Συζητώντας χθες, με έναν συνεργάτη εν όψει ενός σημαντικού επαγγελματικού ταξιδιού στο εξωτερικό, ρίχναμε μαζί μια τελευταία ματιά στους φακέλους και στις ψηφιακές παρουσιάσεις που είχαν ετοιμαστεί. Και διαπιστώσαμε μελετώντας τα νέα της ημέρας, πως το σημαντικότερο υλικό που θα κουβαλούσαμε μαζί μας στο ταξίδι, δεν είχε προετοιμαστεί από εμάς.

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα επιχειρηματικής απραξίας στον χώρο των εξαγορών και των συγχωνεύσεων, δηλαδή στον λεγόμενο M&A χώρο, ήρθε μια σημαντική συμφωνία να δώσει σημάδια αισιοδοξίας. Η συμφωνία δεν είναι άλλη από την εξαγορά της «Mινέρβα», από εταιρία συμφερόντων του ελληνικού fund Deca-Diorama.

Ξεκίνησε, με το «καλημέρα», η φθινοπωρινή μάχη των δασμών ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα. 15% επέβαλαν οι ΗΠΑ σε κινεζικά προϊόντα αξίας $110 δισ. και η Κίνα σε προϊόντα αξίας $75 δισ. Αυτός ο δεύτερος γύρος αυξήσεων είναι διαφορετικός και πιο επικίνδυνος. Και αυτό διότι αγγίζει πλέον τους καταναλωτές.\r\n\r\n

Η κωμωδία των στελεχών του Σύριζα συνεχίζεται. Τα στελέχη του Σύριζα καταγγέλλουν ακροδεξιά κυβερνητική στροφή, την ίδια στιγμή που ο ακροδεξιός πρώην συνέταιρος τους έχει χαθεί στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. Αδυνατώντας να αντιπαρατεθούν στην ποιότητα της πλειονότητας των ατόμων που στελεχώνουν τα καίρια πόστα αποφάσεων, επιστρατεύουν τον παλιό αγωνιστικό εαυτό τους.\r\n\r\n

Στα αρχικά στάδια του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ - Κίνας και της επιβολής δασμών ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην ΕΕ, οι αναλυτές προσπαθούσαν να εκτιμήσουν το χειρότερο σενάριο. Κατ’ αυτούς, θα ήταν ο καθορισμός του ύψους των δασμών στα επίπεδα του 25%. Οποιοδήποτε ποσοστό πάνω από αυτή την οροφή θα αποτελούσε επικίνδυνη εξέλιξη για την οικονομία. Όμως, μετά την κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες, η οροφή έχει μετατραπεί σε δάπεδο.

H «καμπύλη αποδόσεων» είναι μια από τις έννοιες που έχουν εισβάλει κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών στη ζωή των πολιτών. Όπως παλαιότερα είχαν εισβάλει εντελώς απρόσκλητες, οι έννοιες των cds, των spreads και άλλων σύνθετων οικονομικών ορισμών. Έννοιες που μας έκαναν όλους σοβαρότερους και σοφότερους.\r\n\r\n

Όποιον και να ρωτήσεις στο εξωτερικό, θα σου πει πως οι Έλληνες και οι ξένοι επιχειρηματίες που ήδη δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, θα πρέπει πρώτοι και καλύτεροι να επενδύσουν στην χώρα, ώστε να ακολουθήσουν και νέοι ξένοι επενδυτές. Δηλαδή, δεν αρκούν μόνο οι γνωστές εμβληματικές επενδύσεις, για να πλησιάσουν οι ξένοι.\r\n\r\n

Κύκλοι της ΝΔ και της κυβέρνησης, αμέσως μετά τις εκλογές είχαν θεωρήσει πως θα ακολουθούσαν σύντομα αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, που θα έδιναν ώθηση τόσο στο χρηματιστήριο, όσο και στο επενδυτικό επιχειρηματικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό. Προς το παρόν, η μόνη αλλά σημαντική θετική ψήφος, ήρθε από την αγορά των ομολόγων.

