Σημαντική πτώση κατέγραψαν οι αγορές κρυπτονομισμάτων, με τα 95 από τα 100 κορυφαία κρυπτονομίσματα σε κεφαλαιοποίηση να καταγράφουν βουτιά σε εβδομαδιαίο επίπεδο. Η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς υποχώρησε από το επίπεδο των 1.21 τρισ. δολαρίων στο 1.060 τρισ. δολάρια κατά το Σαββατοκύριακο. Το Bitcoin (BTC) σημείωσε πτώση 12.7% σε εβδομαδιαίο επίπεδο, ενώ το Ethereum (ETH) που κινεί τις αγορές κατέγραψε πτώση 16.7%.

Κερδίζει οπαδούς η άποψη ότι η ανάκαμψη της χρηματιστηριακής αγοράς στη Wall Street προμηνύει ένα θετικό δεύτερο εξάμηνο με βάση σειρά δεικτών της τεχνικής ανάλυσης. Μετά από το χειρότερο πρώτο εξάμηνο από το 1970, ο δείκτης S&P500 έχει σημειώσει κέρδη 15% από το χαμηλό του στα μέσα Ιουνίου, ενισχυμένος από την κερδοφορία των επιχειρήσεων που ξεπέρασε τις προβλέψεις και τις προσδοκίες πως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα αποφύγει την ύφεση παρά τις επιτοκιακές αυξήσεις της Fed για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός.

Το τρέχον bear market rally έφτασε τους αναμενόμενους στόχους και εφεξής οι αγορές θα χρειαστούν απανωτές θετικές ειδήσεις για να μπορέσουν να προσεγγίσουν τους επόμενους τεχνικούς στόχους. Θα μπορούσαν κάποιες από αυτές να προκύψουν από το ετήσιο οικονομικό συνέδριο του Jackson Hole στο Γουαϊόμινγκ την εβδομάδα που μας έρχεται; Ή μήπως υπάρχει και άλλο ένα μέτωπο που θα μπορούσε να μας εκπλήξει με θετικές εξελίξεις; Το μακροοικονομικό περιβάλλον πάντως είναι λίγο δύσκολο να λειτουργήσει ως πηγή θετικών ειδήσεων.

Είτε έχει ήδη ξεκινήσει από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, είτε έρθει αργότερα και διαρκέσει έως το καλοκαίρι του 2023, η ύφεση σε Ευρώπη και Αμερική θεωρείται πλέον δεδομένη, αν και συνεχίζεται το debate μεταξύ ειδικών, οικονομολόγων και επενδυτικών οίκων, για το βάθος και τις επιπτώσεις της. Πολλοί επενδυτές μένουν εκτός αγορών προσπαθώντας να εντοπίσουν την κατάλληλη στιγμή εισόδου και το βασικό ερώτημα είναι αν υπάρχουν μετοχές που θα αντέχουν στην ύφεση, ήτοι θα δώσουν καλύτερες αποδόσεις από τους δείκτες.

Μικτές τάσεις καταγράφουν οι κυριότεροι δείκτες στα χρηματιστήρια Ασίας και Ωκεανίας, αφού η κεντρική τράπεζα της Κίνας μείωσε τα βασικά επιτόκια δανεισμού, ενώ μια σειρά από οικονομικά στοιχεία υπογράμμισαν την ανάγκη για περισσότερα κίνητρα για τη στήριξη της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο.

Το bear market rally που ξεκίνησε από τα τέλη Ιουλίου έχει βοηθήσει τις αγορές να μειώσουν πάνω από 50% τις απώλειες από τις αρχές του έτους. Ο S&P 500 φιγουράρει με πτώση πέριξ του 11% σε ετήσια βάση , ο Dow Jones με πτώση 8,3% και ο NASDAQ -18.3%. Το ερώτημα που καίει βέβαια είναι το εξής: Θα καταφέρουν να «σβήσουν» και τις υπόλοιπες απώλειες και να κλείσουν το 2022 με θετικό πρόσημο σε ετήσια βάση; Το βαρομετρικό από τον Σεπτέμβρη και μετά, θα κρίνει τα πάντα.

Μα γιατί τα βλέπετε όλα μαύρα; Μα γιατί είναι οι αναλύσεις σας τόσο δυσοίωνες; Δεν βλέπετε κάτι θετικό στον ορίζοντα; Δεν βλέπετε, που τα χρηματιστήρια σας διαψεύδουν; Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που στέλνουν αναγνώστες στη στήλη. Και η αλήθεια είναι, πως στη δική μου ματιά, η πραγματική κρίση μόλις άρχισε να αχνοφαίνεται. Εκτιμούμε, ότι τα προβλήματα πρέπει να τα κοιτάμε κατά πρόσωπο. Και μέσα από αυτό το πρίσμα, ανιχνεύουμε τις καταστάσεις, που δεν είναι θετικές.

Η ανοδική κίνηση των χρηματιστηριακών αγορών δείχνει πως η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έχει αρχίσει να πείθει πως θα μπορέσει να επιτύχει τον – ομολογουμένως δύσκολο – στόχο της ομαλής προσγείωσης της οικονομίας. Μόνο που η αισιόδοξη αυτή αντίδραση υπονομεύει τον παραπάνω στόχο. Η Fed σίγουρα θέλει να αποφύγει την πρόωρη επιστροφή σε μία περίοδο που η διάθεση ανάληψης ρίσκου θα χαρακτηρίζει την συμπεριφορά των επενδυτών. Πόσος χρόνος θα περάσει μέχρι να αποφασίσει να στείλει ένα αυστηρό υπενθυμιστικό μήνυμα;

Η «αναλογία χρυσού/ασημιού» είναι γνωστή σε όσους δραστηριοποιούνται στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Είναι η σχέση μεταξύ της τιμής του χρυσού και του αργύρου.Ο χρυσός θεωρείται το ασφαλέστερο επενδυτικό καταφύγιο, το δε ασήμι χρησιμοποιείται κυρίως στην παραγωγή διαφόρων προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης παρέχοντας ένα μέτρο της υγείας της παγκόσμιας οικονομίας. Τι δείχνει η μεταξύ τους σχέση για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας;

Δεδομένων των συγκρατημένων και αναθεωρημένων προς τα κάτω προβλέψεων για το β΄ εξάμηνο του 2022, έχει ενδιαφέρον να δούμε τι έχει προεξοφλήσει η κίνηση των χρηματιστηρίων σε διεθνές επίπεδο, αλλά κυρίως η δική μας πολύπαθη αγορά και ποιες είναι οι προοπτικές για τους μεγάλους δείκτες. Σε αυτή τη φάση Ελλάδα φαίνεται να χαίρει ακόμα της εκτίμησης των διεθνών αναλυτών. Και αν τα πράγματα μεταβληθούν επί τα βελτίω;

Από τον ερχόμενο Οκτώβριο έως τουλάχιστον τον Μάρτιο του 2023, όσο δηλαδή διαρκεί η χειμερινή περίοδος, η Ευρωζώνη θα βιώσει μια νέα ύφεση, η οποία έχει ήδη αρχίσει να γίνεται εμφανής στη Γερμανία αλλά και γενικότερα στα στοιχεία για την καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη, καθώς και στους δείκτες που αφορούν τις επιδόσεις της βιομηχανίας. Αυτή είναι η επικρατούσα πρόβλεψη σήμερα, ανεξάρτητα με το αν θα διακοπούν και πόσο οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου. 

Με πτώση υποδέχτηκαν τα ιταλικά ομόλογα και οι μετοχές την παραίτηση του πρωθυπουργού του κυβερνητικού συνασπισμού Mario Draghi, την ημέρα που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια για πρώτη φορά από το 2011. Ο «Super Mario», ηγέτης του συνασπισμού τους τελευταίους 18 μήνες, υπέβαλε την παραίτηση του στον Πρόεδρο της Ιταλίας Sergio Mattarella μετά την κατάρρευση του κυβερνητικού σχήματος, ανοίγοντας τον δρόμο για πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο.

