Η Ρωσία πρέπει να πληρώσει 117 εκατ. δολάρια σε τόκους δύο δολαριακών ομολόγων σήμερα, την πρώτη της πληρωμή από την εισβολή της στην Ουκρανία που έφερε κύμα κυρώσεων από τις πρωτεύουσες της Δύσης και αντίμετρα από τη Μόσχα. Η διπλωματική αντιπαράθεση και οι κυρώσεις έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες αν και πώς η Ρωσία θα κάνει την πληρωμή, ή αν θα υπάρξει αθέτηση πληρωμών, το πρώτο της default σε εξωτερικό χρέος από το 1917, όταν οι μπολσεβίκοι αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τσαρικό χρέος μετά την επανάστασή τους.
H Ρωσία έχει εκδώσει 15 διεθνή ομόλογα αξίας 40 δισ. δολαρίων με περίπου το ήμισυ να διακρατείται από ξένους επενδυτές. Τα κουπόνια που λήγουν σήμερα είναι τα πρώτα. Θα ακολουθήσουν άλλα 615 εκατ. δολάρια αργότερα αυτό τον μήνα. Η πρώτη λήξη ομολόγου θα έλθει στις 4 Απριλίου, όταν θα πρέπει να αποπληρωθούν 2 δισ. δολάρια.
Τα ομόλογα που έχει εκδώσει η Ρωσία μετά τις κυρώσεις του 2014 για την προσάρτηση της Κριμαίας έχουν ρήτρα που της επιτρέπουν να τα αποπληρώσει με εναλλακτικά νομίσματα. Για τα ομόλογα που εκδόθηκαν μετά το 2018, το ρούβλι είναι ένα εναλλακτικό νόμισμα πληρωμής. Τα ομόλογα των οποίων τα κουπόνια λήγουν στις 16 Μαρτίου πρέπει να πληρωθούν σε δολάρια. Σύμφωνα με το prospectus πληρωμή σε άλλο νόμισμα θα είναι δεκτή μόνο αν οι δικαιούχοι ανταλλάξουν το νόμισμα αυτό σε δολάρια ΗΠΑ.
Θα πληρώσει η Ρωσία;
Oι κυρώσεις της Δύσης έχουν αρχίσει να δαγκώνουν, ιδιαίτερα το πάγωμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής τράπεζας, με την Μόσχα να μην είναι διατεθειμένη να πληρώσει με σκληρό ξένο νόμισμα τους ξένους επενδυτές. Σύμφωnα με προεδρική απόφαση στις 5 Μαρτίου, οι Ρώσοι οφειλέτες έχουν τη δυνατότητa να πληρώσoυν τους ξένους πιστωτές σε ρούβλια. Η κεντρική τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών μπορούν να επιτρέψουν εξαιρέσεις.
Σύμφωνα με μετέπειτα ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, έχει επιτραπεί προσωρινή διαδικασία πληρωμής σε συνάλλαγμα και δήλωση ότι η Ρωσία θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έγκαιρα και πλήρως. Ωστόσο, αν οι ξένες τράπεζες αποτύχουν να εκτελέσουν τις πληρωμές, η Ρωσία μπορεί να αποσύρει τα ποσά και να τα πληρώσει σε ρούβλια σε λογαριασμό στο εθνικό αποθετήριο.
Θα μπορέσουν οι επενδυτές να λάβουν τα χρήματα τους;
Oι αμφίπλευρες κυρώσεις σημαίνουν ότι έχει γίνει πιο περίπλοκο για τη Ρωσία να μεταφέρει τα χρήματα και άλλο τόσο για τους ξένους επενδυτές να τα λάβουν. Οι αμερικανικές αρχές, το Office of Foreign Assets Control (OFAC), εξέδωσε οδηγία στις 2 Μαρτίου που επιτρέπει συναλλαγές για επενδυτές που λαμβάνουν τόκους, μερίσματα η ποσά ομολόγων που λήγουν και έχουν εκδοθεί από το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών, την κεντρική τράπεζα η το εθνικό Ταμείο Πλούτου. Όμως, η εξαίρεση αυτή λήγει στις 25 Μαρτίου και η Ρωσία πρέπει να επιστρέψει κεφάλαια 2 δισ. δολαρίων σε ομόλογα που λήγουν μετά την ημερομηνία αυτή.
Ποια η πιθανότητα ενός default από τη Ρωσία;
Aθέτηση πληρωμών σε εξωτερικό χρέος από τη Ρωσία θεωρείτο απίθανη με τα ομόλογα της σε ξένο νόμισμα να έχουν τιμές πάνω από την ονομαστική αξία μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου. Οι σκληρές κυρώσεις όμως άλλαξαν το σκηνικό και τώρα οι τιμές των ομολόγων έχουν πέσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, μερικά στο ένα δέκατο της ονομαστικής τους αξίας.
Οι περισσότερες πληρωμές, όπως τα κουπόνια την Τετάρτη έχουν 30ήμερο περιθώριο χάριτος, που σημαίνει ότι η Ρωσία έχει χρόνο να κάνει την πληρωμή. Μερικά από τα χρεόγραφα έχουν 15ήμερο περιθώριο χάριτος. Τα κουπόνια που λήγουν την Τετάρτη πρέπει να πληρωθούν σε δολάρια ΗΠΑ. Αν δεν πληρωθούν πλήρως ή πληρωθούν σε διαφορετικό νόμισμα, αυτό θα οδηγήσει τη Ρωσία σε default μετά τη λήξη του περιθωρίου χάριτος.
Ποιες θα ήταν οι συνέπειες ενός default;
Xώρες που αθετούν πληρωμές εξωτερικού χρέους χάνουν την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων. Δεδομένων των σημερινών συνθηκών, η Ρωσία είναι ούτως ή άλλως αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, μια αθέτηση πληρωμών θα μπορούσε να έχει ευρύτερες επιπτώσεις. Μπορεί να ενεργοποιήσει ασφαλιστικές καλύψεις, τα γνωστά CDS (Credit Default Swaps) που οι επενδυτές αγοράζουν για τέτοιες περιπτώσεις. Σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα JP Morgan, υπάρχουν γύρω στα 6 δισ. δολάρια CDS που θα πρέπει να πληρώσουν την αποζημίωση.
Επιπρόσθετα, δεν είναι μόνο οι ξένοι διαχειριστές που έχουν έκθεση στο εξωτερικό χρέος της Ρωσίας. Υπάρχουν και πολλοί Ρώσοι επενδυτές που αγόρασαν τα ομόλογα αυτά μέσω των λογαριασμών τους σε δυτικές τράπεζες. Υπάρχουν υποψίες ότι οι Ρώσοι επενδυτές είναι αυτοί που διακρατούν το μεγάλο κομμάτι του εξωτερικού χρέους της Ρωσίας.
Μπορεί να χτυπηθούν και ρωσικές τράπεζες από ένα default, καθώς τα ομόλογα αυτά αποτελούν μέρος των κεφαλαιακών τους μαξιλαριών. Πλήττει επίσης και ρωσικές επιχειρήσεις που συχνά έβγαιναν στις διεθνείς αγορές για να αντλήσουν κεφάλαια και έχουν εκδώσει γύρω στα $100 δις δικών τους ομολόγων σε ξένο νόμισμα.
