Λίγα μόλις εικοσιτετράωρα πριν τη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν στις 16 Ιουνίου στη Γενεύη, ο Ρώσος Πρόεδρος παραχώρησε συνέντευξη στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC, αναφέροντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μεταξύ Τράμπ και Μπάιντεν, πλέκοντας παράλληλα το εγκώμιο για τον πρώην αμερικανό πρόεδρο. [1]
Δεν το έκανε τυχαία! Ήθελε να τονίσει τη βιώσιμη συνεννόηση μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας στα χρόνια της προεδρίας Τράμπ και να θυμίσει στο σημερινό Αμερικανό Πρόεδρο ότι στις τελευταίες εκλογές ο πρώην πρόεδρος και πιθανότατα εκ νέου προεδρικός υποψήφιος, ψηφίστηκε από περίπου 74 εκατ. πολιτών (46,8%) έναντι 81 εκατ. πολιτών (51,3%), που στήριξαν τους Δημοκρατικούς. [2] Μια στραβοτιμονιά, τους λέει, και έχει στο τσεπάκι του τις εκλογές του 2024 ο Τράμπ…
Δύσκολες σχέσεις, αναγκαστική η συνεννόηση
Η ατζέντα των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων είναι μεγάλη και δύσκολη.
Εκεί που συμφωνούν ΗΠΑ και Ρωσία είναι ότι η ισορροπία της μεταψυχροπολεμικής εποχής έχει ήδη ξεπεραστεί και πρέπει να βρουν μια νέα, προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα. Και τα χειρότερα για τους δυο μεγάλους περιγράφονται στα ακόλουθα σενάρια.
Το πρώτο σενάριο θέλει ένα πόλεμο φθοράς μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας, που θα αποδυναμώσει και τους δυο, και θα αναδείξει νικήτρια την Κίνα! Φοβούνται μια επανάληψη του ιστορικού προηγούμενου, που η ανάλωση των Ιταλικών ηγεμονιών με τους Οθωμανούς, άνοιξε το δρόμο για παγκόσμια κυριαρχία σε Ισπανία, Πορτογαλία και Αγγλία.
Το δεύτερο σενάριο θέλει το ξέσπασμα μιας ανεξέλεγκτης αλυσιδωτής κατάστασης περιφερειακών εντάσεων μεταξύ κρατών, που θα σπεύσουν να χρησιμοποιήσουν ως proxies άλλες φιλόδοξες δυνάμεις, πέρα και έξω από τον έλεγχο της Ουάσιγκτον και της Μόσχας.
Μπροστά, λοιπόν, στα κοινά τους συμφέροντα, προβλήματα όπως τα πυρηνικά του Ιράν, οι Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές κυρώσεις προς τη Ρωσία, το νέο Ανατολικό Ζήτημα (Μαύρη Θάλασσα – Μεσοποταμία – Κυρηναϊκή), το Παλαιστινιακό και το Αφγανικό, η ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης, το έλλειμμα Δημοκρατίας και ελευθεριών στη Ρωσία, η Λευκορωσία, η κυβερνοασφάλεια και οι κυβερνοεπιθέσεις, ο γρίφος της Βόρειας Κορέας, η πανδημία και πολλά ακόμη, αποτελούν μικρές πράξεις της όλης παράστασης…
Διακριτό ρόλο στη νέα μοιρασιά αναμένεται να παίξει η Ουκρανία.
Ουκρανία όπως Γερμανία…
Στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας των ΗΠΑ-Ρωσίας, το σημείο σύγκρουσης των τεκτονικών πλακών θα βρίσκεται στην Ουκρανία, όπως ανάλογα βρισκόταν, κατά τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, στην ενοποιημένη πια Γερμανία.
Στα χρόνια που έρχονται, και αν προχωρήσει ο αμερικανορωσικός σχεδιασμός, η Ουκρανία θα είναι το σημείο (ή ένα από τα σημεία παγκοσμίως) στο οποίο θα συμβούν γεγονότα που εκτιμώ ότι θα υπάρξουν στιγμές που η Ιστορία θα κρατά την ανάσα της.
