Τα τελευταία 40 χρόνια στη χώρα μας έχει λάβει χώρα μία σιωπηλή, καθόλα νόμιμη και δημοκρατική, επανάσταση του κρατισμού. Οι Έλληνες φορολογούμενοι πίστεψαν τις υποσχέσεις των κρατιστών των προηγούμενων δεκαετιών - με ελάχιστες εξαιρέσεις - και όταν αυτές διαψεύστηκαν στράφηκαν στο λαϊκισμό. Σήμερα δεν είμαστε βέβαιοι αν όντως κάτι έχει αλλάξει στη νοοτροπία μας

Αν μας ενδιαφέρει πραγματικά να τιμήσουμε εκείνους που θα μας σώσουν από την πανδημία και αν θέλουμε να υπάρχουν επαρκή κίνητρα ώστε την επόμενη πανδημία να την αντιμετωπίσουν και πάλι τα λαμπρότερα μυαλά με τις καλύτερες δυνατές τεχνολογίες, τότε ας αφήσουμε την κάθε επιχείρηση να πράξει αυτό που θεωρεί καλύτερο. Δεν νομίζω άλλωστε ότι θα βρεθεί κάποιος που θα υποστηρίξει ότι οι δημιουργοί του εμβολίου δεν αξίζουν το όποιο κέρδος θα τους αποφέρει η ανακάλυψή του. 

Από φιλελεύθερης σκοπιάς το ζήτημα είναι ιδιαίτερα ξεκάθαρο. Όχι μόνο το ιστορικό κέντρο, αλλά κάθε επιχείρηση λιανικής σε ολόκληρη τη χώρα θα έπρεπε να έχει το δικαίωμα (όχι όμως και την υποχρέωση) να λειτουργεί κάθε Κυριακή του χρόνου και με ελεύθερο ωράριο. Αυτή η διαρρύθμιση αυξάνει τον ανταγωνισμό, τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές.

Ο μέγας Τόμας Τζέφερσον είχε πει ότι η τυραννία ορίζεται ως αυτό που είναι νόμιμο για το κράτος και παράνομο για τους πολίτες. Φαντάζομαι ότι αν ο Τζέφερσον παρατηρούσε τους κάθε λογής εκλεγμένους άρχοντες της χώρας μας τον τελευταίο καιρό να παραβαίνουν τους κανόνες που η πολιτεία έχει θεσπίσει ώστε να περιοριστεί η διάδοση του κορονοϊού, θα αισθανόταν ότι τα λόγια του ήταν προφητικά.

Τη στιγμή που ανοίξαμε τα σύνορα και οι Έλληνες μπήκαν σε ρυθμούς καλοκαιριού, όλοι γνώριζαν ότι η διασπορά της πανδημίας θα χειροτερέψει. Η ώρα του απολογισμού για το πως τα πήγαμε το καλοκαίρι του κορονοϊού είναι σε δύο εβδομάδες. Το ζητούμενο τώρα είναι το υπόλοιπο της χρονιάς.

Αρκετοί ρομαντικοί αριστεροί, εμπνευσμένοι από το μαρξισμό, συχνά θεωρούν ότι στην κομμουνιστική ουτοπία τους, κάθε άνθρωπος φέρεται προς το συνάνθρωπό του σαν να ήταν μέλη της ίδιας οικογένειας. Όπως οι γονείς στηρίζουν τα παιδιά τους, έτσι και η κοινωνία οφείλει να λειτουργεί σύμφωνα με το μαρξιστικό μοτίβο «από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του». Στην πράξη βέβαια, μάθαμε πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο και ανέφικτο.

Δημοσιεύθηκαν προχθες τα αποτελέσματα της Ερώτησης του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων του ΚΕΦίΜ για τον μήνα Ιούλιο, η οποία αφορούσε την ανάγκη άμεσων περαιτέρω μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό προκειμένου αυτό να καταστεί βιώσιμο και φιλικό προς την ανάπτυξη. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των απαντησάντων - από ολόκληρο το ιδεολογικό φάσμα -  ζητά περαιτέρω αλλαγές.

