Η Ρωσία έχει βάλει την όπισθεν ταχύτητα, ο κόσμος όμως έχει αλλάξει, οι συνειδήσεις έχουν αλλάξει και φαίνεται πως αυτή η προσπάθεια του Πούτιν έχει κολλήσει στις λάσπες της Ιστορίας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ είναι ο ηγέτης μιας άθικτης ακόμα ΕΣΣΔ που ανταγωνίζεται τώρα τις ΗΠΑ για το ποιος θα φτάσει πρώτος στον Άρη. Σίγουρα, τα εγγενή ελαττώματα του κομμουνισμού -συμπεριλαμβανομένης μιας θεμελιώδους παρανόησης της ανθρώπινης φύσης και της έλλειψης οικονομικού δυναμισμού - οδήγησαν αναπόφευκτα στην κατάρρευση. Αν και οι κομμουνιστές στη δεκαετία του 1980 φαινόταν να ελέγχουν σταθερά της χώρας, έλεγχαν πολύ λιγότερο την οικονομία. <b> Γράφει ο James Pethokoukis. </b>

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ υπέγραψε τη διάλυση της τελευταίας αυτοκρατορίας του καιρού μας. Παρά την ταύτιση του με το τέλος της ΕΣΣΔ, ο Γκορμπατσόφ υπήρξε μάλλον ο πιο διαυγής και λογικός πολιτικός της σοβιετικής περιόδου, διαβλέποντας τη μάλλον αναπόφευκτη κατάρρευση του οικοδομήματος των Σοβιέτ και προσπαθώντας να δημιουργήσει κάτι διαφορετικό. Ωστόσο, οι διαρκείς αλλαγές της εποχής μας κι η εσφαλμένη ανάγνωση των διεθνών συσχετισμών πρόδωσαν το όραμα του.

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ είχε αντιληφθεί τα αδιέξοδα της τεράστιας χώρας τους και της ακόμα μεγαλύτερης σφαίρας επιρροής της. Τα αδιέξοδα της ΕΣΣΔ οφείλονταν, αφενός, στις υπέρογκες δαπάνες για τη διατήρηση μιας κολοσσιαίας στρατιωτικής μηχανής και την υποστήριξη σειράς καθεστώτων σε χώρες-δορυφόρους και συμμάχους της Μόσχας&#903; και αφετέρου, στην αδυναμία της κεντρικά σχεδιασμένης και ελεγχόμενης σοβιετικής οικονομίας να ανταγωνιστεί τις επιδόσεις των καπιταλιστικών χωρών.

Δημοσιεύθηκε το ΦΕΚ (Β&apos; 4135/3.8.2022) της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) των Υπουργείων Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Οικονομικών, Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη και Εσωτερικών για τον νέο τρόπο υπολογισμού της εθνικής σύνταξης των ομογενών που προέρχονται από την Αλβανία και από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Τέτοιες μέρες δεν μπορεί παρά το μυαλό μας να ανατρέχει στα όσα έγιναν στην Κύπρο εκείνο το καλοκαίρι του 1974. Στο πλαίσιο της ανασκόπησης των γεγονότων, υπό το φως νέων τεκμηρίων, θα πρέπει να επαναξιολογήσουμε τη συμπεριφορά μερικών πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου είτε είναι φυσικά πρόσωπα είτε κράτη. Στα φυσικά πρόσωπα πρωτίστως θα πρέπει να ξαναδούμε τα πεπραγμένα του Μακάριου, ο οποίος μέχρι στιγμής παραμένει στο απυρόβλητο από τους Έλληνες ιστορικούς.

Ο αποκλεισμός των πολλών από την πολιτική διαδικασία δεν προμηνύει ποτέ αγαθά αποτελέσματα. Η εξουσία φθείρει και διαφθείρει, κοινότοπη αλλά άφευκτη πραγματικότητα βαθιά ριζωμένη στην ανθρώπινη φύση. Οι ΗΠΑ νίκησαν την ΕΣΣΔ όχι παρά το ότι ήταν δημοκρατία, αλλά επειδή ήταν δημοκρατία, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

Tα αποχαρακτηρισθέντα έγγραφα των Σοβιετικών δεν προσέθεσαν κάτι που δεν το γνωρίζαμε. Εκείνο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι το υπόμνημα που έστειλαν οι Ζαχαριάδης και Βαφειάδης «προς την Κ.Ε. του ΚΚ (μπ.) της ΕΣΣΔ», με βασικό σημείο τα προβλήματα που προκαλεί στη δράση του ΔΣΕ, το γεγονός πως η Αλβανία έκλεισε τα σύνορά της με την Ελλάδα. Το υπόμνημα φέρει ημερομηνία 7 Ιουλίου 1948, μετά τη δημοσιοποίηση της ρήξης Τίτο - Στάλιν και πριν τη μεγάλη επίθεση των εθνικών δυνάμεων στο Γράμμο.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε σήμερα ότι η Μόσχα πήρε τα μαθήματα της από την επέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν, παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και δεν πρόκειται να αναπτύξει τις ένοπλες δυνάμεις της στη χώρα αυτή.

Ο έλεγχος της ρωσικής διανόησης ήταν εξ αρχής ένας από τους βασικούς στόχους της κομμουνιστικής εξουσίας. Η αρχή έγινε το 1921, όταν μετά από παρακλήσεις των Γκόρκι και Λουνατσάρσκι, ο Λένιν αποφάσισε να μην εκτελέσει τους ανυπότακτους και εχθρικούς προς την πραξικοπηματική του κυβέρνησης διανοούμενους, τους οποίους οι κατά τόπους κομματικές οργανώσεις είχαν προγράψει και να τους αφήσει να φύγουν στο εξωτερικό.

Η σοβιετική εξουσία κατέβαλε πολλές και επίπονες προσπάθειες να βρει και να κατάσχει οποιαδήποτε φωτογραφία απεικόνιζε τη φρίκη του τεχνητού λιμού που η ίδια προκάλεσε στον πληθυσμό της, μέσα από την πολιτική της αποκουλακοποίησης και του βίαιου βιομηχανικού «εκσυγχρονισμού» της Σοβιετικής Ένωσης. Η πλειοψηφία των φωτογραφιών που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, συνήθως δεν έχουν καμία ή έχουν ελάχιστη σχέση με αυτή την ανθρωπιστική τραγωδία. Ωστόσο, χάρη στις προσπάθειες του Κέντρου Μελετών του Γκολοντομόρ, έγινε δυνατή η συγκέντρωση περίπου 100 φωτογραφιών.

Το φεμινιστικό κίνημα στον Δυτικό κόσμο έχει μελετηθεί επαρκώς, κυκλοφορούν άπειρα βιβλία, μονογραφίες, αναμνήσεις, διοργανώνονται επιστημονικά συνέδρια, υπάρχουν έδρες ιστορίας των αγώνων των γυναικών για τα δικαιώματά του. Η ιστορία, όμως του σοβιετικού φεμινιστικού κινήματος, παραμένει μέχρι σήμερα terra ingognita για τον δυτικό αναγνώστη, γι&apos; αυτό και σήμερα, θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε μία σελίδα αυτού του ενδιαφέροντος κοινωνικού φαινομένου.

Η πιο πολυάριθμη κατηγορία ανθρώπων, οι οποίοι υπέφεραν τα πάνδεινα στις πολιτικές διώξεις, ήταν οι «στερημένοι», δηλαδή εκείνους, στους οποίους με εξωδικαστικές αποφάσεις στέρησαν τα εκλογικά τους δικαιώματα. Ο αριθμός τους υπερβαίνει κατά πολύ τον αριθμό όλων των ομάδων του πληθυσμού που υπέστη διώξεις.

Εκ πρώτης όψεως, πρόκειται για ένα συνηθισμένο υπηρεσιακό έγγραφο, με το οποίο ενημερώνεται ο «Ηγέτης» για την κατάσταση που επικρατεί σε ένα από τα μουσεία της σοβιετικής πρωτεύουσας. Ωστόσο, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Στην πρώτη, κιόλας, παράγραφο, με την οποία ξεκινάει ο συντάκτης, υπάρχει μία αναφορά στις ομοφυλοφιλικές προτιμήσεις ενός ποιητή, ενός στρατηγού και ο υπαινιγμός για έναν τρίτο συγγραφέα.

Το, εκ πρώτης όψεως, στεγνό, γραμμένο στην ξύλινη κομματική γλώσσα, αυτό έγγραφο, είναι μία μαρτυρία για τα φαινόμενα ανθρωποφαγίας στα Γκουλάγκ στην δεκαετία του 1930, γραμμένο όχι από κάποιον πράκτορα των δυτικών μυστικών υπηρεσιών ή ένα «μίσθαρνο όργανο της ιμπεριαλιστικής συνομωσίας κατά της Ε.Σ.Σ.Δ.», όπως συνήθως χαρακτηρίζουν οι απολογητές του κομμουνιστικού ζόφου τους συντάκτες παρόμοιων κειμένων.

Ήταν αρχές Φεβρουαρίου του 1952, όταν, κατά την διάρκεια δεκαπέντε ημερών, διεξήχθη στην Μόσχα μία πολύκροτη δίκη. Κατηγορούμενοι ήταν μαθητές, οι οποίοι είχαν φτιάξει μία άτυπη, εναλλακτική λογοτεχνική λέσχη. Η αλήθεια, βέβαια, είναι πως μέσα σε έξι μήνες από την ίδρυση της, η λέσχη άλλαξε τους στόχους της.

Ο Στανισλάβ Βασίλιεβιτς Κουρίλοφ (1936-1998), έγινε διάσημος μέσα... σε τρεις ημέρες. Ο λόγος θα πρέπει να αναζητηθεί σε ένα ξεχωριστό, σπάνιο και ιδιαίτερο τολμηρό επίτευγμά του: δραπέτευσε από την Ε.Σ.Σ.Δ. κολυμπώντας το 1974. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή...

Η ιστορία εκτυλίχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ?40. Κάποια στιγμή, στους διαδρόμους της Ακαδημίας Ζωγραφικής, ο Ιγκόρ Πετρόβιτς Ρίχτερ, ο οποίος ζωγράφιζε κύπελλα και πιάτα, συναντώντας τον λαϊκό ζωγράφο της Ρωσικής Ομόσπονδης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας και μέλος της Ακαδημίας Μπορίς Αρόνοβιτς Νεχάμκιν, ο οποίος ζωγράφιζε μεγάλα πορτραίτα των κομματικών ηγετών, ξεκίνησε μαζί του μία ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Ένα από τα προπαγανδιστικά σουξέ της σοβιετικής προπαγάνδας στον Μεσοπόλεμο, αλλά και μεταπολεμικά, ήταν το «κίνημα των Σταχανοβιτών» δηλαδή των εργατών που εκπλήρωναν κατά πολύ την ημερήσια νόρμα έργου που έπρεπε να παράγουν, δωρεάν, για το καλό της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Εκτός από τους εργάτες, και άλλες ειδικότητες έδειξαν τέτοιο ζήλο, όπως ο δήμιος Πιοτρ Μαγγό.

Έχει κλείσει εδώ και 30 χρόνια το κεντρικό μαγαζί της παγκόσμιας κομμουνιστικής ιδεολογίας, αλλά η επίσημη και οι ανεπίσημες αντιπροσωπείες στην χώρα μας εξακολουθούν να λειτουργούν. Κάπως έτσι έχει η ιστορία με την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ). Στις 26 Δεκεμβρίου 1991 το ιδεολογικό σοβιετικό πείραμα κατέρρεε μέσα στον αυταρχισμό, την πείνα, τον φόβο και την ανέχεια.

Ο Γκεόργκι Κωνσταντίνοβιτς Ζούκοφ (1896-1974) παραμένει μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες φιγούρες του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Στρατάρχης και στρατηλάτης, ξεκίνησε την στρατιωτική του θητεία ως υπαξιωματικός στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και την ολοκλήρωσε στο ηττημένο Βερολίνο της χιτλερικής Γερμανίας.

Πολύς λόγος γίνεται στην εποχή μας για την βαριά κληρονομιά της «συλλογικής ευθύνης» που μας άφησε ο 20ος αιώνας.  Ιστορικοί και απλοί αναγνώστες, πως η έννοια της συλλογικής ευθύνης που εφάρμοσε το ναζιστικό Γ? Ράιχ αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο όταν η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την εφαρμογή της «συλλογικής ευθύνης» στο τεράστιο πειραματικό εργαστήριο της κομμουνιστικής ουτοπίας της Ε.Σ.Σ.Δ.

Ο Νικολάι Αλεξέγιεβιτς Ζαμπολότσκι, πέραν του προσωπικού ποιητικού έργου, μας κληροδότησε πολλές εξαιρετικές μεταφράσεις, ενώ η προσωπική του ζωή, τα δεινά και τα βάσανα που υπέστη με μοναδικό αμάρτημα να μην ασπαστεί τα θέσφατα του κομματικού ιερατείου για τον «σοσιαλιστικό ρεαλισμό», παραμένει ως σήμερα φάρος εντιμότητας, ανθρωπιάς και πίστης στην αποστολή και στον ρόλο του διανοουμένου.

Οι αιχμάλωτοι πολέμου και η μεταχείρισή τους από τον εχθρό, είναι ένα από τα πλέον οδυνηρά θέματα της ιστορίας. Κατά τον Β&apos; Παγκόσμιο πόλεμο, καταγράφηκαν άπειρες θηριωδίες στα διάφορα στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου, όπου η απάνθρωπη συμπεριφορά, τα μαζικά εγκλήματα, τα βασανιστήρια και οι εξευτελισμοί ήταν στην ημερήσια διάταξη.