Έχουμε συνηθίσει να ασχολούμαστε διαρκώς με το αμερικανικό χρέος. Για το ύψος του, για το ποσοστό του σε σχέση με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν των ΗΠΑ, για το ποιος το διακρατά, για το αν οι ΗΠΑ μπορούν να εκβιαστούν, για την αποδολαριοποίηση και άλλα πολλά. Ωστόσο, ένα ολοένα και πιο ηχηρό «τικ - τακ» ακούγεται από την πλευρά της Κίνας.

Για τον Αλέξη Τσίπρα, έχουν γραφεί πολλά διθυραμβικά. Από το ότι πιάνει πουλιά στον αέρα και ότι θα αλλάξει την Ευρώπη, μέχρι το ότι ηγέτες σαν και αυτόν, γεννιούνται κάθε εκατό χρόνια. Είναι σίγουρο πάντως, ότι ο πρόεδρος του Σύριζα, είναι φτιαγμένος από σκληρό πολιτικό μέταλλο και ότι είναι μαέστρος των τακτικών κινήσεων. Και αυτό το βιώσαμε ακόμα μια φορά τις τελευταίες ημέρες. Κατάφερε να κινητοποιήσει μια σειρά από ορντινάντσες, που στάθηκαν ουσιαστικά στο πλευρό του, δίνοντας ακόμα πιο ισχυρές αντικυβερνητικές μάχες από τον ίδιο.

Και ενώ οι κεντρικές τράπεζες σε ολόκληρο τον πλανήτη, ακολουθούν συντονισμένα πλέον, πιο επιθετικές πολιτικές αύξησης των επιτοκίων προσπαθώντας να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό, πίσω από τα Σινικά Τείχη, η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει εντελώς διαφορετικά προβλήματα. Ο πρόεδρος της Fed ήταν απολύτως σαφής, λέγοντας ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων θα οδηγήσουν σε κάμψη του πληθωρισμού, παρόλο που «προκαλούν πόνο στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις».

Οι απλοί πολίτες που παρακολούθησαν από τις τηλεοπτικές τους οθόνες τη συζήτηση στη Βουλή, δεν έγιναν πιο σοφοί. Τι ήθελαν να ακούσουν οι περισσότεροι από αυτούς; Τρία απλά πράγματα. Το αν η παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη ήταν σύννομη, για ποιο λόγο ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ήταν υπό παρακολούθηση και το αν υπάρχουν εξαιρέσεις προσώπων, για τα οποία υπάρχει απαγόρευση παρακολούθησης. Τι αποδείχθηκε και τι μάθαμε; Ότι η παρακολούθηση ήταν σύννομη.

Όσο οι δημοσκοπήσεις στην Ιταλία, δείχνουν ότι η «συντηρητική συμμαχία» διατηρεί ισχυρό προβάδισμα, τόσο οι τριγμοί στο Χρηματιστήριο του Μιλάνου και στη δευτερογενή αφορά ομολόγων γίνονται πιο έντονοι. Ολοένα και περισσότεροι «παίκτες» που διψούν για αποδόσεις, εντοπίζουν στην Ιταλία την Αχίλλειο Πτέρνα του ευρωπαϊκού κερδοσκοπικού οικοσυστήματος.

Το περίφημο «Micotakis yok», είχε γίνει πρωτοσέλιδο στον τουρκικό τύπο, με αφορμή τη δήλωση του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, «δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης για μένα», που είχε γίνει μετά από το επιτυχημένο ταξίδι του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και την ομιλία του στο Κογκρέσο. Ωστόσο παρατηρούμε, ότι ολοένα και περισσότερα μέλη του αντιπολιτευτικού πολιτικού προσωπικού της χώρας, ενστερνίζονται αυτήν τη φράση, για να επιτύχουν τον διακαή τους πόθο, που δεν είναι άλλος από την παραίτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Αρκετοί αναγνώστες θεώρησαν ότι η χθεσινή αναφορά της στήλης στον κίνδυνο ενδεχόμενης οικονομικής εκτροπής, λόγω των παζαριών στο χώρο της αντιπολίτευσης, ήταν ίσως υπερβολική. Όμως δεν ήταν. Αν καταγράψουμε τις επιτυχίες της κυβέρνησης στον οικονομικό στίβο και αναλογιστούμε το τι θα σημάνει η αναστροφή αυτής της πορείας, τότε σίγουρα μιλάμε για εκτροπή και εκτροχιασμό. Διότι δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας, πως μέσα σε αυτή την πρωτοφανή παγκόσμια οικονομική κρίση, η ελληνική οικονομία στέκεται όρθια, ισορροπώντας πάνω σε μια εύθραυστη επιφάνεια.