Σε αυτή την περιοχή, η Ρωσία θα είναι απέναντι στο ΝΑΤΟ και όχι άμεσα απέναντι στις ΗΠΑ.[3] Είναι ένα λεπτό σημείο που σκοπεύουν Αμερικανοί και Ρώσοι να το διαχειριστούν ανάλογα, βάζοντας τους Ευρωπαίους μπροστά σε μεγάλα διλήμματα. Κάτι που καταλαβαίνει καλά η Γερμανία και κρατά ισόρροπη στάση, ενώ βλέπει ως ευκαιρία η Γαλλία. Μια ευκαιρία ανάλωσης της Γερμανίας, γεγονός που δεν αφήνει καθόλου αδιάφορο το Λονδίνο να διαλέξει ή να εναλλάσσεται πλευρές μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας στο μέλλον…
Η νέα μεγάλη συνεννόηση…
Και όσο ο απλός κόσμος θα παρακολουθεί τις μικρές πράξεις της παγκόσμιας παράστασης (ή τις τακτικές κινήσεις στη σκακιέρα, αν προτιμάτε…), θεωρώντας πως είναι οι πλέον σημαντικές και καθοριστικές, στο παρασκήνιο η νέα μεγάλη συνεννόηση θα παίρνει σάρκα και οστά.
Ήδη έχουμε τα πρώτα σημάδια!
Οι Αμερικανοί θεωρούν τις θαλάσσιες μεταφορές και την ενέργεια από Υ/Α ως παρελθόν και ενδιαφέρονται να επικεντρωθούν στο μέλλον, που για αυτούς είναι η τεχνολογία γενικά και οι πολύτιμες γαίες ως κρίσιμες πρώτες ύλες στην παραγωγή προϊόντων τεχνολογίας, στις οποίες φαίνεται να έχουν οι Κινέζοι το προβάδισμα (γεγονός που απασχολεί έντονα και την Ιαπωνία). Έτσι, οι μεγάλοι οικονομικοί παίκτες θα επικεντρωθούν στην τεχνολογία και στις πρώτες ύλες για την τεχνολογία, με ότι συνεπάγεται αυτό σε ανταγωνισμούς επίγειους ή στο διάστημα.
Το αμερικανικό ενδιαφέρον για τη Γροιλανδία, η ηγετική τους παρουσία στο Διακυβερνητικό Φόρουμ για τις Εξορύξεις (σε συνδυασμό με ρήτρες ανθρώπινης ασφάλειας στο παγκόσμιο εμπόριο) [4], η αδειοδότηση ιδιωτών για διαστημικές εξερευνήσεις, η χαλάρωση της φρασεολογίας απέναντι στον Nord Stream II [5], η ανακοίνωση για μη ανανέωση αδειών για Υ/Α στην Αλάσκα [6] και πολλά ακόμη, αποτελούν δείγματα της νέας κατεύθυνσης που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ.
Με αυτόν τον τρόπο οι αμερικανοί αφήνουν ελεύθερο το πεδίο στους ρώσους για το παρόν, που είναι η τροφοδοσία με Υ/Α της πιο πρόσφορης αγοράς (βλέπε Ευρώπη) και τον έλεγχο της νέας και πολλά υποσχόμενης θαλάσσιας διαδρομής στον Αρκτικό κύκλο.
Ιστορική συνάντηση!
Επειδή αυτά που θα συζητήσουν οι δύο ηγέτες είτε θα κλείσουν την μεταξύ τους συμφωνία του αιώνα είτε θα οδηγήσουν σε οριστική ρήξη – κάτι που κανείς δεν θέλει – και αντίθετα από τις πρώιμες εκατέρωθεν δηλώσεις ότι δεν πρόκειται για συνάντηση που θα καταλήξει σε σημαντικές αποφάσεις [7], στην πραγματικότητα η συνάντηση κορυφής στη Villa La Grange της Γενεύης θα είναι ιστορική σε κάθε περίπτωση!
Εκτός της μεγάλης εικόνας που θα αποφασιστεί, εμάς ως Ελλάδα, θα πρέπει να μας απασχολήσει το γεγονός ότι η Ρωσία επιλέγει στα ενεργειακά και στο παιχνίδι της Αρκτικής να συνεργαστεί στενά με την Τουρκία. [8]
[1] https://www.liberal.gr/news/antriliki-choligountianou-tupou-/384100
[2] https://www.cfr.org/blog/2020-election-numbers
[4] https://www.state.gov/united-states-joins-intergovernmental-forum-on-mining/
[5] Ξένια Κουναλάκη, «Το πρώτο ραντεβού Μπάιντεν-Πούτιν και ο Nord Stream 2 – Οι ΗΠΑ δεν θα επιβάλουν κυρώσεις», Η Καθημερινή, 30/5/2021
* Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος
