Οι γεωπολιτικές αναταραχές τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα του παγκόσμιου γίγνεσθαι, εντούτοις φαίνεται πως τα ελληνοτουρκικά παραμένουν σταθερά ψηλά στην ελληνική πολιτική ατζέντα. Εντός της Ελλάδος η δημόσια συζήτηση χωρίζεται μεταξύ αυτών που είναι ευθυγραμμισμένοι με τις πιέσεις του ξένου παράγοντα και σε αυτούς που προτείνουν τη λύση της σύγκρουσης με τον αναθεωρητικό γείτονα.

Εθνική και Εταιρική Ασφάλεια έχουν κοινό παρανομαστή τον άνθρωπο, είτε ως πολίτη, είτε ως καταναλωτή, είτε μέσω του σύγχρονου προφίλ του ως πολίτη-καταναλωτή, ενώ το μέλλον των κριτηρίων εταιρικής ασφάλειας πάει πολύ πιο πέρα από το πλαίσιο ESG και θα κριθεί στο κατά πόσο θα μπορούν οι εταιρείες να απαντήσουν πειστικά τα διλήμματα Ανθρώπινης Ασφάλειας συνολικά, υπαγορεύοντας συνακόλουθα τους όρους και την ατζέντα στην υψηλή πολιτική των κρατών.

Οι Αμερικανοί απέτυχαν μεν να κερδίσουν στο Αφγανιστάν στρατιωτικά, αλλά είναι αποφασισμένοι να κερδίσουν στο τέλος την παρτίδα, παίζοντας τους Ταλιμπάν στο πεδίο της οικονομίας, των επενδύσεων, της ρευστότητας και της διεθνούς νομιμότητας. Αυτόν τον πόλεμο είναι αποφασισμένοι να τον κερδίσουν, όπως τον κέρδισαν και με το Βιετνάμ.

Η κατάσταση στο Λίβανο είναι εκρηκτική. Μετά από 15 χρόνια εμφυλίου πολέμου, σεχταριστικής διαίρεσης της κοινωνίας, ομηρίας της χώρας από μια χούφτα οικογένειες και τη Χέζμπολάχ, φθοροποιών συγκρούσεων με το Ισραήλ, απαξίωσης των υποδομών και πολλαπλών πιέσεων από ένα και πλέον εκατομμύριο προσφύγων από την Συρία, ήρθε πριν ένα χρόνο η έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού και η πανδημία, που παρέλυσαν το Λίβανο πολιτικά και οικονομικά.

Η πανδημία του COVID-19 έχει πολλά επίπεδα ανάλυσης. Ένα από τα σημαντικότερα είναι η ανάδειξη της μεγάλης εξάρτησης των καταναλωτικών αγορών της Δύσης από τις στρατηγικές πρώτες ύλες της Αφρικής, τις γραμμές παραγωγής στην Ανατολική Ασία και τα αυξημένα κόστη στην εφοδιαστική αλυσίδα με κυριότερη τη ναυτιλία.

Λίγα μόλις εικοσιτετράωρα πριν τη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν στις 16 Ιουνίου στη Γενεύη, ο Ρώσος Πρόεδρος παραχώρησε συνέντευξη στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC, αναφέροντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μεταξύ Τράμπ και Μπάιντεν, πλέκοντας παράλληλα το εγκώμιο για τον πρώην αμερικανό πρόεδρο.

Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ξεκάθαρα ότι η διοίκηση Μπάιντεν είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε επίπεδο Αρχών, αυτό που δεν κατάφερε να ολοκληρώσει ο Ομπάμα με τις εμπορικές συμφωνίες TPP και TTIP, καθώς επίσης να μεταφράσει το άκομψο σλόγκαν «America First» του Τραμπ σε σύγχρονους όρους διεθνών σχέσεων και εμπορίου για τον 21ο αιώνα. Άρα, δεν μιλάμε για ρήξη σε σχέση με το παρελθόν, αλλά για συνέχεια της περιόδου 2013 – 2020 σε διαφορετικό πλαίσιο και όρους. 