Μπορεί το bear market rally του S&P500 και των λοιπών χρηματιστηριακών δεικτών να έχει τερματιστεί και να δοκιμάζονται τα επίπεδα των πρώτων στηρίξεων, ωστόσο το Χρηματιστήριο Αθηνών εντελώς αθόρυβα φλερτάρει εκ νέου με τις 900 μονάδες. Η εγχώρια κεφαλαιαγορά δείχνει για πολλοστή φορά τάσεις αυτονόμησης και αποστασιοποίησης από το διεθνές κλίμα. Πρωταγωνίστριες σε αυτήν τη σειρά των ανοδικών κυμάτων, είναι οι μετοχές των τραπεζών.

Είναι άραγε δυσερμήνευτο το γεγονός ότι οι αντιπολιτευτικές δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας και αρκετοί ελεύθεροι σκοπευτές που έχουν μια σχετική επιρροή στα πολιτικά τεκτενόμενα, ικανοποιούνται ιδιαίτερα από τις «επιτυχίες» που καταγράφουν ξένες χώρες, που δεν είναι φιλικά διακείμενες προς την Ελλάδα και την ΕΕ τόσο σε γεωστρατηγικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Καθόλου! Ο θαυμασμός προς τον Πούτιν και τον Ερντογάν, η καταδίκη της επίσκεψης της Πελόζι στην Ταϊβάν, αποτελούν μερικά από τα παραδείγματα.

Οι χρηματιστηριακές εξελίξεις δείχνουν ότι η άνοδος των περισσοτέρων χρηματιστηριακών δεικτών, που ακολούθησαν την άνοδο του S&P 500,  δεν ήταν κάτι περισσότερο από ένα bear market rally. Όσοι πίστεψαν ότι η πρόσφατη άνοδος σηματοδότησε την έναρξη ενός ακόμα bull market, διαψεύστηκαν. Άλλωστε ο S&P 500, έχει βρει την προσωρινή ισορροπία του, με πολλαπλασιαστή κερδών (Ρ/Ε) στο 17,5, με βάση τα αναμενόμενα κέρδη του 2023. Τα κέρδη των εταιρειών της Wall Street για το 2023, εκτιμάται πως είναι αυξημένα κατά 50% από την προ Covid εποχή.

Η κυβέρνηση Τσίπρα- Καμμένου, είχε εφαρμόσει κατά κόρον τη ρωμαϊκή ιδέα περί της «Damnatio memoriae», στο δρόμο των πανηγυριών για την δήθεν έξοδο από τα μνημόνια, πριν από τέσσερα χρόνια.  Η λατινική φράση σημαίνει στην κυριολεξία «καταδίκη της μνήμης» και αναφέρεται στην επίσημη τακτική μιας πολιτείας, που αποσκοπεί στο να ακυρώσει κάθε ίχνος της ζωής ενός ατόμου. Σύμφωνα με την «damnatio memoriae», ένα άτομο ακυρώνεται σαν να μην είχε υπάρξει ποτέ, προκειμένου να διατηρηθεί η τιμή της πολιτείας.

Με την τιμή του φυσικού αερίου TTF Natural Gas, στα Futures του Σεπτεμβρίου του 2022, να καταγράφει νέα υψηλά ρεκόρ, βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτοφανή στρέβλωση της αγοράς. Μια στρέβλωση, που έχει σαν μοναδική αιτία τους εκβιασμούς της Μόσχας απέναντι στη Δύση. Και μια στρέβλωση, που έχει σαν μοναδικό στόχο την οικονομική συντριβή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρώπη προσπαθεί με κάθε τρόπο να αναπληρώσει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο, απέναντι στον σταδιακό αποκλεισμό στον οποίο εγκλωβίζεται.

