H επιπεδοποίηση της καμπύλης των ομολογιακών αποδόσεων στις ΗΠΑ και η αντιστροφή τμημάτων της δείχνει ότι η αγορά τιμολογεί επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από την αμερικανική κεντρική τράπεζα ώστε να υποχωρήσει ο πληθωρισμός από το υψηλό 40ετίας. Το ερώτημα για τους επενδυτές είναι αν αρχίζει να σηματοδοτεί επερχόμενη ύφεση.
Το σχήμα της καμπύλης παρακολουθείται στενά από τους επενδυτές καθώς επηρεάζει και άλλα περιουσιακά στοιχεία, την κερδοφορία των τραπεζών και αποτελεί δείκτη για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας. Η κύρια ανησυχία των επενδυτών είναι αν η Fed μπορεί να σφίξει τη νομισματική πολιτική χωρίς να πληγεί η οικονομική ανάπτυξη.
Τα κομμάτια της καμπύλης αποδόσεων που παρακολουθούν οι επενδυτές ως δείκτες είναι το spread ανάμεσα στην απόδοση των τριμηνιαίων εντόκων γραμματίων και αυτής των 10ετών ομολόγων, όπως και το spread των αποδόσεων ανάμεσα στα διετή και 10ετη ομόλογα.
Τα δύο αυτά spread έχουν ακολουθήσει αντίθετες πορείες πρόσφατα δημιουργώντας σύγχυση για το αν δίνουν ακριβές σήμα ότι έρχεται ύφεση. Αλλά τμήματα της καμπύλης όπως το spread αποδόσεων ανάμεσα στα 5ετη και 30ετή ομόλογα που ανεστράφη την περασμένη εβδομάδα δεν παρακολουθούνται τόσο στενά και σε μερικές περιπτώσεις έχουν δώσει σήμα ύφεσης.
Η αγορά των κρατικών αμερικανικών ομολόγων των 23 τρισ. δολ. περιλαμβάνει έντοκα γραμμάτια ενός έως 12 μηνών, διετή έως και 10ετή ομόλογα, 20ετή και 30ετή. Υπό κανονικές συνθήκες η καμπύλη αποδόσεων έχει ανοδική κλίση, καθώς οι επενδυτές ζητούν υψηλότερα επιτόκια για να διακρατήσουν μακροχρόνια ομόλογα.
Ένα 10ετές ομόλογο έχει συνήθως υψηλότερη απόδοση από ένα διετές καθώς είναι μεγαλύτερης διάρκειας. Οι αποδόσεις των ομολόγων κινούνται αντίστροφα με τις τιμές τους.
Όταν αυξάνεται η ανοδική κλίση της καμπύλης σηματοδοτεί τις προσδοκίες για ενδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας, υψηλότερο πληθωρισμό και επιτόκια. Όταν η καμπύλη επιπεδοποιείται συνήθως σημαίνει το αντίθετο, προσδοκίες για αυξήσεις επιτοκίων βραχυπρόθεσμα και αμφιβολίες για τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης μακροπρόθεσμα.
Από το 1995, πριν από κάθε ύφεση η καμπύλη αποδόσεων στις ΗΠΑ είχε αντιστραφεί για να ακολουθήσει ύφεση μετά από έξι έως 24 μήνες, σύμφωνα με έρευνα της Federal Reserve. Έδωσε μόνο ένα λανθασμένο σήμα την περίοδο αυτή.
Η τελευταία φορά που το τμήμα 2ετών και 10ετών αποδόσεων της καμπύλης ανεστράφη ήταν το 2019. Την επόμενη χρονιά η οικονομία των ΗΠΑ εισήλθε σε ύφεση που βέβαια προκάλεσε η πανδημία.
Φέτος οι αποδόσεις του βραχυπρόθεσμης διάρκειας χρέους των ΗΠΑ αυξάνονται γρήγορα, αντικατοπτρίζοντας τις προσδοκίες για ανοδικό κύκλο επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα, ενώ οι αποδόσεις στα μακροχρόνια ομόλογα κινούνται με χαμηλότερο ρυθμό λόγω ανησυχιών ότι το σφίξιμο της νομισματικής πολιτικής μπορεί να πλήξει την οικονομία.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η καμπύλη των αποδόσεων επιπεδοποιείται και σε μερικά τμήματα – 5ετή με 10ετή και 3ετή με 10ετή - αντιστρέφεται. Το spread ανάμεσα στις αποδόσεις των 5ετών και 30ετών ομολόγων έπεσε στις -7 μονάδες βάσης, κινούμενο κάτω από το μηδέν για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2006. Η συρρίκνωσή του από τις 53 μονάδες βάσης στις αρχές Μαρτίου ήταν αξιοσημείωτη. Το spread των 5/30ετων είχε αντιστραφεί και πριν από την ύφεση του 2008-09 όπως και πριν από αυτή του 2001, αλλά όχι πριν από την ύφεση του 2020 που προκάλεσε η πανδημία.
Δύο τμήματα της καμπύλης παρακολουθούνται στενά: Ένα είναι το spread ανάμεσα στα 2ετή και 10ετή ομόλογα που μπορεί να προβλέπει ύφεση όταν αντιστρέφεται. Το spread αυτό έχει μικρύνει στις 12 μονάδες βάσης από τις 24 μβ πριν δέκα ημέρες.
Ένα άλλο τμήμα της καμπύλης που παρακολουθείται στενά, αλλά σήμερα δίνει διαφορετικό σήμα είναι το spread ανάμεσα στα τρίμηνα έντοκα γραμμάτια και τα 10ετή ομόλογα. Αυτό τον μήνα διευρύνθηκε δημιουργώντας αμφιβολίες για το σενάριο ύφεσης.
Η απόδοση στα 10ετή ομόλογα αναφοράς των ΗΠΑ ξεπέρασε το 2,5% και βρέθηκε στο 2,55% την περασμένη βδομάδα, στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2019.
Αν και οι αυξήσεις επιτοκίων μπορεί να είναι ένα όπλο κατά του πληθωρισμού, μπορούν επίσης να επιβραδύνουν την ανάπτυξη της οικονομίας, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού. Το σχήμα της καμπύλης αποδόσεων, πέρα από το ότι μπορεί να σηματοδοτεί επερχόμενη ύφεση, έχει επιπτώσεις στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις.
Όταν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια αυξάνονται οι τράπεζες συνήθως ανεβάζουν τα επιτόκια στα δάνεια τους, από τα καταναλωτικά, τις πιστωτικές κάρτες, τα στεγαστικά έως και τα επιχειρηματικά.
Όταν η καμπύλη αποδόσεων έχει ανοδική κλίση οι τράπεζες μπορούν να δανείζονται χρήμα σε χαμηλά επιτόκια και να δανείζουν ακριβότερα. Αντίθετα, όταν η καμπύλη είναι πιο επίπεδη, τα περιθώρια των τραπεζών πιέζονται και αυτό μπορεί να αποθαρρύνει τις δανειοδοτήσεις.
