Δεν είναι μόνο τα Εξάρχεια η πληγή της Αθήνας. Είναι όλο το κέντρο. Ο ζόφος αυτής της πελώριας περιοχής, το πανηγύρι της ακαλαισθησίας και της κακομοιριάς, μιας παρακμής που αναβλύζει σαν υγρασία από τους πόρους της πόλης, βρίσκεται παντού. Από την κακόγουστη πινακίδα και το άξεστο σουβλατζίδικο που χασκογελά κάπου στο «ιστορικό» κέντρο, μέχρι τα Τάγματα Εφόδου του Ρουβίκωνα και της Χρυσής Αυγής.

Μπορεί η μεγάλη πλειοψηφία να δώσει μία πολιτική λύση στα πράγματα στις επερχόμενες τριπλές εκλογές, τις ευρωπαϊκές, τις αυτοδιοικητικές και τις εθνικές, αλλά και πάλι το ποσοστό όσων επιμένουν να ακούν τους λαϊκιστές, όπως το ζόμπι ακούει το ένστικτό του, είναι πελώριο. Γιατί; Γιατί κανείς συνηθίζει στα πάντα. Συνηθίζει στην ασχήμια. Συνηθίζει ακόμη και στη βλακεία.

Η ιστορία ενός όμορφου πλουμιστού παπαγάλου, κόκκινου, πράσινου και τα λοιπά, δεμένου με μια αλυσιδίτσα πάνω στον στύλο του σε ένα κατάστημα ψιλικών, που ήξερε να μιλά, να παίρνει μέρος σε διάφορες συζητήσεις και να λέει στον καθένα αυτό που υποτίθεται ότι έπρεπε να ακούσει. Η ιστορία του, και βέβαια το θλιβερό του τέλος.\r\n

Η επικαιρότητα, όπως κάνει συνήθως, κρύβει την αλήθεια. Κρύβει αυτά που συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια και κάτω από τους τίτλους των ειδήσεων και την εκάστοτε ημερησία διάταξη. Σχεδόν τίποτε από όσα μονοπωλούν τις συζητήσεις στα φυσικά και στα διαδικτυακά καφενεία δεν έχει την παραμικρή σχέση με την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι μία — η εξής: σήμερα, πεθαίνουν σκυλιά στην Ελλάδα.

Σαράντα γυναίκες που εργάζονται στον χώρο του βιβλίου περιγράφουν στο Liberal την ημέρα τους: πώς κυλά ένα συνηθισμένο εικοσιτετράωρο. Ή, τι σημαίνει να δουλεύεις στα βιβλία, στην Ελλάδα, σήμερα. Και να ’σαι γυναίκα. Συγγραφείς και εκδότριες, μεταφράστριες και επιμελήτριες, σχεδιάστριες και τυπογράφοι, advance readers και bloggers, είναι όλες εδώ. Και, εντέλει, κρύβονται πίσω από σχεδόν κάθε βιβλίο που φτάνει στα χέρια μας.

Μία συζήτηση με τον συγγραφέα Βασίλη Παπαθεοδώρου, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Γιατί η λογοτεχνία είναι απαραίτητη για τα παιδιά; Τι είναι καλό και το κακό παιδικό βιβλίο; Τι θέλουν να διαβάζουν οι ίδιοι οι μικροί αναγνώστες; Από πότε και πώς πρέπει να αρχίσουν να διαβάζουν; Γιατί απομακρύνονται από την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων οι έφηβοι; Και πώς μπορεί να αλλάξει αυτό;

Οι άνθρωποι του βιβλίου που δουλεύουν από το σπίτι δουλεύουν όλη την ημέρα. Όποια άδεια πάρουν από τη δουλειά, την έχουν πάρει από τον εαυτό τους. Κάθε ώρα μακριά από τον υπολογιστή τους σημαίνει μία ώρα λιγότερη από το επόμενο deadline. Δεν ξέρουν τι πάει να πει Σαββατοκύριακο. Ή αργία. Ή Πάσχα. Δεν τα ξέρουν αυτά, παρά μόνο από φωτογραφίες και από φήμες.\r\n

Τι δουλειά μπορεί να έχει ένα κείμενο για σκυλιά σε ένα πολιτικο-οικονομικό σάιτ; Την εξής: η κυνοφιλία είναι ένας από τους μη τυπικούς δείκτες ευμάρειας ενός κράτους. Όχι γιατί ισχύει ότι, όσο πιο ανεπτυγμένη είναι μία χώρα, τόσο πιο πολύ αγαπά και προστατεύει τα σκυλιά. Κάτι τέτοιο μπορεί και να μη μας ενδιέφερε άμεσα. Αλλά ακριβώς επειδή ισχύει το αντίστροφο.

