Ο οίκος Fitch από την Παρασκευή έχει αναβαθμίσει τις προοπτικές της οικονομίας, ενώ το οικονομικό επιτελείο έχει στοιχεία στα χέρια του που δείχνουν υπεραπόδοση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2021. Στην εξίσωση προστίθεται και η δήλωση Λαγκάρντ για τη συνέχιση της αγοράς ελληνικών «χαρτιών» και μετά τη λήξη του PEPP και το τεράστιο υπόλοιπο των ταμειακών διαθεσίμων.

Δύο δισεκατομμύρια ευρώ μικρότερο από το ποσό που είχε προϋπολογιστεί είναι το πρωτογενές έλλειμμα του 2021 σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου που δόθηκαν πριν από λίγο στη δημοσιότητα. Το έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 10,985 δισ. ευρώ έναντι στόχου ελλείμματος 12,946 δισ. ευρώ σε επίπεδο κρατικού προϋπολογισμού κάτι που σημαίνει ότι προκύπτει μια θετική διαφορά της τάξεως των 1,961 δισ. ευρώ.

O πληθωρισμός και η ισχυρή ανάπτυξη είναι ο ιδανικός συνδυασμός για να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα. Και αυτό θα αποδειχθεί με τον πλέον σαφή τρόπο σήμερα το πρωί καθώς ο αρμόδιος για τον προϋπολογισμό αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης θα ανακοινώσει την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και κατά τον τελευταίο μήνα της φετινής χρονιάς.

Μετά τις χθεσινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τη «γενναία» αύξηση του κατώτατου μισθού -τη δεύτερη μέσα στο 2022- αλλά και την παροχή της δυνατότητας στις πληττόμενες επιχειρήσεις από την πανδημία να θέσουν ακόμη και το 25% του προσωπικού τους σε καθεστώς αναστολής, οι επόμενες εβδομάδες θα εξελιχθούν σε ένα ιδιότυπο «μπρα ντε φερ» ανάμεσα στην κυβέρνηση και στις επιχειρήσεις. Είναι πολλά τα επίπεδα στα οποία θα χρειαστεί εξαντλητικός διάλογος.

Τρία κυβερνητικά στελέχη άφηναν από χθες ορθάνοικτο το ενδεχόμενο για άμεση ανακοίνωση στοχευμένων μέτρων στήριξης μέσα στις επόμενες ημέρες ώστε να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια που θα προέλθει όχι μόνο από το μέτωπο της ενέργειας που φυσικά παραμένει το μεγαλύτερο. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα είναι «οριζόντια» αλλά απολύτως στοχευμένα ώστε να βοηθηθούν οι έχοντες πραγματική ανάγκη.

O Ιανουάριος του 2022 δεν είναι ο Ιανουάριος του 2021, ο αριθμός των επιχειρήσεων που πλήττονται από την πανδημία δεν έχει καμία σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό, οι εργαζόμενοι σε αναστολή αποτελούν σήμερα ισχνή μειοψηφία συγκριτικά με αυτούς που είχαν πέρυσι ως μοναδική πηγή εισοδήματος τα 534 ευρώ και η… ανοχή της Ευρώπης σε πρόσθετα και δαπανηρά μέτρα στήριξης επίσης δεν μπορεί να συγκριθεί με την αντίστοιχη περυσινή.

Οι επιδοτήσεις του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και του λογαριασμού φυσικού αερίου είναι το «φάρμακο» που αντιμετωπίζει προσωρινά τις επιπτώσεις. Η μόνιμη θεραπεία προϋποθέτει επενδύσεις από την πλευρά των νοικοκυριών κάτι που σημαίνει ότι λύση μπορούν να δώσουν μόνο οι έχοντες την απαιτούμενη ρευστότητα. Οι υπόλοιποι, είτε θα εξαρτώνται από τον τραπεζικό δανεισμό είτε θα παραμένουν εκτεθειμένοι στις πολύ μεγάλες μεταβολές των ενεργειακών τιμών.

Ακόμη και μέσα στην εβδομάδα είναι πιθανό να ανοίξει για πρώτη φορά φέτος το βιβλίο προσφορών προκειμένου να γίνει πράξη η πρώτη έκδοση ελληνικού ομολόγου για το 2022. Με τον ετήσιο προγραμματισμό να προβλέπει την άντληση τουλάχιστον 12 δισ. ευρώ από τις αγορές και τη δεδηλωμένη πρόθεση του ΟΔΔΗΧ το πρόγραμμα δανεισμού της χώρας να υλοποιηθεί και φέτος εμπροσθοβαρώς, οι αγορές φαίνεται να «στοιχηματίζουν» στο ότι το οικονομικό επιτελείο θα κάνει για φέτος πρεμιέρα με έναν 10ετή τίτλο.