Σε αντίθεση με την ανοδική κίνηση του Χρηματιστηρίου Αθηνών, που παρακολουθήσαμε μέχρι και την Παρασκευή πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές, που ήταν διαρκώς ανοδική και άτσαλη, σαν να μην υπήρχε αύριο για τους αγοραστές, η πτώση που συντελείται τώρα χαρακτηρίζεται από χρηματιστηριακή αρμονία.

Παλαιότερα, όταν κάποιος ήθελε να εξασφαλίσει τα χρήματα του και υπερείχε στην κρίση του η σιγουριά και η ασφάλεια, έναντι της απόδοσης, τα τοποθετούσε σε τραπεζικές θυρίδες, αδιαφορώντας ακόμα και για το ετήσιο κόστος διατήρησης της θυρίδας. Μια σημερινή εναλλακτική πρόταση, θα μπορούσε να είναι η έκδοση του 30-ετούς γερμανικού ομολόγου με επιτόκιο 0%.\r\n\r\n

Σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχα προ ημερών με ένα γκουρού της πολιτικής και εταιρικής επικοινωνίας, μου ετέθη το ερώτημα, κατά πόσον η προβολή της «θεσμική ισχύος» της κυβέρνησης και του κράτους, μπορεί να θεωρηθεί πως αποτελεί αθέμιτη παρέμβαση στο οικονομικό γίγνεσθαι.

Οι πληροφορίες για το ξεμπλοκάρισμα των τριών μεγάλων επενδύσεων στην Ελούντα, στην νοτιοανατολική Ιθάκη και στον Ερημίτη της Κασσιόπης στην Κέρκυρα, είναι θετικότατες και αποδεικνύουν πως όποτε το κράτος αποφασίζει να προβάλει την “θεσμική ισχύ” του, τότε το παιχνίδι μπορεί να αλλάζει με μεγάλη ευκολία.

Το γενικότερο περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων, βοηθά την εικόνα της Ελλάδας στην δευτερογενή αγορά διαπραγμάτευσης των ομολόγων. Η υποχώρηση των επιτοκίων των τίτλων του δημοσίου Χρέους, ακολούθησε την πτωτική πορεία όλων των αντίστοιχων ευρωπαϊκών τίτλων. Οπωσδήποτε σε κάποιο βαθμό συνέβαλε και η εκλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Είναι η δεύτερη φορά μέσα στο τελευταίο δωδεκάμηνο, που παρατηρούμε μια άτακτη υποχώρηση των χρηματιστηριακών αγορών, που σκορπά ανησυχίες και φόβους σε όλους του παράγοντες της παγκόσμιας οικονομίας. Ήδη από το φθινόπωρο του 2018, όταν τα χρηματιστήρια των ΗΠΑ είχαν υποχωρήσει κατά -20%, είχαν τεθεί ερωτήματα για τον πορεία του υπερδεκαετούς bull market.

Τις περισσότερες φορές οι σημαντικότερες επιπτώσεις των γεγονότων, είναι εκείνες που δεν φωτίζονται από τους προβολείς της δημοσιότητας και δεν είναι άμεσα και εύκολα ανιχνεύσιμες. Τέτοιου είδους παρενέργειες και επιπτώσεις, στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ – Κίνας, είναι για παράδειγμα τα προβλήματα της αγροτικής οικονομίας στις ΗΠΑ και η αύξηση των αγροτικών επισφαλειών προς τις τράπεζες.

Η ελληνική ιδιωτική οικονομία, δεν έχει ανάγκη τόσο πολύ από αναχρηματοδοτήσεις από το εξωτερικό. Αντίθετα έχει ανάγκη από μεγάλες ξένες επενδύσεις που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, νέα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Προϊόντα και υπηρεσίες που θα μπορέσουν σε πρώτη φάση να αντικαταστήσουν σημαντικό τμήμα των εισαγωγών και σε δεύτερη φάση να διεισδύσουν ανταγωνιστικά στις αγορές του εξωτερικού.\r\n\r\n\r\n

Οι παράγοντες που οδήγησαν τον Γενικό Δείκτη του ΧΑ στην πρώτη είναι εξωγενείς, με μόνο ενδογενή ίσως τον παράγοντα της συνεχιζόμενης παρατεταμένης αρρυθμίας στον χώρο των τραπεζών.

