Αυτό που μετρά, τελικά, σε κάθε οικονομία, είναι η Προστιθέμενη Αξία που δημιουργεί. Σύμφωνα με την προσωρινή μέτρηση της Στατιστικής το 2020 «προσθέσαμε» 13 δισ. λιγότερα από ότι το 2019. Δυστυχώς, αποδεικνύεται τώρα πόσο μεγάλη ζημιά έχει κάνει η μακρά πορεία αποβιομηχάνισης και χαμηλών δυναμικών επενδύσεων, αφού είναι η δομή των οικονομιών άλλων κρατών, που τις κρατά σε λίγο καλύτερη φόρμα από τη δική μας.

Ειλικρινά, παρόμοια χυδαιότητα, δεν την περίμενα. Ειδικά από μια εφημερίδα. Όχι, βεβαίως, ότι από τις στήλες της συγκεκριμένης δεν υπήρχαν, συχνά μάλιστα, προσωπικές επιθέσεις. Αλλά αυτές, ακόμη κι όταν «φασίζουν», παρέμενα ψύχραιμος: ήταν η γνώμη κάποιου αρθρογράφου -άρα προσωπική- κι επειδή γνωριζόμαστε μεταξύ μας (μετά από τόσα χρόνια…) είχα και κάποια «ιστορική» ή ψυχαναλυτική εξήγηση να δώσω.

Χρειαζόμασταν, πριν από την κρίση, οπωσδήποτε στη διάρκειά της και επειγόντως σήμερα, ένα πλαίσιο όμοιο (και καλύτερο σε κάποια σημεία) με το «πτωχευτικό δίκαιο» που διαθέτουν ήδη άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ έχει βαρύτατες ευθύνες, επειδή εμπόδισε (αρχικώς), εκμεταλλεύτηκε (στη συνέχεια) και αμέλησε (σκοπίμως), ως κυβέρνηση, να θεσπίσει κατάλληλη νομοθεσία.

Στο προσχέδιο για τον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, που εισηγείται ο υπουργός Οικονομικών, εκτιμάται ότι ο ρυθμός αύξησης του εγχώριου προϊόντος θα φθάσει το 7,5%. Είναι αυτό πιθανόν;

Το μόνο δημοκρατικό και ασφαλές σχολείο είναι το Ανοικτό Σχολείο. Στις ιδέες αλλά και στις συμπεριφορές. Ο δογματισμός και η στενομυαλιά των κομματικών υποκινητών, την οποία με μιμητισμό και πειθήνια μεταφέρουν οι καταληψίες στο δημόσιο σχολείο, είναι επαναλαμβανόμενα συμπτώματα της επικίνδυνης ασθένειας που ρίχνει συνεχώς τη χώρα μας στον διεθνή ανταγωνισμό. Το αποδεικνύουν οι ασθενικές επιδόσεις των μαθητών μας στη διεθνή κατάταξη PISA.

Μία και μόνη απάντηση υπάρχει στο ερώτημα «Αντέχει η Οικονομία ένα νέο lockdown;». «Όχι, δεν αντέχει»! Αυτό δεν σημαίνει πως αν δεν επιβραδύνουμε την πανδημία, δεν θα υποχρεωθεί η πολιτεία να λάβει μέτρα εξαιρετικά αυστηρά, τα οποία, σε τελευταία ανάλυση, θα ομοιάζουν με έναν δεύτερο εγκλεισμό.

Η κοινωνία θα είναι δυνατή, μόνον αν συνεχίσει τον δρόμο της. Ο καλύτερος τρόπος να κερδίσουμε την απροσδόκητη μάχη με την ασθένεια είναι να δουλέψουμε προσέχοντας περισσότερο, να συνεχίσουμε προσαρμοζόμενοι τη ζωή μας. Όσοι βλέπουν, όπως το κάνει η αξιωματική αντιπολίτευση, πως αρκεί να μοιράζει το κράτος «χρήμα» και όλα θα τσουλήσουν, μέχρις ότου έρθει το εμβόλιο, είναι απλώς μοιραίοι και επιεικώς επικίνδυνοι.

