Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Είναι η δεύτερη φορά μέσα στο τελευταίο δωδεκάμηνο, που παρατηρούμε μια άτακτη υποχώρηση των χρηματιστηριακών αγορών, που σκορπά ανησυχίες και φόβους σε όλους του παράγοντες της παγκόσμιας οικονομίας. Ήδη από το φθινόπωρο του 2018, όταν τα χρηματιστήρια των ΗΠΑ είχαν υποχωρήσει κατά -20%, είχαν τεθεί ερωτήματα για τον πορεία του υπερδεκαετούς bull market.
Η αλήθεια είναι πως τo bull market διαρκείας που παρακολουθούμε να εξελίσσεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, πάνω από δέκα χρόνια, δεν είχε δώσει μέχρι στιγμής σημαντικές αφορμές για αμφισβήτηση της πορείας του, ειδικότερα στους μικρούς ιδιώτες επενδυτές. Και αυτό, διότι είτε μέσω της αυξανόμενης κερδοφορίας, είτε μέσω των προγραμμάτων επαναγοράς μετοχών, είτε μέσω της υπερβολικής παγκόσμιας ζήτησης για δολαριακές μετοχές, οι τιμές βρίσκονταν διαρκώς σε ανοδική κίνηση.
Το sell off του Q4 του 2018, είχε στηριχθεί βασικά στην ταυτόχρονη εμφάνιση τριών γεγονότων. Το πρώτο ήταν η έναρξη της επιβολής δασμών στα αρχικά πλαίσια του εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Κίνα. Τότε η Goldman Sachs σε έκθεση της, είχε εκτιμήσει πως η κατά 25% αύξηση των δασμών στα εισαγόμενα από την Κίνα προϊόντα, θα επέφερε μια μείωση της κερδοφορίας των εταιριών του S&P 500 κατά 7%. Το δεύτερο ήταν η αύξηση του εργατικού κόστους κατά 3.3% όπως είχε καταγραφεί από το Wage Survey Leading Indicator. 'Ηταν φανερό πως οι εταιρείες που θα υιοθετούσαν τέτοιες πολιτικές θα έβλεπαν τα περιθώρια κέρδους τους να συρρικνώνονται μέσα στο 2019. Και το τρίτο γεγονός, ήταν η καμπύλη των αποδόσεων ανάμεσα στα διετή και στα δεκαετή ομόλογα του Αμερικανικού Δημοσίου. Μια καμπύλη, που έδινε σαφή σήματα ανατροπής της συνηθισμένης μέχρι τότε εικόνας των αγορών.
Είχαμε επισημάνει σε άρθρο μας στις αρχές Οκτωβρίου πως: «όλο και περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν με την άποψη πως το bull market κινείται με επιτάχυνση, ευρισκόμενο στο τελευταίο στάδιο του και αναμένουν μια πτώση της τάξης του -20% που θα σημάνει και το τέλος του 10ετούς χρηματιστηριακού party».
Το -20% επετεύχθη, το party τελείωσε, για να ξαναρχίσει με την αλλαγή του χρόνου. Ο S&P 500, από τις 2.351 μονάδες έφτασε στις 3.025, καταγράφοντας νέα υψηλά, με απόδοση της τάξης του +29%. Όμως τώρα που ο S&P έχει υποχωρήσει μόλις κατά -6%, η ανησυχία και η αγωνία, είναι εξαιρετικά μεγαλύτερες σε έκταση και σε ένταση, σε σχέση με την αντίστοιχες του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Γιατί όμως παρ' όλο που οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν υποχωρήσει λιγότερο, οι ανησυχίες έχουν κτυπήσει το κόκκινο; Κατά βάσιν διότι πλέον, δεν υπάρχει ανησυχία μόνο για την πορεία των εταιρικών κερδών. Η χρηματιστηριακές αγορές και η παγκόσμια οικονομία, βρίσκονται μπροστά σε ένα σύστημα εξισώσεων με εντελώς διαφορετικές παραμέτρους και μεταβλητές, οι επιπτώσεις των οποίων δεν προσδιορίζονται εύκολα.
Ας ξεκινήσουμε από τα κοντινά. Η αβεβαιότητα των εξελίξεων του Brexit και ο απρόβλεπτος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν εγγυώνται μια ομαλή διευθέτηση του ζητήματος. Η μετά από πολλά χρόνια επιβράδυνση της γερμανικής οικονομίας, δείχνει πως η ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ένωσης βαριανασαίνει, με ό,τι σημαίνει αυτό για τους εσωτερικούς συσχετισμούς της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η πολιτική των μηδενικών επιτοκίων και του νέου QE, αμφισβητεί τις βασικές αποταμιευτικές αρχές και την αξία του χρήματος στα μάτια των πολιτών. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία, επιτείνουν ακόμα περισσότερο την αβεβαιότητα και τις φυγόκεντρες δυνάμεις, την στιγμή που απαιτείται μια ενιαία και συγκροτημένη γραμμή της ΕΕ απέναντι στα διεθνή προβλήματα.
Ας μεταφερθούμε στην ευρύτερη διεθνή φαίρα. Η εξαγγελθείσα επιβολή νέων δασμών στις κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, διαταράσσει και πάλι το παγκόσμιο εμπόριο. Η αυξανόμενη ψηφιακή και τεχνολογική διαμάχη ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Κίνα, γεννά ερωτήματα σε σχέση με την πορεία των τεχνολογικών αμερικανικών κολοσσών. Τα απόνερα της πολιτικής του Προέδρου Τραμπ για το εμπόριο, δημιουργούν προβλήματα στην αμερικανική αγροτική οικονομία. Η διαμάχη ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και την Fed, για την πολιτική των επιτοκίων, πλήττει τον ρόλο της Fed. Ο νομισματικός πόλεμος των ισοτιμιών, αποσταθεροποιεί τα επιχειρησιακά πλάνα των εταιριών. Η ένταση στον Περσικό κόλπο και η πρωτοφανής επιθετική διάθεση του Ιράν, αναστατώνει την αγορά των εμπορευμάτων και της ναυσιπλοΐας. Η αναταραχή στο Χονγκ Κονγκ και οι κατηγορίες της Κίνας, πως οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από αυτήν, διεγείρει ακόμα περισσότερο τον έντονο αντιαμερικανισμό και ανερχόμενο εθνικισμό του κινεζικού λαού.
Ταυτόχρονα, το ράλι του χρυσού, έρχεται να επισφραγίσει τη νέα φάση στην οποία περνούν οι αγορές. Όλα έχουν αλλάξει στα χρηματιστήρια. Τίποτα δεν φαντάζει το ίδιο. Ίσως να έχει αρχίσει ένας νέος κύκλος.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
