Ο γαλλικός τραπεζικός όμιλος Société Générale πήρε την απόφαση να πει οριστικό αντίο στη Ρωσία και να πωλήσει τη θυγατρική του Rosbank στην Interros Capital, εταιρεία που συνδέεται με τον Ρώσο ολιγάρχη Βλαντιμίρ Ποτάνιν. H γαλλική τράπεζα είναι η πρώτη από τις μεγάλες τράπεζες που θα σταματήσει να δραστηριοποιείται στη Ρωσία.

H οικονομία της ευρωζώνης είναι από τις πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, ωστόσο το σήμα που εκπέμπουν οι αγορές ομολόγων της είναι πολύ διαφορετικό. Η καμπύλη των αποδόσεων αποτυπώνει το κόστος δανεισμού σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και θεωρείται καλός δείκτης για τις τάσεις της ανάπτυξης και του πληθωρισμού. Κατά συνέπεια παρακολουθείται στενά από τις αγορές.

Οι επενδυτές δεν γνωρίζουν ακριβώς τι θα συμβεί όταν η Federal Reserve αρχίσει να μειώνει το τεράστιο απόθεμα κρατικών ομολόγων που έχει αγοράσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Αυτό για το οποίο είναι βέβαιοι είναι ότι δεν θα τους αρέσει. Στα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης του συμβουλίου της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας που δόθηκαν στη δημοσιότητα, ήταν ξεκάθαρο ότι οι αξιωματούχοι της σχεδιάζουν τη συρρίκνωση του χαρτοφυλακίου ομολόγων που διακρατεί.

Ο δανεισμός των κυβερνήσεων παγκοσμίως θα ανέλθει στα 10,4 τρισ. δολάρια φέτος, ποσό που θα είναι υψηλότερο κατά ένα τρίτο του μέσου ποσού που δανείζονταν πριν την πανδημία του κορονοϊού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της S&P Global Ratings. Παρά την οικονομική ανάκαμψη, ο δανεισμός θα παραμείνει υψηλός λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των αναχρηματοδοτήσεων χρέους, αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας στην ετήσια έκθεση του.

Με το πρώτο τρίμηνο του 2022 να είναι παρελθόν, οι αγορές μετοχών και ομολόγων δίνουν διαφορετικά σήματα για την πορεία της οικονομίας και τον ρυθμό ανάπτυξης με τους επενδυτές αναποφάσιστους για το ποια εκτίμηση από τις δύο θα επικρατήσει τελικά. Ο δείκτης S&P 500 στη Wall Street πήρε τα πάνω του μετά από πτώση σχεδόν 13% και έκλεισε το πρώτο τρίμηνο με κέρδη γύρω στο 3,6%.

Η χρηματαγορά βλέπει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εγκαταλείπει τα αρνητικά επιτόκια μέχρι το τέλος της χρονιάς και να σφίγγει τη νομισματική πολιτική για να συγκρατήσει τον πληθωρισμό. Λιγότερο από το ένα τρίτο του χρέους της ευρωζώνης πλέον έχει αρνητική απόδοση και σύμφωνα με τη Deutsche Bank, η παγκόσμια λίμνη έχει συρρικνωθεί σε λιγότερο από 3 τρισ. δολάρια για πρώτη φορά από τον Δεκέμβριο του 2015.

H επιπεδοποίηση της καμπύλης των ομολογιακών αποδόσεων στις ΗΠΑ και η αντιστροφή τμημάτων της δείχνει ότι η αγορά τιμολογεί επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από την αμερικανική κεντρική τράπεζα ώστε να υποχωρήσει ο πληθωρισμός από το υψηλό 40ετίας. Το ερώτημα για τους επενδυτές είναι αν αρχίζει να σηματοδοτεί επερχόμενη ύφεση.

Χαμηλότερη ανάπτυξη 3,5% το 2022 προβλέπει για την Ελλάδα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο λόγω των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία και την εκτόξευση των τιμών ενέργειας. Η προηγούμενη του πρόβλεψη το καλοκαίρι έβλεπε ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης 5,4%. «Η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει δυνατή παρά τις αντίξοες επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και του υψηλού πληθωρισμού», αναφέρει το ΔΝΤ σε έκθεση του μετά το πέρας της αποστολής του στην Ελλάδα.

