Την τελευταία δεκαετία η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, BBVA, είδε την επένδυσή της στην Τουρκία να χάνει περίπου το 80% της αξίας της. Το γεγονός προκάλεσε ακόμη και την προειδοποίηση της ΕΚΤ. Εντούτοις η BBVA, ακολουθώντας τις συστάσεις του Τ.Ερντογάν, συνεχίζει να διοχετεύει ρευστότητα στην τουρκική αγορά παρά τις ανησυχίες για ντόμινο κόκκινων δανείων.

Η ελληνική οικονομία βίωσε τη μεγαλύτερη συρρίκνωση του ΑΕΠ στο β΄ τρίμηνο ωστόσο κατάφερε να μην «τερματίσει» τελευταία στην Ευρώπη. Τα στοιχεία δεν τρόμαξαν γιατί η… παρτίδα θα κριθεί στο γ΄ τρίμηνο λόγω τουρισμού. Την ίδια ώρα, το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε με το χαμηλότερο επιτόκιο στην ιστορία, αποδεικνύοντας ότι η αποκατάσταση της σχέσης με τις αγορές συνεχίζεται παρά την ύφεση.

Με την τουρκική λίρα να επιστρέφει χθες κοντά στο ιστορικό της χαμηλό έναντι του δολαρίου παρά τις πολύ θετικές αναλύσεις των JPMorgan, BBVA και ING, διεξάγεται μία διελκυστίνδα μεταξύ αυτών που βλέπουν το αδιέξοδο και προειδοποιούν για σφοδρή οικονομική κρίση και όσων ποντάρουν ότι ο Ερντογάν θα καταφέρει να… γυρίσει το παιχνίδι. Συμφέροντα ή ρεαλιστικές αναλύσεις;

Στη γιγάντωση του QE Πανδημίας κατά 500 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2020 προσανατολίζεται η ΕΚΤ καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος για μεγάλη αύξηση της ανεργίας το χειμώνα και εγκλωβισμό της οικονομίας σε παγίδα αποπληθωρισμού. Σε αρνητικό έδαφος ο πληθωρισμός για πρώτη φορά από το 2016 ενώ η ανεργία συνεχίζει να κινείται ανοδικά παρά τα εκτεταμένα μέτρα στήριξης.

Την ερχόμενη Παρασκευή 4/9 η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία θα ανακοινώσει το «λογαριασμό» της ύφεσης για την ελληνική οικονομία στο β' τρίμηνο του 2020 που ήταν και αυτό που πλήγηκε περισσότερο εξαιτίας του lockdown. Οι προβλέψεις φτάνουν έως και το -16%, σε μία πρωτοφανή συρρίκνωση του ΑΕΠ η οποία ωστόσο δεν θα είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.

Με τον μεγαλύτερο δείκτη στον κόσμο S&P 500 και τον τεχνολογικό Nasdaq να ολοκληρώνουν την περασμένη εβδομάδα στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι οι αγορές προεξοφλούν το τέλος της πανδημίας, ακόμη και αν αυτό έρθει κάποια στιγμή μέσα στο 2021. Η αλήθεια όμως είναι λίγο διαφορετική. 

Κρίσιμες είναι οι επόμενες εβδομάδες για την τουρκική οικονομία καθώς ο επενδυτικός κόσμος παρακολουθεί στενά την κατρακύλα της λίρας. Οι οίκοι αξιολόγησης είναι έτοιμοι να πατήσουν… το κουμπί της υποβάθμισης αν συνεχιστεί η επιδείνωση των συνθηκών. Oι ευρωπαικές απειλές κυρώσεων κατά των τουρκικών τραπεζών ενισχύουν τα αδιέξοδα.

Ομολογιακές εκδόσεις ρεκόρ «κρύβει» ο Αύγουστος, καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν να χρηματοδοτήσουν με χαμηλό κόστος τα τεράστια ελλείμματα που αφήνει πίσω της η πανδημία. Όλα τα δεδομένα για τη νέα έξοδο της Ελλάδας στις αγορές.