Ο καλύτερος φίλος του επενδυτή είναι η συνεχής αμφισβήτηση των πάντων. Οι ταύροι προσπαθούν να πείσουν ότι οι τιμές θα ανεβαίνουν διαρκώς. Οι αρκούδες τα βλέπουν όλα μαύρα. Πίσω από αυτές τις δύο τοποθετήσεις κρύβεται το κίνητρο του κέρδους. Όλοι προσπαθούν να πάρουν τον επενδυτή με το μέρος τους. Όχι γιατί νοιάζονται για τα χρήματά του. Εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι να κερδίσουν οι ίδιοι και για αυτό χρειάζονται τα λεφτά των άλλων.

Η φετινή πτώση των αγορών φαίνεται να είναι διαφορετική από τις προηγούμενες. Προκαλεί εντύπωση, η σφαγή των αμνών που έχει συντελεστεί στην αγορά των crypto. Τόσο ραγδαία και επώδυνη διάψευση προσδοκιών, έχουμε να δούμε από την εποχή της φούσκας των Dotcom στην αρχή της χιλιετίας. Κρίνοντας, με βάση προγενέστερες πτώσεις, θα περιμέναμε ορδές αγανακτισμένων, αναζητώντας ευθύνες. Ενδεχομένως, σε πιο ακραίες μορφές, να είχαμε και πολιτικοποίηση του ζητήματος. Αντιθέτως, ένα πέπλο σιωπής έχει σκεπάσει τα πάντα.

Αιώνια μοιάζει να βρίσκεται σε πολιτική κρίση η Ιταλία και οι λίγοι μήνες ηρεμίας, όπως συνέβη υπό την ηγεσία του Μάριο Ντράγκι, είναι χωρίς καμία αμφιβολία η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Στην «αιώνια πόλη» εκτυλίσσεται από χθες ένα ακόμη επεισόδιο της πολιτικής αναταραχής που συχνά πυκνά μαστίζει τη χώρα και για μία ακόμα φορά τα θεμέλια της Ευρωζώνης σείονται. Οι αγορές μίλησαν για το πώς βλέπουν τις εξελίξεις.

Μετά από έξι μήνες ηχηρών απωλειών, οι αγορές ψάχνουν να βρουν τα πατήματά τους σε ένα περιβάλλον που μοιάζει με κινούμενη άμμο. Το σενάριο που επικρατεί σήμερα είναι ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα για καιρό, με αποτέλεσμα οι κεντρικές τράπεζες να πρέπει να προβούν σε πιο επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, αυξάνοντας τις πιθανότητες ύφεσης. Η χθεσινή αντίδραση των αγορών στην εκτίναξη του πληθωρισμού στις ΗΠΑ, προσφέρει ίσως μία προβολή των τάσεων που θα επικρατήσουν το επόμενο διάστημα.

Καθώς έχουμε μπει για τα καλά μέσα στο καλοκαίρι, οι αναλυτές των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, και φυσικά οι επενδυτές, αναρωτιούνται αν έχει ολοκληρωθεί η πτωτική κίνηση των αγορών. Δεν θα αργήσουμε να πάρουμε μία γεύση για το τι μας περιμένει: Τα νέα για τον πληθωρισμό, οι ανακοινώσεις των εταιρικών κερδών, η στρόφιγγα του Nord Stream 1 και η περαιτέρω πορεία του βυθιζόμενου ευρώ, που σε λίγο θα αξίζει λιγότερο από ένα δολάριο, θα παίξουν όλα το ρόλο τους.

Σημειώνοντας άνοδο έκλεισαν τα κυριότερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια την Τρίτη καθώς οι επενδυτές βρίσκονται εν αναμονή της ανακοίνωσης των στοιχείων για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 κέρδισε 0,49%. Ο Dax κατέγραψε άνοδο 0,57%, ο CAC κέρδισε 0,80% και ο FTSE 0,18%.

