Με μεγάλη αγωνία αναμένονται τα στοιχεία για την επίδοση της ελληνικής οικονομίας στο β’ τρίμηνο του 2020, μετά την εντυπωσιακή σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη επίδοση του α’ τριμήνου (ενδεικτικά: 1,6% πτώση στην Ελλάδα, 5,4% στην Ιταλία, 2,3% στη Γερμανία). Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαναληφθεί η διαφορά υπέρ της χώρας μας, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ θα μας δώσουν μία πρώτη εικόνα για την ύφεση και την οικονομική καταστροφή που θα πρέπει να περιμένουμε στο σύνολο του έτους.
Σε πολλές χώρες της Ευρωζώνης τα στοιχεία έχουν ήδη ανακοινωθεί και η εικόνα είναι κοντά στο αναμενόμενο με ορισμένες αξιοσημείωτες εκπλήξεις. Η ευρωπαϊκή οικονομία υπέστη το μεγαλύτερο χτύπημα από τη δημιουργία της ένωσης και πολλές χώρες εμφάνισαν τη χειρότερη επίδοση που έχει καταγραφεί ποτέ, όπως π.χ. η Ισπανία, όπου η ύφεση διαμορφώθηκε στο 18,5%.
Η Μεγάλη Ύφεση του β’ τριμήνου θα μείνει στην ιστορία, ενώ η ανάλυση των στοιχείων υποδεικνύει τους λόγους για τους οποίους παγκοσμίως οι κυβερνήσεις αποφεύγουν – και θα συνεχίσουν να αποφεύγουν για όσο μπορούν - νέα lockdown. Στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου χρειάστηκαν μόλις 2 εβδομάδες – και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη λιγότερο – lockdown για να υποχωρήσει ολόκληρη η οικονομική παραγωγή του τριμήνου σε αρνητικό έδαφος (-3,8%).
Στο τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου, όπου τα lockdown διήρκεσαν τουλάχιστον όλο τον Απρίλιο και ανάλογα με τη χώρα και ένα μέρος του Μαΐου, η ύφεση έφτασε στο 12,1%, όταν οι εκτιμήσεις των αναλυτών την τοποθετούσαν μεταξύ 8%-18%. Στην Ισπανία, τη χώρα με τη μεγαλύτερη ύφεση, το lockdown ήταν μεγαλύτερης διάρκειας καθώς ξεκίνησε στα μέσα Μαρτίου και τελείωσε μετά τα μέσα Ιουνίου. Στη Γαλλία του δίμηνου lockdown, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 13,8%.
Η Capital Economics προβλέπει βασανιστικά αργή ανάκαμψη και εκτιμά ότι με δεδομένο το rebound που σημειώθηκε μετά τον Απρίλιο, η οικονομική δραστηριότητα διαμορφώνεται σήμερα περίπου 5%-10% χαμηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα, ενώ οι συνθήκες είναι τέτοιες που δεν μπορεί να γίνει πιο ακριβής εκτίμηση. Αν, λοιπόν, το δεύτερο κύμα αναγκάσει την εκ νέου παράλυση της οικονομικής δραστηριότητας οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές, η ύφεση θα βαθύνει και η οικονομία θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να ανακάμψει.
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα είναι ότι ακόμη και στην κρίση, ακόμη και στην ύφεση που προκαλεί μία πανδημία, οι οικονομίες της Ευρωζώνης συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά και εμφανίζουν δύο ταχύτητες. Είναι προφανές πως όταν οι οικονομίες βιώνουν τη χειρότερη οικονομική καταστροφή από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν μπορούν να υπάρχουν κερδισμένοι αλλά μόνο χαμένοι.
Όμως τα πρώτα στοιχεία για την ύφεση του β’ τριμήνου δείχνουν ότι υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στη συρρίκνωση του ΑΕΠ από χώρα σε χώρα, όπως λ.χ. η κατά 18,5% πτώση στην Ισπανία έναντι 10,1% στη Γερμανία. Σε αυτό το πλαίσιο, ορισμένες χώρες έχουν καταφέρει να περιορίσουν κάπως το μέγεθος της ζημιάς.
Η μεγάλη έκπληξη αποδείχθηκε η Ιταλία, η χώρα που πλήγηκε ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη από τον κορονοϊό. Το ιταλικό ΑΕΠ υποχώρησε κατά 12,4% όταν συνολικά η ύφεση στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 12,1%. Μέχρι στιγμής, λοιπόν, η μεγάλη χαμένη είναι η Ισπανία και αν υπάρχουν κάποιες χώρες που μπορούν να δουν κάπως θετικά τις ανακοινώσεις αυτές είναι η Γερμανία και η Ιταλία.
Στην Ιταλία, το lockdown ξεκίνησε νωρίτερα από άλλες χώρες στις 10 Μαρτίου, με την κυβέρνηση να απαγορεύει κάθε εμπορική δραστηριότητα εκτός από τα απολύτως απαραίτητα, ενώ στις 25 Μαρτίου τα μέτρα έγινα πιο αυστηρά, με την επιβολή περιορισμών στις μετακινήσεις και κλείσιμο των βιομηχανιών. Η χαμηλότερη σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις ύφεση οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο Κόντε αποφάσισε την επανεκκίνηση της οικονομίας στις 27 Απριλίου, αν και με αργό ρυθμό. Στις 4 Μαΐου επανήλθαν όλες οι βιομηχανικές και κατασκευαστικές δραστηριότητες κι έτσι η οικονομία άρχισε να παίρνει μπροστά. Επομένως στο τρίμηνο, η ιταλική οικονομία είχε περίπου 8 εβδομάδες να ανακάμψει έως ένα βαθμό και γι’ αυτό δεν είδαμε ύφεση της τάξης του 15% που περίμεναν οι αναλυτές.
Όλα αυτά υποδεικνύουν ότι οι οικονομίες σε καμία περίπτωση δεν αντέχουν ένα νέο lockdown και αυτός είναι ο λόγος που το δεύτερο κύμα πανδημίας έχει τρομάξει τόσο πολύ κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες.