Στις 10 Αυγούστου του 2018, όταν η τουρκική λίρα βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση ο Ερντογάν είχε δηλώσει το εξής αμίμητο: «Αν αυτοί έχουν τα δολάριά τους, εμείς έχουμε τον Θεό μας». Δύο χρόνια αργότερα οι Τούρκοι ζουν σε περιβάλλον έμμεσων capital controls, οι μισθοί και τα εισοδήματα έχουν μειωθεί σε ποσοστό άνω του 30%, όμως ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να υπόσχεται μεγαλεία.

Αναλυτές εκτιμούν ότι έρχονται νέα λουκέτα και προειδοποιούν ότι κλάδοι όπως για παράδειγμα του τουρισμού, του λιανεμπορίου, των αεροπορικών εταιρειών και της ψυχαγωγίας μπορεί να «σκάσουν» αν δεν υπάρξει η απαιτούμενη κρατική βοήθεια. Παρά το υψηλό δεκαετίας στα λουκέτα, η αλήθεια είναι ότι μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει ένα τσουνάμι χρεοκοπιών, ούτε καν έχουμε φτάσει στα επίπεδα της παγκόσμιας κρίσης του 2008-09.

Τα χειρότερα έρχονται προς το τέλος του 2020, εκτίμησε ο ελληνικής καταγωγής «καπετάνιος» της JPMorgan, Τζέιμι Ντάιμον, αναφορικά με τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και κάλεσε την αμερικανική κυβέρνηση να ανακοινώσει νέο πακέτο ενίσχυσης και τις επιχειρήσεις να συμβάλλουν στην υποστήριξη των ασθενέστερων τάξεων και στην εξάλειψη των ανισοτήτων.

Δέος προκαλεί η κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας στην Μ. Βρετανία κατά 20,4% στη διάρκεια του lockdown. Η βουτιά της έκτης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη έχει θορυβήσει τους πάντες. Ερχεται σε συνέχεια της ύφεσης 18,5% σε Ισπανία και 10,1% σε Γερμανία και ενώ ανησυχίες για τις επιπτώσεις από ένα δεύτερο κύμα πανδημίας αυξάνονται.

Αυξάνονται καθημερινά τα προβλήματα για την τουρκική οικονομία καθώς η αλλοπρόσαλλη οικονομική στρατηγική του Ερντογάν σε συνδυασμό με την πανδημία καταστρέφουν τις όποιες άμυνες κατά της ύφεσης. Το ΑΕΠ της Τουρκίας αναμένεται να συρρικνωθεί το 2020 σε ποσοστό άνω του 4%, ενώ η τελευταία φορά που η τουρκική οικονομία βρέθηκε σε ύφεση ήταν το 2009.

Μεγαλώνει το ρήγμα μεταξύ του μεγαλύτερου χρηματιστηρίου του κόσμου και της πραγματικής οικονομίας, με τον S&P 500 να επιστρέφει στα υψηλά πριν την πανδημία, καθώς οι επενδυτές αναμένουν από τον Τραμπ να… βρέξει επιδόματα και φοροελαφρύνσεις στο δρόμο προς τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Μεγάλος χαμένος της κρίσης ο τομέας των υπηρεσιών, ο οποίος αποτελεί την… αχίλλειο πτέρνα της ανάκαμψης. Πάνω από 1 χρόνο θα διαρκέσει κατά μέσο όρο το χτύπημα της πανδημίας, ενώ οι κλάδοι των αθλητικών εκδηλώσεων, της διασκέδασης και της αναψυχής εκτιμάται πως θα υπολειτουργούν τουλάχιστον για 17 μήνες. Ανησυχία για επιχειρηματικά λουκέτα και χαμένες θέσεις εργασίας.

Εκεί που όλοι πίστευαν ότι η ανάκαμψη της οικονομίας δεν θα μπορούσε να είναι απότομη, να έχει δηλαδή σχήμα «V», ήρθαν τα στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις στην Ευρωζώνη να μας πουν ότι οι καταναλωτές επέστρεψαν δυναμικά στην αγορά τον Μάιο και τον Ιούνιο. Είναι, όμως, πολύ νωρίς για πανηγυρισμούς. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας απειλεί να «εξαϋλώσει» αρκετά τρισεκατομμύρια από την παγκόσμια οικονομία.