Έχουμε μπροστά μας μια εξαιρετικά δύσκολη εβδομάδα, γεμάτη με γεγονότα και δεδομένα, που μπορούν να επηρεάσουν βραχυπρόθεσμα την πορεία των αγορών. Οι αγορές τους τελευταίους μήνες είναι «news driven», δηλαδή η πορεία τους εξαρτάται κατά βάση από τις ειδήσεις. Οι εκτιμήσεις για ύφεση ρίχνουν τις τιμές του πετρελαίου, οι εκτιμήσεις για ανάπτυξη οδηγούν ανοδικά τις τιμές των υδρογονανθράκων και των μετοχών.

Τι ψάχνουν οι επενδυτές; Ανάλογα με τη ψυχική τους διάθεση και την κίνηση των χρηματιστηριακών αγορών, αναζητούν είτε την εξασφάλιση των κεφαλαίων τους, είτε την επαύξησή τους. Οι στρατηγικές αυτές δεν παραμένουν σταθερές, αλλά μεταβάλλονται ακολουθώντας τα δεδομένα που καθορίζουν τις ανοδικές ή πτωτικές κινήσεις των αγορών. Έτσι έγινε και με το ξέσπασμα της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Κάποιοι άρχισαν να αναζητούν σωσίβια ασφάλειας και άλλοι να κυνηγούν ευκαιρίες κέρδους.

Το πολύ κακό, για τους περισσότερους επενδυτές, πρώτο εξάμηνο ανήκει στην ιστορία. Φαίνεται όμως πως η ταλαιπωρία είναι ακόμα μαζί μας, και ίσως να μας ακολουθήσει για πολύ καιρό ακόμα. Η ανησυχία για την άνοδο των επιτοκίων έχει δώσει τη θέση της στη βεβαιότητα πως σύντομα οι οικονομίες πολλών δυτικών χωρών θα περάσουν σε κατάσταση ύφεσης, στην αγωνία για την ενεργειακή επάρκεια στην Ευρώπη και στον φόβο για σημαντική συρρίκνωση των εταιρικών κερδών.

Οι αγορές των μετοχών εκμεταλλεύτηκαν την εβδομάδα που μας πέρασε το «κενό» ειδήσεων, σημειώνοντας μια άνοδο μέχρι τα τεχνικά όρια των πρώτων αντιστάσεων. Μέχρι πότε αναμένεται να παραμείνει ανοιχτό αυτό το «παράθυρο» ευκαιρίας; Από τι εξαρτάται αν θα κλείσει ή όχι; Γιατί κινείται σε άλλο ρυθμό η αγορά ομολόγων; Tι θα πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές την εβδομάδα που μας έρχεται.

Η έξοδος του Μπόρις Τζόνσον από την πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκαθάρισε κάπως τα πράγματα. Η αγγλική λίρα κατάφερε να ανακόψει τη συνεχόμενη πτώση της και οι διεθνείς αγορές μετοχών βρήκαν έναν ακόμα λόγο να προσπαθήσουν να ανακάμψουν. Τα πράγματα όμως για τη χώρα δεν είναι τόσο απλά, η δύσκολη οικονομική κατάσταση, τα απόνερα του Brexit και η ενεργειακή κρίση απαιτούν ένα κλίμα εσωτερικής συναίνεσης που δύσκολα θα επιτευχθεί.

Και ενώ η εποχή των παχέων επενδυτικών αγελάδων φαίνεται να έχει περάσει, το θέμα του χρεών, έχει λάβει περίοπτη θέση στα ράφια με τους ελλοχεύοντες κινδύνους. Το θέμα αφορά Δημόσια χρέη, Εταιρικά χρέη αλλά και χρέη των νοικοκυριών. Και αυτό είναι λογικό. Διότι αφενός υπάρχει η έκθεση του Δεκεμβρίου 2021 του ΔΝΤ, που σημειώνει ότι τα Παγκόσμια Χρέη βρίσκονταν στα τέλη του 2020 σε επίπεδο ρεκόρ και αφετέρου υπάρχει η κλιμακούμενη αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου.