Το 2018, στις 22 Ιουνίου, λίγο πριν ολοκληρωθεί το τρίτο μνημόνιο, το μόνο που εξάντλησε τη συμπεφωνημένη διάρκεια, το Eurogroup εξέδωσε εκτός από την καθιερωμένη ανακοίνωση και ένα ακόμη κείμενο: «Ειδικές δεσμεύσεις διασφάλισης της συνέχειας και ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν με το πρόγραμμα ESM». Η Ελλάδα θα έβγαινε από το πρόγραμμα προσαρμογής για να προσαρμοστεί στο «αυξημένης εποπτείας».
Υπήρχαν δηλαδή εξτρά δεσμεύσεις, άνευ των οποίων θα συνέβαιναν δύο πράγματα. Πρώτον, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ελάμβανε ποτέ την (περιορισμένη) ρύθμιση χρέους. Δεύτερον, η τελευταία αξιολόγηση (το «απολυτήριο») θα έβριθε δυσμενών παρατηρήσεων. Η έξοδος στις αγορές ομολόγων θα ήταν απαγορευτική. Σε επίρρωση της χαμηλής εμπιστοσύνης των πιστωτών, η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να πάρει πρόσθετο δάνειο 15 δισεκατομμυρίων για να μην ξοδέψει όπως θα ήθελε το μεγαλύτερο μέρος των υπερπλεονασμάτων, ώστε να δημιουργηθεί «ένα ευμεγέθες ταμειακό μαξιλάρι 24,1 δισ., που καλύπτει τις ανάγκες αποπληρωμής του χρέους για περίπου 22 μήνες», έγραψαν οι υπουργοί Οικονομικών.
Οι έξι όροι, για τους οποίους έγινε μεγίστη (και αρκετά επιτυχής) προσπάθεια να παραμείνουν «μυστικοί», έχουν ως εξής: 1) Αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία. 2) Ασφαλιστική μεταρρύθμιση, εκσυγχρονισμός του συστήματος υγείας με δημιουργία πρωτοβάθμιας υγείας και δημιουργία δικτύου κοινωνικής πρόνοιας. 3) Τραπεζική σταθερότητα με μείωση των κόκκινων δανείων. 4) Μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας και προϊόντων για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, επιτάχυνση κτηματολογίου και ολοκλήρωση αλλαγών στον τομέα ενέργειας. 5) Επιτάχυνση ιδιωτικοποιήσεων. 6) Εκσυγχρονισμός δημόσιας διοίκησης και κωδικοποίηση νομοθεσίας.
Σημειώνω όλ’ αυτά για να καταστεί σαφές τι εννοεί, ειδικά για την Ελλάδα, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ντομπρόβσκις, όταν υπενθυμίζει ότι η ενισχυμένη εποπτεία θα συνοδεύσει και τα νέα κεφάλαια του πακέτου «Επόμενη γενιά Ε.Ε.». Εξάλλου, μετά το 2011 η Ευρώπη εφαρμόζει την αυστηρή πολυμερή μακροοικονομική εποπτεία (άρθρα 3 της Συνθήκης Ε.Ε. και 119, 121, 136 της Συνθήκης Λειτουργίας). Τα κράτη βαθμολογούνται, γίνονται συστάσεις, ζητείται η λήψη διορθωτικών μέτρων ή προγραμμάτων, ενώ το «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο» δίνει την ευκαιρία να γίνεται μια «ειλικρινής συζήτηση μεταξύ ίσων» για όλα τα θέματα αμοιβαίου συμφέροντος. Ολα αυτά όμως, και οι όροι (πλην των πρωτογενών πλεονασμάτων) και οι διαδικασίες εποπτείας αποτελούν μέρος του εθνικού σχεδίου για την ανασυγκρότηση.
Επομένως, κανένα μνημόνιο, λιτότητα ή εξαναγκασμός δεν υπάρχει. Τι φοβούνται στην αντιπολίτευση; Προσπαθούν να φοβίσουν τον λαό; Θέλουν να μειώσουν την επιτυχία της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αφού η χώρα μας παίρνει τη «μερίδα του λέοντος»; Οταν μάλιστα κανείς στην Ευρώπη δεν μιλά για αυξήσεις φόρων ή περικοπή δαπανών (δύο μεγάλες «επιτυχίες» της τετραετίας Τσίπρα). Στόχος είναι οι μεταρρυθμίσεις ώστε να μετατραπεί η κρίση της πανδημίας σε ευκαιρία για να κερδίσουμε πόντους στον διεθνή ανταγωνισμό.
Γι' αυτό χρειαζόμαστε «πράσινες» επενδύσεις, επιχειρηματικότητα τεχνολογικής αιχμής, αποτελεσματικά συστήματα υγείας και σύγχρονες κοινόχρηστες υποδομές που στηρίζουν την παραγωγή. Αυτή είναι η πρόκληση. Να ανασυντάξουμε το παραγωγικό μοντέλο, να βάλουμε τη γνώση να δουλέψει, να διευρύνουμε τις ικανότητες μεταποίησης και να βελτιώσουμε τον τουρισμό, ώστε να αποτελεί σημείο ευέλικτης πρόσθετης αξίας. Ο κ. Τσίπρας θέλει να μιλήσει στη Βουλή για κάτι διαφορετικό. Ο κ. Μητσοτάκης δεν θα τον ακολουθήσει. Ως εδώ με τη μιζέρια, τον φόβο και τη διχόνοια. Ωρα για τη Νέα Σύνθεση.
* Ο Μπάμπης Παπαδημητρίου είναι δημοσιογράφος και βουλευτής (Ν.Δ.)
** Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 6/6