Σαν καρφί στο μάτι της, τα σκίτσα και οι πολιτικές γελοιογραφίες του Αρκά στοιχίζουν στον ψυχικό εξοπλισμό της κυβερνώσας πουριτανικής Αριστεράς όσο δεκάδες κείμενα πολεμικής. Ο μέγιστος των Ελλήνων καλλιτεχνών του κόμικς έχει γίνει, από αγαπημένος της επαναστατημένης νεολαίας το πάλαι ποτέ, ένας «εχθρός του συστήματος». Και το Αριστερό σύστημα εχθρεύεται τη σάτιρα όσο τίποτε άλλο. Γιατί φανερώνει ποιο είναι στ’ αλήθεια.

Μικρά δημόσια έργα, χρηματοδοτημένα είτε από ιδιώτες είτε από τον Δήμο είτε από το κράτος, που τείνουν να καλλωπίσουν τη ζωή των πολιτών. Οι πόλεις σαν μέρη όπου μπορείς να υπερασπίσεις την ατομικότητά σου, αλλά και να κοινωνικοποιηθείς παράλληλα. Μέρη, και καταστάσεις, που φαντάζουν —και είναι— έξω από τα όρια της ελληνικής «συνήθειας».

Εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες που έχουν πλάκες τα ένσημα (τα παράσημα της σταδιοδρομίας τους), που έχουν μοχθήσει επί πολλά χρόνια στα θρανία και στα γραφεία, και που ξέρουν να κάνουν καλά τη δουλειά, δεν έχουν πια δουλειά. Γιατί δεν υπάρχουν πια δουλειές. Σίγουρα όχι για την τάξη τους. Γιατί δεν υπάρχει πια μεσαία τάξη, δεν υπάρχει η τάξη που πλούτισε την Ελλάδα: αφανίστηκε.

Υπάρχει ένα κακό με την αρθρογραφία και την επιφυλλιδογραφία: τα θέματα με τα οποία μάς τροφοδοτεί η επικαιρότητα, μολονότι πολλά, παλιώνουν εύκολα. Για την ακρίβεια, όσο πιο πιπεράτο είναι ένα θέμα, και όσο πιο εμπορικό φαίνεται με μια πρώτη ματιά, τόσο πιο γρήγορα σκορπά στον άνεμο και φεύγει, σαν φύλλο που το παρασέρνει ο αέρας. Γιατί; Οι απαντήσεις στο κείμενο.

Συνηθίζοντας τη φθορά. Και κάνοντας ότι δεν υπάρχει, δεν φαίνεται, δεν «μυρίζει» και —κυρίως— ότι δεν αφορά εμάς. Ότι είναι κάτι ξένο. Από μία ξεφλουδισμένη κολόνα του Ηλεκτρικού, σε βαθμό που να είναι σε κοινή θέα πλέον ο οπλισμός της, μέχρι οτιδήποτε κι αν σκεφτεί κανείς. Συνηθίζοντας τη φθορά και μένοντας απαθείς απέναντί της: το δώρο της πενταετίας, που δεν έχει καν κλείσει ακόμη.

Γιατί άραγε κάποια μέλη της Κεντροαριστεράς θέλουν να βουτήξουν στη λιμνοθάλασσα τού ΣΥΡΙΖΑ, τώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ (α΄) έχει αποδειχθεί πως δεν είναι παρά ο ΣΥΡΙΖΑ του Αρκά και (β΄) αφήνει σιγά-σιγά την εξουσία και τείνει είτε προς τη διάλυσή του, είτε προς τη μετεκλογική μετάλλαξή του σε ένα μη ριζοσπαστικό κόμμα της Αριστεράς;\r\n

Μία μεγάλη συζήτηση με τον Χάρη Νικολακάκη, διευθυντή των Εκδόσεων Bell. Για τα βιβλία και την επικοινωνία, για την Κρίση, την οικονομία και την πολιτική, για τους long-seller και τους best-seller τίτλους του οίκου, για τις προτιμήσεις του ελληνικού αναγνωστικού κοινού, για τους ξένους και τους Έλληνες συγγραφείς και για πολλά άλλα. Μαζί, πολλές προτάσεις ανάγνωσης!

Ο όγκος των λέξεων που διατίθενται για ανάγνωση σήμερα, 6 Μαρτίου του 2019, είναι υπερδιπλάσιος του όγκου των λέξεων που διετίθεντο για ανάγνωση στις 6 Μαρτίου του 2018. Ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που παράγει λέξεις. Είμαστε λέξεις. Λέξεις, και βιβλία. Όσο και να διαβάζεις, ποτέ δεν θα προλάβεις να διαβάσεις ούτε ένα ιώτα από τον όγκο των βιβλίων που «γράφτηκαν για σένα».