Πώς θα αντιδράσουν οι αγορές στο κοκτέιλ της αβεβαιότητας; Σήμερα βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντική γεωπολιτική και οικονομική αβεβαιότητα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία κλιμακώθηκε δημιουργώντας μια διογκούμενη ανθρωπιστική κρίση. Επιβλήθηκαν κυρώσεις που διατάραξαν τις ροές εμπορευμάτων, προκαλώντας ακραία μεταβλητότητα σε μερικές αγορές και οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τρία είναι τα σενάρια της πορείας των αγορών, σύμφωνα με έκθεση της UBS.

Με τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να θέτουν καταληκτική ημερομηνία την 28η Μαρτίου για τον τερματισμό των συμβάσεων leasing αεροσκαφών στη Ρωσία, ο πόλεμος στην Ουκρανία ενδέχεται να οδηγήσει στη μεγαλύτερη κλοπή αεροσκαφών στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας. Οι μεγαλύτερες εταιρείες leasing αεροσκαφών βρίσκονται σε αδιέξοδο στην προσπάθεια τους να ανακτήσουν περισσότερα από 400 αεροσκάφη, αξίας 10 δισ. δολαρίων, από τις αεροπορικές εταιρείες της Ρωσίας μετά τις κυρώσεις της Δύσης.

Η όρεξη για ρίσκο έχει επιστρέψει στη χρηματιστηριακή αγορά της Wall Street μετά από ένα άσχημο ξεκίνημα το 2022 αλλά οι υπεύθυνοι στρατηγικής στους επενδυτικούς οίκους προειδοποιούν ότι η αποκλιμάκωση της μεταβλητότητας μπορεί να είναι βραχύβια και προτείνουν στους επενδυτές να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία και να ασφαλίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους απέναντι στον κίνδυνο επιστροφής των αναταράξεων.

Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ θα παραμείνει αρκετά διευκολυντική με βάση τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης για να είναι σε θέση να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, προβλέπει η Credit Suisse, αλλά η στάση της αυτή θα δράσει υποστηρικτικά για τις μετοχές. Με τον μέσο πολλαπλασιαστή κερδών (Ρ/Ε) να έχει χάσει από τις 22,5 φορές τα κέρδη τον Ιανουάριο στις 19,2 φορές σήμερα, το επιχείρημα των «αρκούδων» έχει μετατραπεί.

Οι ανησυχίες για τη στροφή της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας προς σφιχτότερη νομισματική πολιτική σε συνδυασμό με τη γεωπολιτική αβεβαιότητα πίεσαν τον δείκτη S&P500 στη Wall Street οδηγώντας τον σε περιοχή διόρθωσης. Ωστόσο, τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι συχνά το ξεκίνημα σφιχτότερης νομισματικής πολιτικής συνοδεύεται από άνοδο των μετοχών.

Πάνω από 213 δισ. δολάρια ρωσικών κεφαλαίων είναι παρκαρισμένα σε καταθετικούς λογαριασμούς ελβετικών τραπεζών, ποσά που αντιστοιχούν σε 150 με 200 δισ. ελβετικά φράγκα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ένωσης Ελβετικών Τραπεζών. Το εκτιμώμενο ποσό είναι ενδεικτικό της περιουσίας πλούσιων Ρώσων που έχουν επιλέξει το μεγαλύτερο κέντρο offshore διαχείρισης πλούτου στον κόσμο.

H αμερικανική κεντρική τράπεζα αύξησε τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης την Τετάρτη, εκτιμώντας ότι θα τα οδηγήσει σε εύρος 1,75% με 2% μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, υιοθετώντας μια επιθετική στάση κόντρα στον πληθωρισμό που θα ωθήσει το κόστος δανεισμού σε υψηλότερα επίπεδα το 2023. Στο ανακοινωθέν της που σηματοδότησε το τέλος της πολιτικής της ενάντια στην πανδημία του κορονοϊού, η Federal Reserve δεν έκρυψε το μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας που αντιμετωπίζει η οικονομία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της συνεχιζόμενης πανδημικής κρίσης.

Η Ρωσία πρέπει να πληρώσει 117 εκατ. δολάρια σε τόκους δύο δολαριακών ομολόγων σήμερα, την πρώτη της πληρωμή από την εισβολή της στην Ουκρανία που έφερε κύμα κυρώσεων από τη Δύση και αντίμετρα από τη Μόσχα. Η διπλωματική αντιπαράθεση και οι κυρώσεις έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες αν και πώς η Ρωσία θα κάνει την πληρωμή ή αν θα υπάρξει αθέτηση πληρωμών, το πρώτο της default σε εξωτερικό χρέος από το 1917.