Όταν λέµε «Κράτος» εννοούµε το σύνολο των υπηρεσιών που σχεδιάζουν, λαµβάνουν, εκτελούν και παρακολουθούν, πολιτικές, πράξεις και πρωτοβουλίες που υπηρετούν τον Πολίτη και διευκολύνουν την Ευηµερία. Επί πολλά χρόνια, το «ποιος-κάνει-τι», µεταξύ Κεντρικής ∆ιοίκησης και των Περιφερειών και των ∆ήµων, µεταφράζεται συχνά στο «ποιος είναι πάνω από ποιον».

Η συζήτηση για το νέο νομικό πλαίσιο, που προσφέρει μια «δεύτερη ευκαιρία» σε όσους χρωστούν είναι απολύτως κρίσιμη. Η χώρα καθυστέρησε πάνω από μια δεκαετία να κάνει το αυτονόητο: να επιτρέπει σε όποιον, κάποια στιγμή, δεν τα καταφέρνει για οιονδήποτε λόγο, να ρυθμίζει το άγος των χρεών του δίχως να καταρρέει οικονομικά, ηθικά, ψυχολογικά.

Άλλο Διπλωματία, άλλο Εξωτερική Πολιτική κι άλλο Εθνικά Θέματα. Τα τελευταία απαιτούν μακροχρόνια επένδυση σε ισχυρές διεθνείς συμμαχίες, ισχυρή παιδεία και κουλτούρα μεταξύ των ψηφοφόρων και, βεβαίως, ομόπνοη στάση των πολιτικών παρατάξεων.

Πως η διακυβέρνηση του κράτους είναι μια δύσκολη υπόθεση είναι προφανές. Πιστεύουν πολλοί, στην Ελλάδα και αλλού, ότι αρκεί να βρεθεί μια πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, να ορίσει τους υπουργούς του ο πρωθυπουργός, να καθίσουν αυτοί στις καρέκλες τους και τα υπόλοιπα θα έρθουν... μόνα τους. Στα πλοκάμια αυτού του «μύθου» πιάστηκαν αρκετές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.

Φυσικές καταστροφές είχαμε και θα έχουμε. Είτε οφείλονται σε γεωγραφικά δεδομένα, είτε, όπως συχνότερα συμβαίνει σήμερα, στην κλιματική αλλαγή. Για να προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και περιουσίες το κράτος μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα. Ιδίως με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Θα αποκτήσουμε «υπόδειγμα συμπεριφοράς Covid»; Ας ελπίσουμε ότι η απάντηση, κάπου εκεί στα μέσα φθινοπώρου, θα είναι θετική. Απέναντι σε μια συμφορά που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει και, το χειρότερο, έναντι της οποίας ελάχιστα μπορείς να κάνεις για να προετοιμαστείς, αυτό που τελικά θα μετρήσει είναι η απόδειξη ότι όσα σπουδαία έχουμε μέχρι στιγμής καταφέρει δεν θα αποδειχτούν τυχαία ή συγκυριακά.

Εδώ και αρκετά χρόνια, πριν ακόμη μπούμε στα βαθιά της δημοσιονομικής κρίσης χρέους, η αγωνία για το μέλλον (όσων την είχαν...) αφορούσε τη σοβαρή υστέρηση επενδύσεων. Επενδύσεις γινόντουσαν, αλλά πολύ λίγες είχαν την ποιότητα που απαιτεί η επίτευξη αυτοσυντηρούμενης αναπτυξιακής πνοής. Ακόμη λιγότερες είχαν ικανοποιητικό περιεχόμενο έρευνας και τεχνολογίας.

Αν στην εποχή της Αρεντ ο ολοκληρωτισμός επικρατούσε με πραξικοπηματική απόσπαση της εξουσίας, στον σημερινό κόσμο η «κατάληψη» γίνεται με όπλο τις εκλογές. Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και όσοι συνεργάστηκαν μαζί του, όπως ο κ. Παπαγγελόπουλος, είχαν αυτόν ακριβώς τον στόχο: να ελέγξουν-ανατρέψουν τη Δημοκρατία «εκ των έσω». Άλλωστε, ο εισοδισμός είναι παλαιά τακτική στον χώρο της Αριστεράς.

Από την Επιτροπή Πισσαρίδη, στην οποία ανέθεσε ο πρωθυπουργός τη σύνταξη ενός νέου μεταρρυθμιστικού πλαισίου, περιμένουμε πολλά. Κυρίως επειδή η χώρα έχει επείγουσα ανάγκη για κάτι διαφορετικό από αυτά που ήδη γνωρίζουμε στα διαδοχικά πολυετή προγράμματα υπό τον τίτλο «Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο».

Στα κράτη δικαίου η Αστυνομία υπηρετεί τη νομιμότητα. Κανείς πολίτης, οργάνωση πολιτών, συνδικάτο και πολιτικό κόμμα δεν έχει λόγο να τη «φοβάται». Αυτό που δεν συζητούν οι αντίπαλοι του νέου ρυθμιστικού νόμου, ψηφισμένου επιτέλους από εκλεγμένο κοινοβούλιο, είναι ότι οι αρχές δεν θα αρνηθούν ποτέ, πρακτικώς, την απολύτως προφυλαγμένη και σεβαστή ελευθερία του συνέρχεσθαι.

Χρειαζόμαστε «πράσινες» επενδύσεις, επιχειρηματικότητα τεχνολογικής αιχμής, αποτελεσματικά συστήματα υγείας και σύγχρονες κοινόχρηστες υποδομές που στηρίζουν την παραγωγή. Αυτή είναι η πρόκληση. Να ανασυντάξουμε το παραγωγικό μοντέλο, να βάλουμε τη γνώση να δουλέψει. Ως εδώ με τη μιζέρια, τον φόβο και τη διχόνοια. Ώρα για τη Νέα Σύνθεση.

Από πρακτικής απόψεως, η «Συν-Εργασία», το πρόγραμμα εργασιακής ευελιξίας μέσω του οποίου θα επιδιωχθεί η διάσωση της απασχόλησης, αποτελεί σπουδαίο «οριζόντιο και εμπροσθοβαρές» μέτρο αντιμετώπισης της σοβαρότατης διαταραχής που προκαλεί η επιδημία.

Η έννοια της επίδοσης προσφυώς στρέφει το ενδιαφέρον μας στο εξής: σε τελευταία ανάλυση, θα κερδίσουμε τη μάχη αν βελτιωθούν οι επιδόσεις μας.

Η παρούσα κρίση πρέπει να μας αφυπνίσει. Η σημασία των θέσεων εργασίας που διατηρήθηκαν μέσα σε αυτή την ανείπωτη κρίση δίνει ισχυρό μήνυμα για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η επανεκκίνηση.

Η παρουσίαση των παρεμβάσεων για την οικονομία που θα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ «αν ήταν (ακόμη) στην κυβέρνηση» υπήρξε απογοητευτική. Ο κ. Τσίπρας επιδιώκει το φωτογραφικό «πάγωμα» της οικονομίας, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης τη συντηρεί και περιμένει να ρίξει το «μεγάλο πακέτο». Δεν είναι κάποια πολιτική «διαφορά». Είναι θέμα κοσμοθεωρίας.

Ευτυχώς οι φιλελεύθερες αντιλήψεις κυβερνούν την κοινωνία στις δύσκολες ώρες και, θέλω να πιστεύω, θα καθοδηγήσουν την οικονομία την επόμενη μέρα. Δεν είναι εύκολο. Και οι διαφωνίες, όπως αναμένει κανείς στις ανοικτές κοινωνίες, είναι πολλές, δυσάρεστες και δυστυχώς θα έχουν θύματα.

Κάθε μέρα που περνά, ο κίνδυνος διάδοσης της πανδημίας μεγαλώνει. Το ίδιο όμως ενισχύεται το οπλοστάσιο της χώρας για την αντιμετώπιση του διπλού κινδύνου: δημόσιας υγείας και οικονομικής κατάρρευσης.Ο χαρακτήρας, ψύχραιμος και αποφασιστικός, του πρωθυπουργού επηρεάζει καθοριστικά τις αποφάσεις, χωρίς λαϊκίστικους υπολογισμούς.