Το μαγικό αρκτικόλεξο ΙΟΤ που έχει εισβάλει τα τελευταία χρόνια στη ζωή μας, δείχνει πως θα οδηγήσει στην μετάλλαξη του τρόπου λειτουργίας της καθημερινότητας μας. Το «Internet of Things», είναι ουσιαστικά η διασύνδεση των συσκευών μεταξύ τους, που βρίσκει εφαρμογή στην βιομηχανική παραγωγή, στο εμπόριο, στις συγκοινωνίες ακόμα και στην διακυβέρνηση μιας χώρας.

Αμέσως μετά από το κραχ του 2008, τόσο οι πολιτικοί όσο και οι τραπεζίτες, αποφάσισαν να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν ένα κοκτέιλ από επεκτατικές νομισματικές πολιτικές. Αυτό το κοκτέιλ περιείχε χαμηλά επιτόκια δανεισμού, απεριόριστα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, καθώς και εκτεταμένες κρατικές δαπάνες που χρηματοδοτήθηκαν μέσω της υπερβολικής αύξησης των κρατικών χρεών.\r\n\r\n

Είχε προαναγγελθεί από τον επικεφαλής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, πως μέσα στο 2019, θα πραγματοποιηθεί η κατάργηση του τέλους χαρτοσήμου 3,6% και η αντικατάσταση του από έναν άλλο φόρο επί των συναλλαγών. Δυστυχώς δεν διαβάσαμε πουθενά, σχετική εξαγγελία στα πλαίσια των νέων φορολογικών ελαφρύνσεων και ρυθμίσεων.

Είναι πραγματικά αδιανόητο για όσους καταλαβαίνουμε δυο δράμια οικονομικά, να διαβάζουμε άρθρα και σχόλια των συριζομαδούρων, στα οποία κριτικάρουν την κυβέρνηση και χαίρονται για το σταθερό outlook της Fitch για την ελληνική οικονομία και το «ΒΒ-». Δυστυχώς όμως γι’ αυτούς, ο δρόμος θα είναι μακρύς και θα τους προσφέρει στενοχώριες.\r\n\r\n

Την προηγούμενη εβδομάδα οι κεφαλαιαγορές ξαφνιάστηκαν δυσάρεστα, τόσο από την μικρότερη από το αναμενόμενο, μείωση των επιτοκίων της Federal Reserve, όσο και από την επαπειλούμενη επιβολή νέων δασμών σε μια νέα ομάδα προϊόντων που εισάγονται στις ΗΠΑ από την Κίνα. Ο S&P βίωσε την χειρότερη εβδομάδα του, μέσα στο 2019. Ολοκληρώθηκε άραγε, αυτή η διόρθωση;

Τα λεγόμενα «περιστέρια» στη Federal Open Market Committee επικράτησαν, οδηγώντας σε μείωση των επιτοκίων κατά 0,25%. Τόσο οι χρηματιστηριακές αγορές, όσο και ο Πρόεδρος Τραμπ έδειξαν απογοητευμένοι απέναντι στην κίνηση της Fed. Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν πως ίσως οι κεφαλαιαγορές βρουν τώρα την ευκαιρία που ζητούν, για να αποφύγουν την ανοδική υπερθέρμανση και να ακολουθήσουν μια πτωτική πορεία.

Θα μπορέσει η ελληνική οικονομία να κινηθεί αυτόνομα και ίσως και αντίθετα, ως προς την κίνηση που φαίνεται πως ετοιμάζεται να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Αυτό είναι ένα από τα βασικά ερωτήματα, που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια των επαφών με επενδυτικούς κύκλους του εξωτερικού.