Oι αθετήσεις πληρωμών στη Ρωσία ξυπνούν εφιαλτικές μνήμες στη Wall Street. To τελευταίο default της ρωσικής κυβέρνησης τον Αύγουστο του 1998 συνέβαλε σε έναν από τους μεγαλύτερους σεισμούς στις αγορές μέχρι τότε, τη σχεδόν κατάρρευση και μετά τη διάσωση του τεράστιου hedge fund LTCM (Long Term Capital management) στις ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επεξεργάζεται σχέδιο που θα επιτρέψει στους πρόσφυγες από την Ουκρανία που περνούν τα σύνορα για να αποφύγουν τον πόλεμο να μετατρέψουν τις αποταμιεύσεις τους σε σκληρό νόμισμα, σε μια προσπάθεια να τους βοηθήσει να κάνουν μια νέα αρχή στην Ευρώπη. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πιέζουν την ΕΚΤ να δράσει, ζητώντας της να επισπεύσει τις προσπάθειες της να βρεθεί λύση στο πρόβλημα μετατρεψιμότητας.

Οι μεγάλες εταιρείες leasing αεροσκαφών βρίσκονται σε αδιέξοδο στην προσπάθειά τους να ανακτήσουν περισσότερα από 400 αεροσκάφη, αξίας 10 δισ. δολαρίων, από τις αεροπορικές εταιρείες της Ρωσίας μετά τις κυρώσεις της Δύσης. Η ρωσική κυβέρνηση δημοσιοποίησε νομοσχέδιο που εμποδίζει τις αεροπορικές εταιρείες της χώρας από το να επιστρέψουν αεροσκάφη που έχουν προμηθευτεί μέσω leasing, εντείνοντας την αντιπαράθεση με τις εταιρείες leasing της Δύσης.

Οι μεγαλύτεροι οίκοι ειδών πολυτελείας αναστέλλουν τη δραστηριότητα τους στη Ρωσία, κλείνοντας τα καταστήματα τους καθώς η λειτουργία τους έχει γίνει περίπλοκη μετά την εισβολή της στην Ουκρανία που προκάλεσε την αντίδραση των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την επιβολή αυστηρών κυρώσεων.

Με την κλιμάκωση της σύρραξης στην Ουκρανία να εντείνει τις ανησυχίες για τις ευρύτερες επιπτώσεις, οι χρηματοοικονομικοί δείκτες εκπέμπουν σήματα ότι το στρες στις παγκόσμιες αγορές αυξάνεται και διευρύνεται. Με τις τιμές των μετοχών και τις αποδόσεις των ομολόγων να πέφτουν, οι μετρητές του στρες στις αγορές τραβούν την προσοχή των επενδυτών.

Με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης να αγγίζουν υψηλά επίπεδα που η αγορά είχε να δει εδώ και δεκαετία, οι ταύροι συγκεντρώνουν τα πυρομαχικά τους στην αγορά παραγώγων στο αργό πετρέλαιο, στοιχηματίζοντας ότι το ράλι θα επιμείνει. Στένωση στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου υπήρχε και πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που εκτόξευσε τα futures στο Brent και το West Texas 15% σε υψηλά 10 και 14 ετών αντίστοιχα.

Έκθεση δεκάδων δισεκατομμυρίων έχουν ξένοι θεσμικοί επενδυτές στη Ρωσία, με κεφάλαια τοποθετημένα σε μετοχές και ομόλογα της χώρας, σύμφωνα με στοιχεία της Morningstar. Μετά τις κυρώσεις της Δύσης και τις απαγορεύσεις των ρωσικών αρχών είναι εν πολλοίς εγκλωβισμένοι. Αμερικανικά μεγαθήρια διαχείρισης όπως η Capital Group, η Blackrock και η Vanguard έχουν μεγάλη έκθεση στα χαρτοφυλάκια που διαχειρίζονται. Τα 100 μεγαλύτερα επενδυτικά funds και ΕTF έχουν συνολική έκθεση πάνω από 60 δισ. δολάρια σε ρωσικές κινητές αξίες.

Για τους ξένους επενδυτές με έκθεση σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, μετοχές και ομόλογα, ο απεγκλωβισμός, η ρευστοποίηση θέσεων μετά τις κυρώσεις είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Είναι παγιδευμένοι. Δεν είναι μόνο η κίνηση της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας να απαγορεύσει προς το παρόν τις πληρωμές στο εξωτερικό, αλλά και η άρνηση των μεγάλων συστημάτων διακανονισμού να δεχτούν ρωσικές κινητές αξίες.