Ένα ακόμα βήμα προς την υιοθέτηση του ψηφιακού νομίσματος που θα εκδίδεται και ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, συντελέστηκε μέσα στον Αύγουστο του τρέχοντος έτους. Συγκεκριμένα κυκλοφόρησε μια έκθεση υπό τη σκέπη της ΕΚΤ με τίτλο: «The economics of central bank digital currency», η οποία προσπαθεί να προσεγγίσει μια σειρά από ζητήματα σχετικό με το  CBDC (central bank digital currency) της ΕΚΤ.

Με αφορμή το άρθρο στο liberalmarkets που γινόταν αναφορά στη μετοχή της AMTD Digital, η οποία εκτοξεύθηκε κατά +32.590% από τα $7,8 στα $2.550 μέσα σε 12 ημέρες και από εκεί επέστρεψε στα $1.100 μέσα σε 1 μόλις συνεδρίαση, με έπιασαν μαύρες σκέψεις, οι οποίες δεν αφορούν το κερδοσκοπικό παιχνίδι. Αφορούν μηνύματα από αναγνώστες, που προφανώς ασχολούνται με τις χρηματιστηριακές αγορές.

Όλοι θα θέλαμε να είχαμε αγοράσει μια μετοχή που θα ανέβαινε κατά +32.590%, μέσα σε 12 ημέρες. Και να είχαμε λύσει το οικονομικό θέμα της ζωής μας, άπαξ δια παντός. Αυτό σκεφτόμουν με ένα φίλο μου (παλαιά χρηματιστηριακή καραβάνα), που προτίμησε να αγοράσει μια άλλη αμερικανική μετοχή, που του απέφερε «μόλις» 100% σε μια ημέρα, αντί να αγοράσει την AMTD. Η AMTD Digital Inc., είναι μια ψηφιακή πλατφόρμα που παρέχει χρηματοοικονομικές συμβουλευτικές υπηρεσίες, ασκεί διαχείριση κεφαλαίων, προσφέρει ασφαλιστικά προϊόντα και σχεδιάζει σύνθετες επενδυτικές στρατηγικές.

Μα γιατί τα βλέπετε όλα μαύρα; Μα γιατί είναι οι αναλύσεις σας τόσο δυσοίωνες; Δεν βλέπετε κάτι θετικό στον ορίζοντα; Δεν βλέπετε, που τα χρηματιστήρια σας διαψεύδουν; Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που στέλνουν αναγνώστες στη στήλη. Και η αλήθεια είναι, πως στη δική μου ματιά, η πραγματική κρίση μόλις άρχισε να αχνοφαίνεται. Εκτιμούμε, ότι τα προβλήματα πρέπει να τα κοιτάμε κατά πρόσωπο. Και μέσα από αυτό το πρίσμα, ανιχνεύουμε τις καταστάσεις, που δεν είναι θετικές.

Στην Ελλάδα όταν μιλάμε για τη διατάραξη του τραπεζικού συστήματος συνήθως αναφερόμαστε στη συρρίκνωση του αριθμού των εγχώριων τραπεζών και της εξαφάνισης των ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων. Η κρίση του 2010, άλλαξε ριζικά τον ελληνικό τραπεζικό χάρτη. Η Τράπεζα της Ελλάδας επέλεξε 4 τράπεζες, Εθνική Τράπεζα,  Alpha Bank,  Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς ως βιώσιμες, τις ανέδειξε ως συστημικές και ως τους βασικούς πυλώνες της επόμενης ημέρας. Ταυτόχρονα, τερματίστηκε η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό και κυρίως στα Βαλκάνια.

O ενθουσιασμός των νέων παιδιών και των γονέων τους, που πέρασαν στα Πανεπιστήμια, κυριάρχησε στα ΜΜΕ, μαζί με τις παρηγορητικές προτροπές προς τα παιδιά που δεν πέτυχαν να εισαχθούν στις σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όμως πίσω από τις επιτυχίες και τις αποτυχίες, υπάρχουν βαθμολογίες και στατιστικές, που είναι πιο σημαντικές και ουσιαστικές. Βαθμολογίες και στατιστικές, που μας επιτρέπουν να κάνουμε μια ποιοτική ανάλυση για τη δουλειά που γίνεται στα σχολεία και μια ποιοτική καταγραφή των νέων φοιτητών.