Στην πολιτική υπάρχουν κάποια κλισέ που επαναλαμβάνονται διαρκώς. Ξέρουμε ήδη ότι όταν γίνουν οι επόμενες εκλογές, κάποια παράταξη (ίσως και παραπάνω) θα ισχυριστεί ότι αυτές οι εκλογές είναι οι σημαντικότερες μιας αυθαίρετα ορισμένης περιόδου (της μεταπολίτευσης, της δεκαετίας, του αιώνα - κανείς δεν ξέρει). Επίσης, ξέρουμε ότι οι υπέρμαχοι των μεταρρυθμίσεων, σε κάθε κρίση θα πουν ότι είναι η τελευταία ευκαιρία της χώρας μας να μεταρρυθμιστεί. 

Πριν λίγες μέρες συμπληρώθηκαν 108 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαιότερου και επιδραστικότερου φιλελεύθερου οικονομολόγου του 20ου αιώνα, του Μίλτον Φρίντμαν. Η συμβολή του Φρίντμαν στην οικονομική επιστήμη αναγνωρίζεται ακόμα και από ιδεολογικούς του αντιπάλους καθώς και από την παγκόσμια κοινότητα όταν έλαβε το Νόμπελ Οικονομικών το 1976.

Ένα βασικό πρόβλημα που μας προκαλούν οι πολλοί - κατά τα φαινόμενα - ψεκασμένοι συμπολίτες μας αφορά τη δημόσια υγεία και την πανδημία. Πιστεύουν ότι ο κορονοϊός είναι μία παγκόσμια συνωμοσία την οποία κατασκεύασαν τα μέσα ενημέρωσης, οι γιατροί, τα νοσοκομεία, οι φαρμακευτικές, και κυρίως οι κυβερνήσεις προκειμένου να μας περιορίσουν την ελευθερία μας ή για να πλουτίσουν ορισμένα συμφέροντα.

Η προτροπή Τραμπ για αναβολή των εκλογών αναδεικνύει τον καιροσκοπισμό και τον παθολογικό (για ορισμένους αναλυτές) εγωισμό του σε όλο τους το μεγαλείο. Είναι σαφές ότι ο Τραμπ θα ήθελε όντως να αναβληθούν από τη στιγμή που φαίνεται πως θα είναι ο μεγάλος χαμένος της αναμέτρησης.

Τον Δεκέμβριο που μας πέρασε, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίνα Κασιμάτη έκανε ένα κακόγουστο, χοντροκομμένο, απαράδεκτο αστείο: Σε ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αφορμή μια φωτογραφία από ρεπορτάζ της ΕΡΤ που παρουσίαζε εκ παραδρομής τη Ντόρα Μπακογιάννη ως βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, η κ. Κασιμάτη σχολίασε: «Η διεύρυνση γκαζώνει, μπάτσοι - γουρούνια - δολοφόνοι».

Ο ΟΟΣΑ σίγουρα δεν εντάσσεται στους οργανισμούς που υποστηρίζουν τον άκρατο καπιταλισμό και τον (μακρυά από ?μας) νεοφιλελευθερισμό. Όμως, στην πρόσφατη μελέτη του για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας με τίτλο “OECD Economic Surveys: Greece 2020” οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει συντάσσονται με το κυρίαρχο αφήγημα των εν ελλάδι φιλελευθέρων.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας και της θητείας του, δοκίμασε τις αντοχές ολόκληρου του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ. Σκάνδαλα, δολοπλοκίες, κόντρες με τη νομοθετική εξουσία, θεωρίες συνωμοσίας και μία ακατάπαυστη ροή μηνυμάτων στο twitter που κατά πολλούς εξέθεσαν τη χώρα του ίσως και ανεπανόρθωτα. Η μεγαλύτερη πρόκληση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος όμως δεν έχει έρθει ακόμα.

Χαμός πάλι έγινε επειδή ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, ο κατά πολλούς κορυφαίος εν ενεργεία μπασκετμπολίστας του κόσμου, δήλωσε σε ένα ντοκιμαντέρ του Bleacher Report ότι ήταν δύσκολο για έναν μαύρο να μεγαλώσει σε μία χώρα λευκών. Πέρα από τα αηδιαστικά και ρατσιστικά σχόλια που είδαμε στα κοινωνικά δίκτυα, τις τελευταίες μέρες γράφτηκαν πολλά άρθρα που είχαν ως στόχο να συνετίσουν τον Γιάννη, να μη λέει τέτοια πράγματα για την Ελλάδα και τους Έλληνες.

Ανακοινώθηκε χθες ο σχεδιασμός της κυβέρνησης να προωθήσει την έναρξη λειτουργίας του συστήματος έκδοσης ψηφιακής σύνταξης ώστε μέχρι τις αρχές του 2022 να μην υπάρχουν πλέον ληξιπρόθεσμα αιτήματα για συντάξεις. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική της σημερινής κυβέρνησης να αναδείξει το ψηφιακό κράτος σε κεντρικό στόχο της δημόσιας πολιτικής.

Αυτή την εβδομάδα ολοκληρώθηκαν επιτυχώς οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα από τα ζητήματα που συζητήθηκε περισσότερο ήταν η προϋπόθεση των κρατών-μελών να σέβονται το κράτους δικαίου, τη νομοκρατία, προκειμένου να μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση. Η συζήτηση αυτή δεν έγινε τυχαία...

Τις προηγούμενες μέρες εξέφρασα από αυτή την στήλη θετικά σχόλια για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου που φέρνει προς ψήφιση η Κυβέρνηση για την ιδιωτική εκπαίδευση. Αμέσως μετά επεσήμανα ότι όσο κι αν οι αλλαγές μπορεί να φαίνονται αυτονόητες σε κάποιους, στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου αυτονόητες ούτε στο ισχύον μέχρι σήμερα ρυθμιστικό πλαίσιο, ούτε στη νοοτροπία μεγάλου μέρους της κοινωνίας μας.

Οι βιντεοκονσόλες έχουν τις τελευταίες δεκαετίες γίνει ένα ισχυρό σύμβολο του πώς λειτουργεί η τεχνολογία στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς. Με μια ταχύτητα αδιανόητη ακόμη και λίγες δεκαετίες πριν, βλέπουμε τις τεχνολογικές δυνατότητες - δηλαδή, τις δυνατότητες τις δικές μας να κάνουμε περισσότερα πράγματα ευκολότερα - να εξελίσσονται και να βελτιώνονται, και μάλιστα με την τιμή έναρξης κάθε μηχανήματος από γενιά σε γενιά να παραμένει λίγο πολύ σταθερή. 

Εν μέσω πανδημίας οι δημοσκοπήσεις κατέγραψαν μία αυξημένη εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς της πολιτείας μας. Δυστυχώς όμως, τους τελευταίους μήνες οι καταγγελίες για παραδικαστικό κύκλωμα μαζί με τις χθεσινές ανατριχιαστικές αποκαλύψεις της Καθημερινής σχετικά με το Μάτι, δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς ενδέχεται να είναι παροδική, κάτι σαν ένα θετικό σύμπτωμα της πανδημίας. 

Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει μετρηθεί ότι μία στις πέντε νέες επιχειρήσεις αποτυγχάνει μέσα στα δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, περίπου οι μισές στην πρώτη πενταετία, και το 65% μέσα στην πρώτη δεκαετία. Η αποτυχία των επιχειρήσεων είναι ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο και μάλιστα, είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους η λειτουργία αγορά εξασφαλίζει τη λεγόμενη δημιουργική καταστροφή. 

Μένουν πολλά να γίνουν για να κατοχυρωθεί αποτελεσματικά στη χώρα μας το δικαίωμα όλων των ελληνικών οικογενειών στην εκπαιδευτική επιλογή. Μακρύς λοιπόν ο δρόμος, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να χαιρόμαστε για κάθε βήμα που γίνεται στη σωστή κατεύθυνση -την κατεύθυνση της ελευθερίας. Και το νομοσχέδιο που προετοιμάζει η κυβέρνηση για την ιδιωτική εκπαίδευση είναι ένα τέτοιο γερό σωστό βήμα!

Στους σοβαρούς οικονομικούς κύκλους υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο. Όλοι γνωρίζουν πως η χώρα μας, που στην αρχή της δεκαετίας του 80 ήταν μία υπολογίσιμη μεταποιητική δύναμη, έφτασε στο σημείο να εξαρτάται από τις υπηρεσίες και τον τουρισμό. Η μετάλλαξη αυτή δεν έγινε από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.

Αυτές τις μέρες συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις κορυφής για το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μεγάλο ενδιαφέρον. Η χώρα μας, όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα, ήταν σαφέστατα κερδισμένη από τη συμμετοχή της στην Ε.Ε. καθώς τα χρήματα που έλαβε από τα διάφορα προγράμματά της ήταν κατά πολύ περισσότερα από τα ποσά που συνεισέφερε στον προϋπολογισμό της.