Ραγδαία είναι η επιδείνωση των συνθηκών στην τουρκική οικονομία καθώς χθες η τουρκική λίρα έγραψε νέα ιστορικά χαμηλά, στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης σημειώθηκε sell-off και το κόστος δανεισμού της χώρας εκτινάχθηκε πάνω από το 14%. Αναλυτές προειδοποιούν ότι μια βαθιά οικονομική κρίση είναι έτοιμη να ξεσπάσει αν δεν αλλάξει άμεσα κατεύθυνση ο Ερντογάν.

Ο βασικός λόγος που ο χρυσός γίνεται ανάρπαστος με αποτέλεσμα να ξεπεράσει χθες ακόμη και τα 2.050 δολάρια, είναι η έντονη φοβία για τη διάρκεια που θα έχει η πανδημική κρίση. Το γεγονός ότι τα κρατικά ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις ξεπερνούν τα 15 τρισ. δολάρια, η πτώση του δολαρίου και άλλοι παράγοντες συντηρούν το ράλι ενώ πλέον μπαίνουν «στοιχήματα» για τα 3.000 δολάρια ή ακόμη υψηλότερα.

Με ένα ξέφρενο ράλι 15% σε τρεις συνεδριάσεις η Apple καταρρίπτει διαδοχικά ρεκόρ, είναι πλέον η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση εταιρεία στον κόσμο και θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει σύντομα η πρώτη που θα ξεπεράσει σε αξία τα 2 τρισ. δολάρια.

Ενώ αναμένονται με μεγάλη αγωνία τα στοιχεία για το ελληνικό ΑΕΠ β' τριμήνου, οι πρώτες ανακοινώσεις για τις οικονομίες της Ευρωζώνης δείχνουν τις διαφορετικές ταχύτητες της ύφεσης ανάλογα με τη διάρκεια των lockdown. Επιβεβαιώνουν παράλληλα πως αν το δεύτερο κύμα πανδημίας επιβάλει νέα παράλυση της δραστηριότητας, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές.

Την ώρα που η ανορθόδοξη οικονομική πολιτική του Ερντογάν έχει κάνει φτωχότερους τους Τούρκους κατά περίπου 60% και η τουρκική λίρα βρίσκεται σε διαρκή υποτίμηση, στέλεχος της BlackRock, του μεγαλύτερου διαχειριστή κεφαλαίων στον κόσμο, προειδοποιεί την Τουρκία ότι θα έχει την οικονομική κατάληξη του Λιβάνου και πως η τρέχουσα κρίση δεν θα έχει αίσιο τέλος.

Ούτε κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930, ούτε κατά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-09, σε καμία από τις οικονομικές κρίσεις των τελευταίων δύο αιώνων δεν προκλήθηκε τόσο μεγάλη καταστροφή σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα στις ΗΠΑ Σε καλύτερη κατάσταση η Γερμανία αλλά θα χρειαστεί τουλάχιστον 2 χρόνια για να ανακάμψει, υποστηρίζει η Capital Economics.

Δύο κοινά σημεία παρατηρούνται τελευταία στις αναλύσεις των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων για το βάθος και τη διάρκεια της οικονομικής καταστροφής που προκαλεί η πανδημία. Το ένα είναι ότι εγκαταλείπονται οι ελπίδες για ανάκαμψη τύπου «V» και το άλλο ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος. Στα 5 τρις. δολάρια εκτιμάται η «τρύπα» του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2025.

Παιχνίδια ενόψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ ή πραγματική μετακίνηση τεκτονικών πλακών στις αγορές; Αν και είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι το δολάριο μπορεί να χάσει έτσι εύκολα το θρόνο του, η κατά περίπου 10% πτώση του έναντι του ευρώ έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι φωνές που εκφράζουν ανησυχίες για το μέλλον του.