Η ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας, ως μέρος του ευρύτερου ευρωπαϊκού σχεδίου EuroAsia Interconnector, κινητοποιεί εκ νέου την Άγκυρα και με μια ρηματική διακοίνωση προς την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και φυσικά την ίδια την ΕΕ διαμηνύει ότι χωρίς τη δική της άδεια, κανένας αγωγός δεν πρόκειται να περάσει από χώρο που η Τουρκία λογαριάζει ως δική της υφαλοκρηπίδα στην Αν. Μεσόγειο.

Ανάμεσα σε όσους φαντάζονται την σημερινή Τουρκία ως μια «νευρική δύναμη» που η διεθνής κοινότητα και η Ελλάδα θα πρέπει να της κάνουν συνεχώς μασάζ, και όσους νομίζουν πως βρισκόμαστε στις ηρωικές εποχές που με το τσαρούχι θα δώσουμε στον αντίπαλο να καταλάβει, υπάρχει ένας μεσαίος χώρος διεθνοπολιτικής σκέψης που επιμένει να μιλά για στρατηγική και όχι για καρναβάλια.

Το καθεστώς Ερντογάν αντλεί ισχύ και διεθνείς αλληλεξαρτήσεις από τις συμμαχίες του στην Αφρική, γεγονός που το κρατά ακόμη ισχυρό στο εσωτερικό και στις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Οι στρατηγιστές της Άγκυρας σωστά εκτίμησαν ότι το άνοιγμα της Τουρκίας στην Αφρική θα ήταν πολλαπλασιαστής ισχύος στην ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας ως σημαντικής περιφερειακής δύναμης.

Στο σύγχρονο Δυτικό κόσμο, που θεωρητικά διέπεται από φιλελεύθερες αρχές διακυβέρνησης, τα κράτη και οι διεθνείς διακυβερνητικοί οργανισμοί συνδιαχειρίζονται τις δημόσιες και παγκόσμιες υποθέσεις μαζί με τη λεγόμενη Κοινωνία των Πολιτών και τους φορείς της, τις γνωστές μας ΜΚΟ. Ωστόσο μετά τα γεγονότα του Καπιτωλίου, αυτό αλλάζει

Σε λίγες ώρες μας αποχαιρετά το 2020 και μαζί του κλείνει μια μακρά και θυελλώδης δεκαετία! Στην πραγματικότητα, δεν περίσσεψε ο χρόνος. Ήταν τα γεγονότα τέτοια που τον έκαναν να μοιάζει μακρύς και ατελείωτος. 

Μετά την ψυχρολουσία που εισπράξαμε στο δίκαιο αλλά διεθνοπολιτικά ανέφικτο αίτημά μας για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, είναι καιρός να απαντήσουμε δημόσια στο γιατί Γερμανία, Ιταλία και Βουλγαρία δεν μας στήριξαν και έπεισαν και τους υπόλοιπους εταίρους να τους ακολουθήσουν. 

Οι ΗΠΑ ήταν και θα είναι για πολλά χρόνια ακόμη κράτος αναφοράς για τα ελληνικά συμφέροντα. Αλλά και εμείς έχουμε εξυπηρετήσει τα αμερικανικά συμφέροντα -αρκετές φορές σε ρόλο «Ιφιγένειας»- κάτι που ελπίζω στο μέλλον να μην ξανασυμβεί γιατί θα έχει τραγικές συνέπειες στις σημερινές άριστες διμερείς μας σχέσεις.

Η ανθρωπότητα αλλάζει, εξελίσσεται και προχωρά μέσα από ιστορικούς κύκλους υφέσεων και εντάσεων. Η σύμπτωση ορισμένων συνθηκών κάνει κάποιες Εποχές να ξεχωρίζουν από τη συνηθισμένη εναλλαγή και καταγράφονται στην συλλογική συνείδηση ως συγκυρίες, που βίαια σπρώχνουν την Ιστορία σε νέες κατευθύνσεις

Την περασμένη Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2020, στα πλαίσια ενημέρωσης των δημοσιογράφων για το ταξίδι του Αμερικανού υπουργού εξωτερικών Mike Pompeo σε διάφορα κράτη συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, οι αξιωματούχοι του State Department που μετείχαν της ενημέρωσης, προέβησαν σε πολύ ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις των προθέσεων τους για την Τουρκία.

Μια ημέρα πριν τις εκλογές στις ΗΠΑ κανείς δεν διακινδυνεύει να προβεί σε εκτιμήσεις για το αποτέλεσμα. Οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες που έστειλαν τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο το 2016, το αμερικανικό έθνος είναι βαθιά διχασμένο και προβληματισμένο, ενώ καμία υποψηφιότητα δεν φαίνεται να ικανοποιεί ουσιαστικά το εκλογικό σώμα. Έτσι, όλα τα σενάρια είναι ανοικτά για το τελικό αποτέλεσμα.

Η Ελλάδα έχει πολλά να διδαχθεί από το Ισραήλ. Μετά από περιπέτειες, λάθη και αστοχίες, το Ισραήλ φαίνεται να έχει βρει το δρόμο του. Το παράδειγμά του λογικά θα έπρεπε να αποτελεί για εμάς στην Ελλάδα αντικείμενο μελέτης. Αλλά δυστυχώς δεν είναι...

Τις τελευταίες εβδομάδες, πολλές δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων και άρθρα φιλοκυβερνητικών δημοσιογράφων παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, διότι πιθανότατα πίσω από αυτά που ακούμε και διαβάζουμε να κρύβεται μια καλοσχεδιασμένη επικοινωνιακή στρατηγική της Άγκυρας.

Όλες οι κρίσεις - θερμές, ψυχρές και ότι άλλο υπάρχει στο ενδιάμεσο - ολοκληρώνονται με τη διπλωματία. Και κατα το κρίσιμο επόμενο διάστημα η ελληνική διπλωματία θα πρέπει να αποφύγει να εγκλωβιστεί σε συνομιλίες ολιγομερείς και μυστικές. Αντίθετα να φροντίσει να εμπλέξει στις συνομιλίες κράτη-αντίβαρα και να θέσει νέες προϋποθέσεις για την έναρξη του διαλόγου, κερδίζοντας παράλληλα χρόνο.

Η τεράστια έκρηξη που σημειώθηκε στις 4 Αυγούστου 2020 στο λιμάνι της Βηρυτού, άφησε πίσω της πάνω από 135 νεκρούς, τουλάχιστο 5.000 τραυματίες, περίπου 60 αγνοούμενους, 300.000 άστεγους και υλικές ζημιές που θα ξεπεράσουν τα 15 δις δολάρια. Αυτές είναι οι άμεσες επώδυνες επιπτώσεις. Οι έμμεσες επιπτώσεις ενδεχομένως να γυρίσουν σελίδα στην πολιτική ιστορία της χώρας. 

Αντιλαμβάνομαι ότι όλος αυτός ο αρνητισμός που ορισμένοι εκπέμπουμε με το να βλέπουμε την Τουρκία ως ζωτική απειλή, δεν βοηθάει τους υπεύθυνους με «κουλτούρα συμβιβασμού» στο «να τα βρούμε» επιτέλους με τη γείτονα.

Η εικόνα που έχεις για ένα ζήτημα και ο τρόπος με τον οποίο το προσεγγίζεις, πολλές φορές καθορίζει το αποτέλεσμα των ενεργειών σου. Αν η εικόνα και η προσέγγιση είναι εσφαλμένες, τότε οι ενέργειές σου είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Και αντίθετα από τι συμβαίνει στον ακαδημαϊκό χώρο, στην εφαρμοσμένη πολιτική δεν έχεις πολλές ευκαιρίες για λάθος εκτιμήσεις και αποφάσεις…

Το συμπέρασμα και συνάμα ο φόβος που εκφράζει ο Κίσινγκερ στο έργο του, ήταν ότι οι αναθεωρητικοί Έλληνες του ?21, καταφέρνοντας να πείσουν τους Βρετανούς ότι μια «ανεξάρτητη» από τους Οθωμανούς Ελλάδα ήταν προς το συμφέρον τους, ουσιαστικά διαμόρφωσαν το περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου και ξαναέγραψαν την διεθνοπολιτική ατζέντα.