Σε δύο φάσεις θα ξεδιπλωθούν τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης τα οποία θα ανακοινωθούν το πρωί της Παρασκευής από τον υπουργό Ενέργειας Κ. Σκρέκα. Στην πρώτη φάση, η οποία θα κρατήσει μέχρι τον Μάρτιο, οι επιδοτήσεις τόσο για την ηλεκτρική ενέργεια όσο και για το φυσικό αέριο, θα επαναπροσδιορίζονται σε μηνιαία βάση ανάλογα με τις εξελίξεις στις τιμές της ενέργειας εντός και εκτός Ελλάδας.

Χρονιά φοροελαφρύνσεων για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους θα είναι το 2022 με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό, ο οποίος έχει ήδη μπει σε πλήρη εφαρμογή. Στα εκκαθαριστικά επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων, θα εμφανιστούν φέτος οι μειωμένοι συντελεστές προκαταβολής φόρου, ενώ για τα νομικά πρόσωπα θα ενεργοποιηθεί η μείωση του συντελεστή φορολόγησης. Επίσης, σημαντικό όφελος στο εκκαθαριστικό τους θα δουν και όσοι έχουν εισοδήματα από δύο πηγές: Μισθούς και ενοίκια ή «μπλοκάκια».

Επιδοτήσεις που θα αφορούν αποκλειστικά την κύρια κατοικία, αποκλείοντας βίλες και εξοχικά και οι οποίες θα δίνονται με βάση συγκεκριμένα όρια κατανάλωσης, αφήνοντας εκτός όσους κάνουν πολύ υψηλές καταναλώσεις, δηλαδή εκείνους που ανήκουν στα πολύ εύρωστα εισοδηματικά κλιμάκια, εξετάζει η κυβέρνηση. Τα σενάρια τέθηκαν επί τάπητος στη σημερινή ευρεία σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό και οι ανακοινώσεις θα γίνουν πιθανότατα από εβδομάδα.

Τα δημοσιονομικά περιθώρια δεν είναι ανεξάντλητα γι' αυτό και τα μέτρα στήριξης, για τους νέους περιορισμούς που επιβάλλονται, θα είναι απολύτως στοχευμένα ακόμη και σε επίπεδο… ΑΦΜ. Δεν είναι εφικτό να υπάρξει πτώση χρημάτων από το ελικόπτερο όπως συνέβη το τελευταίο 18μηνο γι' αυτό και οι ανακοινώσεις θα γίνονται σταδιακά και αφού προηγηθεί αποτύπωση της ζημιάς.

Το 4ο τρίμηνο του 2021 θα κλείσει με πολύ υψηλό ρυθμό ανάπτυξης. Ούτε η ενεργειακή κρίση ούτε και η μετάλλαξη όμικρον πρόλαβαν να κάνουν τη ζημιά. Μέχρι και τον Νοέμβριο όλα τα βασικά οικονομικά μεγέθη πήγαιναν… τρένο ενώ τον Δεκέμβριο, μπορεί να χαλάνε τα ρεβεγιόν όμως η σύγκριση γίνεται με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα των click away και των απαγορεύσεων οπότε δεν υπάρχει σύγκριση. Άλλο είναι τώρα το ερώτημα για την ελληνική οικονομία. Τι θα γίνει στο πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς;

Ήταν μια βαθιά «ανάσα» η πτώση στην τιμή του φυσικού αερίου τα τελευταία 24ωρα καθώς το ασύλληπτο όριο των 180 ευρώ για μια μεγαβατώρα του συγκεκριμένου καυσίμου, έγινε 105 ευρώ. Από την άλλη όμως, ήρθαν τα αυστηρά ωράρια για τη διασκέδαση και την εστίαση, ήρθαν και οι περιορισμοί στα γήπεδα και απλώθηκε και πάλι η ανησυχία για το ενδεχόμενο ακόμη πιο αυστηρών μέτρων περιορισμού της πανδημίας.

Στην… πρέσα έβαλε ο ΟΔΔΗΧ το ελληνικό χρέος για να επικαιροποιήσει την έκθεση βιωσιμότητάς του και τα αποτελέσματα από το Debt Sustainability Analysis είναι σίγουρα ενθαρρυντικά. Ακόμη και με τις πλέον αυστηρές προβλέψεις, η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ θα ακολουθήσει έντονα πτωτικά πορεία και θα έχει υποχωρήσει κάτω από τα 140% του ΑΕΠ μέχρι το 2030.

H χθεσινή ήταν μια καλή ημέρα για τους καταναλωτές καθώς η τιμή του φυσικού αερίου υποχώρησε κατά 27% επιστρέφοντας στα 126 ευρώ (από τα 180 ευρώ που είχε αναρριχηθεί την Τετάρτη) ενώ η τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος «ξεφούσκωσε» στην Ελλάδα πάνω από 40% με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί για σήμερα στα 213 ευρώ, περίπου 39% χαμηλότερα σε σχέση με τα υψηλά των 420 ευρώ της Τετάρτης.