Τα νέα από την πλευρά της Κινεζικής Οικονομίας, έχουν πάψει προ πολλού να είναι θετικά. Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης έχουν εξατμιστεί, ο νέος Δρόμος του Μεταξιού (Belt and Road Initiative) αντιμετωπίζει χρηματοδοτικές δυσκολίες, οι ρυθμοί κατανάλωσης των κινέζων πολιτών έχουν υποχωρήσει, τα οικιστικά projects που αποτελούσαν την ατμομηχανή της οικονομίας έχουν ξεμείνει από αγοραστές και τα έργα των υποδομών βρίσκονται στο κενό. Τα προβλήματα πίσω από το Σινικό Τείχος, είναι πλέον ορατά σε όλους.

Η διαφορά ανάμεσα στο Τσίρκο και στο Λούνα Παρκ, είναι ότι στο Τσίρκο ο θεατής βλέπει ένα πολύ συγκεκριμένο θέαμα, που αποτελείται από νούμερα που είτε του αρέσουν, είτε δεν του αρέσουν. Αντίθετα οι επισκέπτες στα Λούνα Παρκ, επιλέγουν οι ίδιοι τον τρόπο με τον οποίο θα διασκεδάσουν. Η παρακολούθηση του έργου της κυβέρνησης Τσίπρα – Καμμένου, μοιάζει με την παράσταση ενός Τσίρκου. Οι θεατές μέσω των ψήφων τους, επέλεξαν να παρακολουθήσουν ολόκληρο το έργο.

Τα χρηματιστήρια βίωσαν τον Iούλιο, τον καλύτερο τους μήνα, από το Νοέμβριο του 2020, όταν είχαν εμφανιστεί οι πρώτες ενθαρρυντικές ειδήσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων για τον Covid-19. Ο S&P 500, κατέγραψε τον Ιούλιο που πέρασε, άνοδο της τάξης του 7%, μέσα σε ένα περιβάλλον αύξησης των επιτοκίων, διεύρυνσης των ανησυχιών για τον ερχομό ύφεσης και μεικτής εικόνας εταιρικών αποτελεσμάτων, τόσο των λεγόμενων blue chips, όσο και των ψηφιακών εταιρειών.

Ενώ στην Ελλάδα, η αποστροφή προς τη γραβάτα, αποτέλεσε κορυφαία πράξη της κυβέρνησης Τσίπρα - Καμμένου στην σύγκρουση της με τη «νομενκλατούρα» της Ευρώπης, στη Γαλλία σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η γραβάτα αποτελεί το σύμβολο κατά του αντισυντηρητισμού και του σεξισμού, καθώς και πολιτικό εργαλείο του κόμματος του Μελανσόν. Η αλήθεια είναι ότι το θέμα της γραβάτας και του ενδυματολογικού κώδικα δεν δίνει απαντήσεις στα ουσιώδη και θεμελιώδη προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες της Ε.Ε. 

Κάτω από ενδιαφέροντες τίτλους όπως «black is back» και «coal is cool», τα περισσότερα τεχνικά, ενεργειακά και οικονομικά άρθρα, υποδέχονται την έστω και προσωρινή επιστροφή των στερεών καύσιμων ορυκτών στην οικονομία του πλανήτη. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ / International Energy Agency), η παγκόσμια ζήτηση για ορυκτά στερεά καύσιμα, πιθανότατα να υπερβεί τα επίπεδα ρεκόρ του 2013, που είχαν αγγίξει τους 8,5 δισ. μετρικούς τόνους.

Το φλερτ της Αμερικανικής οικονομίας με την ύφεση είναι ορατό και στο δεύτερο τρίμηνο του 2022. Βεβαίως, οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι πολιτικοί βρίσκουν διάφορους τρόπους για να ομορφαίνουν τα πράγματα, κι έτσι χαρακτηρίζουν τη σημερινή  ύφεση σαν «τεχνική», όπως προ μηνών  χαρακτήριζαν τον πληθωρισμό σαν «προσωρινό». Και φυσικά διαψεύστηκαν. Και ενώ οι περισσότεροι ακολουθούν την τακτική της στρουθοκαμήλου είναι πολύ πιθανόν να πράγματα να πάρουν μια επικίνδυνη τροπή.