μίλαν Κούντερα στη χώρα μας (Εκδόσεις Εστία).\r\n

Είναι το παρελθόν στ’ αλήθεια τόσο όμορφο, τόσο θαυμαστό και τόσο ρομαντικό όσο το θυμόμαστε, ή όσο το θυμούνται άλλοι για λογαριασμό μας; Είναι άραγε η εποχή μας μια εποχή όπου οι άνθρωποι αποξενώνονται όλο και περισσότερο; Και ποια είναι η πιο ωραία «αφήγηση» από όλες: η περασμένη, ή η μελλούμενη, αυτή που δεν έχει υφανθεί ακόμα;

Σήμερα, 3 Δεκεμβρίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, και σήμερα ακριβώς ξεκινά στη Θεσσαλονίκη το 2ο Φεστιβάλ «Η Αντανάκλαση της Αναπηρίας στην Τέχνη» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που θα κρατήσει μέχρι και τις 10 Δεκεμβρίου. Διαβάστε μία μεγάλη και ενδιαφέρουσα συζήτηση με την επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ, Βαρβάρα Βάμβουρα.

Πόσοι άραγε μιλούσαν τα προηγούμενα πέντε χρόνια για τα παιδιά; Για τα ασυνόδευτα ανήλικα προσφυγόπουλα; Και, αν οι πολλοί δεν μιλούσαν, τι τους εμπόδιζε; Ποιος τούς το απαγόρευε; Σε ποιον βωμό θυσιάστηκαν αυτά τα παιδιά; Γιατί αφέθηκαν να κρυώνουν, να μην πηγαίνουν σχολείο, να τρώνε ξύλο, να δουλεύουν στις φράουλες και να βιάζονται; Γιατί δεν είχαν πρόσωπο;

Ανάμεσα στα άλλα, ο Δεκέμβριος είναι μήνας υποσχέσεων, αναστοχασμού, επανεκκινήσεων — αλλά και δώρων. Γι’ αυτό και η στήλη προτρέπει σήμερα τους αναγνώστες της να κάνουν ακόμη ένα δώρο, ανάμεσα σε όλα τα άλλα που έχουν προγραμματίσει, κάτι που θα τα συνθέτει όλα αυτά. Ένα πολύ συγκεκριμένο δώρο, σε έναν πολύ συγκεκριμένο άνθρωπο. Που δεν τον ξέρουν σήμερα.

Άνθρωποι που δεν το βάζουν κάτω, που διασχίζουν βουνά και θάλασσες, και που πηγαίνουν κάπου αλλού για να στεριώσουν και για να δρέψουν το μερίδιο της ευτυχίας που δικαιωματικά τούς αναλογεί. Άνθρωποι που κυνηγούν με πείσμα όλα αυτά που για εμάς —τους Έλληνες της Μεταπολίτευσης— είναι αυτονόητα. Άνθρωποι που, καμιά φορά, αναγκάζονται να κρύψουν την ταυτότητά τους.