Συναγερμός στο οικονομικό επιτελείο καθώς ο κίνδυνος να υπάρξουν ανατροπές στην εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού με το «καλημέρα» της νέας χρονιάς είναι ορατός. Τα επίπεδα τιμών του φυσικού αερίου που μόνο χθες ανατιμήθηκε κατά 24%, τα πρωτόγνωρα επίπεδα χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και η Πρωτοχρονιά με την «όμικρον» δεν ήταν μέσα στις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου το οποίο θα χρειαστεί να αναθεωρήσει πολλά σχέδια ενόψει της νέας χρονιάς.

Πιστός στο ραντεβού του με τις αγορές θα είναι και φέτος ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους. Είτε στις 23 είτε στις 24 Δεκεμβρίου, θα δημοσιεύσει το πλάνο δανεισμού για την επόμενη χρονιά. Ένα πλάνο το οποίο θα υποδεχτούν με εντελώς διαφορετική ψυχολογία οι αγορές. Όχι μόνο γιατί έχουν προηγηθεί από την προηγούμενη εβδομάδα οι δηλώσεις Λαγκάρντ υπέρ της χώρας αλλά και γιατί, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι για τον ΟΔΔΗΧ η χρονιά δεν έχει… τελειώσει ακόμη.

Πριν καν εκδοθούν οι αποφάσεις για την υλοποίηση των πρόσθετων μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός και ο «πονοκέφαλος» στο οικονομικό επιτελείο έχει ήδη μεγαλώσει. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο «δείχνουν» ένα εξαιρετικά δύσκολο τρίμηνο, το πιο δύσκολο από την ξέσπασμα της ενεργειακής κρίση.

Ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε επιδιώκει να τα περιέχει όλα παρά την τεράστια αβεβαιότητα που δημιουργεί η υγειονομική και η ενεργειακή - ουσιαστικά πληθωριστική - κρίση. Εκτός από το βραχυπρόθεσμο, η κυβέρνηση έχει να σκεφτεί και τη μεγάλη εικόνα. Το ότι δηλαδή, το 2022 θα κριθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι που θα πρέπει να επιτυγχάνει η χώρα για τα επόμενα πολλά χρόνια αλλά και το ότι θα πρέπει να κατακτήσουμε την επενδυτική βαθμίδα.

Είναι πλέον δεδομένο: Το τρίμηνο Δεκεμβρίου – Φεβρουαρίου θα είναι «φωτιά» και η κυβέρνηση θα κληθεί (ενδεχομένως και αρκετές φορές) να παρέμβει πυροσβεστικά. Η πρώτη παρέμβαση γι' αυτό το τρίμηνο θα είναι το Σάββατο όταν ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει από το βήμα της Βουλής μέτρα στήριξης άμεσης εφαρμογής. Μεγαλύτερη επιδότηση για το ηλεκτρικό ρεύμα και τις καταναλώσεις του Δεκεμβρίου, μεγαλύτερη έκπτωση και στο φυσικό αέριο για τον μήνα που διανύουμε.

Την ημέρα που το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους «μέτρησε» κοντά στα 700 εκατ. ευρώ πρόσθετα φορολογικά έσοδα σε σχέση με τις εκτιμήσεις πιστοποιώντας και δια της δημοσιονομικής οδού ότι η ανάπτυξη της φετινής χρονιάς είναι σαφώς ταχύτερη από το 6,9% που έχει αποτυπωθεί στον προϋπολογισμό, ήρθαν τα μηνύματα ανησυχίας από το ενεργειακό και το υγειονομικό μέτωπο να «γκριζάρουν» την εικόνα.

Πολύ μεγάλη αύξηση στα φορολογικά έσοδα με αποτέλεσμα αυτά να υπερβούν τον στόχο κατά 690 εκατ. ευρώ μόνο μέσα στον Νοέμβριο, κατέγραψε το υπουργείο Οικονομικών κατά τον προηγούμενο μήνα. Η «επίδοση» αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς ο στόχος έχει αναθεωρηθεί μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2022. Συνολικά στο 11μηνο, τα φορολογικά έσοδα έχουν ξεπεράσει τον στόχο κατά 855 εκατ. ευρώ.

Το επόμενο τρίμηνο θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ο πληθωρισμός αναμένεται να αναρριχηθεί σε επίπεδα που η Ελλάδα είχε να δει από τα χρόνια της δραχμής, το φυσικό αέριο δοκιμάζει από χθες πρωτόγνωρα επίπεδα τιμών ενώ στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς του χειμώνα που οι καταναλώσεις είναι αυξημένες, θα περάσει η υψηλότερη τιμή χονδρικής που προσθέτει ένα «καπέλο» 23 λεπτών του ευρώ σε κάθε κιλοβατώρα.