Δεν συλλέγουμε και δεν αγαπάμε μόνο τα βιβλία που έχουμε διαβάσει, αλλά οποιοδήποτε βιβλίο πέσει στα χέρια μας, οποιοδήποτε βιβλίο μάς χαρίσουν, οποιοδήποτε βιβλίο έτυχε να βρούμε ένοχα ριγμένο σε έναν κάδο ανακύκλωσης —σαν ζωντανό κουτάβι που το πέταξαν στα σκουπίδια—, οποιοδήποτε βιβλίο αγοράσουμε για οποιονδήποτε λόγο. Τα αδιάβαστα βιβλία, λένε αυτοί που ξέρουν, είναι έτσι κι αλλιώς πιο σημαντικά από τα διαβασμένα.\r\n

Από τη στιγμή που εξαφανίστηκαν ως και οι δεινόσαυροι από προσώπου γης, από τη στιγμή που υπάρχουν αντιεμβολιαστές και οπαδοί της θεωρίας της Επίπεδης Γης, από τη στιγμή που οι περισσότεροι Έλληνες ακόμη δεν έχουν καταλάβει τα αίτια της Κρίσης και της χρεοκοπίας του Δημοσίου, μπορούν να συμβούν τα πάντα. Οπότε καλό είναι να στοιβάζουμε βιβλία. Δεν ξέρεις τι γίνεται αύριο.

Μία μεγάλη συζήτηση με τον ποιητή, μεταφραστή και εκδότη Σωτήρη Σελαβή, κατά κόσμον Σωτήρη Φασούλα. Για τις εξαίσιες και τυποτεχνικά άψογες Εκδόσεις Περισπωμένη, τη μετάφραση, τον μεταφραστή και τον εκδότη ως δημιουργό, για τον Ρίλκε και τα γερμανικά Γράμματα, για την Κρίση στον χώρο του βιβλίου (και γενικώς), και για την αναγκαιότητα της ανάγνωσης.

Στην πρώτη προβολή, εκεί γύρω στις 5 ή στις 6, ανάλογα την αίθουσα, κανείς δεν μασάει πατατάκια και ποπ-κορν. Κανείς δεν γελά από αμηχανία στις «περίεργες» σκηνές. Κανείς δεν χαζεύει στο κινητό του, μαγνητίζοντας το βλέμμα σου στη φωτεινή του οθόνη και τυφλώνοντάς σε. Κανείς δεν κάνει οτιδήποτε άλλο από το να βλέπει και να σκέφτεται την ταινία. Αυτό μόνο.

Σύμφωνα με τα έως σήμερα υφιστάμενα σχέδια της Αττικό Μετρό, η πλατεία Εξαρχείων επρόκειτο να ανασκαφεί ολόκληρη κατά τη διάρκεια των έργων, ενώ σε αυτήν θα κατασκευάζονταν η είσοδος-έξοδος του σταθμού, το φρέαρ του ανελκυστήρα και φρεάτιο εξαερισμού του σταθμού. Επρόκειτο δηλαδή να αλλάξει εντελώς πρόσωπο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αλλαγή της εικόνας παρακμής που παρουσιάζει.

Η Ελλάδα μοιάζει με τις βάσεις στη Σελήνη, στον Άρη ή σε κάτι άλλους απόμακρους πλανήτες που βλέπουμε στις ταινίες Επιστημονικής Φαντασίας: μερικές εκατοντάδες ηρωικοί άποικοι, επιστήμονες, στρατιώτες, καλλιτέχνες κλπ., αγωνίζονται να επιβιώσουν παλεύοντας μέσα σε ένα απολύτως εχθρικό περιβάλλον. Στην πορεία, πολλοί από αυτούς πεθαίνουν: τους τρώνε τα τέρατα, ή απλώς απελπίζονται. Ή τους νικάει η μοναξιά.

Μικρή συζήτηση με ένα στέλεχος μεγάλης ξένης εταιρίας για τους λόγους που δεν είναι δυνατόν να γίνουν σοβαρές επενδύσεις στην Ελλάδα, ακόμη και αν το «απαιτούν» οι αριθμοί, οι θεσμοί και οι εκατέρωθεν διαβεβαιώσεις, πριν αλλάξουν κάποια πολύ βασικά πράγματα στην καθημερινότητά μας. Πριν ληφθούν άμεσα μέτρα για να επανέλθει μια κάποια κανονικότητα στη ζωή μας. Και πριν γίνουμε Βαγδάτη.

Μία μεγάλη συζήτηση με τον ποιητή και μεταφραστή Γιάννη Λειβαδά, με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά, σε δική του μετάφραση, του τρίτομου «Περί χρόνου και ποταμού» του Τόμας Γουλφ και των «Εξομολογήσεων ενός νεαρού άνδρα», του Τζορτζ Μουρ, και τα δύο από τις Εκδόσεις Εξάντας. Μια συζήτηση για τα βιβλία γενικώς, αλλά και για τα βιβλία σήμερα.