Με την τιμή του φυσικού αερίου TTF Natural Gas, στα Futures του Σεπτεμβρίου του 2022, να καταγράφει νέα υψηλά ρεκόρ, βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτοφανή στρέβλωση της αγοράς. Μια στρέβλωση, που έχει σαν μοναδική αιτία τους εκβιασμούς της Μόσχας απέναντι στη Δύση. Και μια στρέβλωση, που έχει σαν μοναδικό στόχο την οικονομική συντριβή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρώπη προσπαθεί με κάθε τρόπο να αναπληρώσει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο, απέναντι στον σταδιακό αποκλεισμό στον οποίο εγκλωβίζεται. Επειδή όμως η αναπλήρωση αυτή δεν είναι εφικτή, δρομολογούνται ήδη σημαντικές περικοπές στην κατανάλωση φυσικού αερίου που στη Γερμανία, θα φτάσει το 20% σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.
Αντίθετα με τις τιμές του φυσικού αερίου, που διαμορφώνονται από το TTF στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ, όπως είχαμε αναλύσει, οι τιμές του πετρελαίου κινούνται με όρους πραγματικής αγοράς. Τη δεδομένη στιγμή τα πράγματα στο πετρέλαιο, είναι αρκετά πιο απλά. Σύνθετα, αλλά απλά, παρ’ όλο που αυτό ακούγεται παράδοξο. Οι τιμές του πετρελαίου και των τελικών καυσίμων, εξαρτώνται κατά βάση από την πανάρχαια σχέση ανάμεσα στην προσφορά και στη ζήτηση. Μια θεμελιώδη σχέση πάνω στην οποία στηρίζονται όλες οι εμπορικές συναλλαγές. Ας καταγράψουμε λοιπόν το υπάρχον τοπίο.
12μηνο διάγραμμα τιμών φυσικού αερίου TTF
Η τιμή του πετρελαίου εξαρτάται κυρίως από την παραγωγή / άντληση πετρελαίου από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, που ανήκουν στον OPEC. Δηλαδή την Ανγκόλα, Αλγερία, Βενεζουέλα, Γκαμπόν, Δημοκρατία του Κονγκό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ισημερινή Γουινέα, Ιράκ, Ιράν, Κουβέιτ, Λιβύη, Νιγηρία και Σαουδική Αραβία. Από το 2016 και μετά ιδρύθηκε και ο OPEC +, στον οποίον εντάχθηκαν το Αζερμπϊτζάν, το Μπαχρέιν, το Μπρουνέι, το Καζακστάν, η Μαλαισία, το Μεξικό, το Ομάν, οι Φιλιππίνες, η Ρωσία, του Σουδάν και το Νότιο Σουδάν. Τον Μάιο του 2022, η Wall Street Journal, είχε αναφέρει ότι οι χώρες μέλη του OPEC, είχαν εξετάσει την ιδέα να αναστείλουν την συμμετοχή της Ρωσίας στη συμφωνία για τα επίπεδα παραγωγής πετρελαίου καθώς οι δυτικές κυρώσεις βλάπτουν την ικανότητα της χώρας να παράγει μεγάλες ποσότητες.
12μηνο διάγραμμα τιμών πετρελαίου Brend Oil
Επομένως ο παράγοντας της προσφοράς, στην τιμή του πετρελαίου, βασίζεται πάνω στον αριθμό των βαρελιών που αντλούνται καθημερινά. Και αυτό είναι κάτι που καθορίζεται αυστηρά από τον OPEC.
H τιμή του πετρελαίου εξαρτάται και από τη ζήτηση για μαύρο χρυσό. Και η ζήτηση αυτή με τη σειρά της εξαρτάται από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης η ζήτηση αυξάνεται και εφ’ όσον δεν υπάρχει σχετική ανταπόκριση από τον OPEC, τότε οι τιμές παίρνουν την ανιούσα. Σε περιόδους οικονομικής συρρίκνωσης, ή και ύφεσης, όπως συνέβη πρόσφατα με την πανδημία από τον covid, τότε οι τιμές υποχωρούν και ο OPEC προχωρά σε μείωση της παραγωγής, για να μην διαλυθούν οι τιμές του πετρελαίου.
12μηνο διάγραμμα τιμών πετρελαίου Crude Oil WTI
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές του πετρελαίου και των τελικών τιμών των καυσίμων, όπως είναι για παράδειγμα το ύψος των στρατηγικών αποθεμάτων που διακρατούν διάφορες χώρες για λόγους ενεργειακής ασφάλειας, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ, που ανακοινώνουν τακτικά το ύψος αυτών των αποθεμάτων πετρελαίου, γνωστών ως «U.S. Crude Inventories», τα οποία χρησιμοποιούνται σήμερα για να εκτονώσουν ακραίες κινήσεις στην αγορά πετρελαίου. Άλλοι παράγοντες είναι το μεταφορικό ναυτιλιακό κόστος, οι τιμές της διύλισης, οι δυνατότητες διύλισης και άλλοι.
Φυσικά μέσα σε αυτό το οικοσύστημα γύρω από το πετρέλαιο δεν υπάρχουν μόνο οι συμφωνίες spot που κλείνονται σήμερα. Υπάρχουν και οι συμφωνίες / συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης μέσω των παράγωγων προϊόντων. Συνήθως τα μακρινά μελλοντικά συμβόλαια είναι πιο ακριβά από τις τιμές της spot αγοράς. Και αυτό είναι απολύτως λογικό διότι το κόστος διακράτησης, περιλαμβάνει κόστη αποθήκευσης, κόστη διαχείρισης και ασφάλισης του εμπορεύματος που αντιστοιχεί στο συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης. Παράλληλα μέσα στα χρηματιστήρια παράγωγων προϊόντων πετρελαίου, συναλλάσσονται και οι γνωστοί traders και κερδοσκόποι των αγορών, που δεν ενδιαφέρονται για το ίδιο το προϊόν, αλλά για τη μεταβολή της τιμής του και μόνο.
Αποκομίζουν όμως τόσο εύκολα κέρδη οι κερδοσκόποι των αγορών; Καθορίζει η συμπεριφορά τους την πορεία της τιμής του πετρελαίου; Είναι πάντοτε δεδομένη η απόκλιση ανάμεσα στην σημερινή τιμή και τη μελλοντική τιμή, πάνω στη οποία κερδοσκοπούν οι traders; Για να το δούμε.
Οι traders και οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών, που διαθέτουν χώρο αποθήκευσης, αγοράζουν σήμερα πετρέλαιο και το μεταπωλούν μέσω συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης σε υψηλότερη τιμή, αποθηκεύοντας το πετρέλαιο μέχρι την προκαθορισμένη ημερομηνία παράδοσης. Κάνοντας το λεγόμενο «cash and carry arbitrage». Αυτό συμβαίνει κάτω από κανονικές συνθήκες.
Όπως όμως όλοι θυμόμαστε τον Απρίλιο του 2020, λόγω των ιδιαιτέρων συνθηκών της αγοράς εξ αιτίας της ξαφνικής ύφεσης λόγω της πανδημίας Covid-19 και της υπερβολικής προσφοράς πετρελαίου από τον OPEC+, είχε ανοίξει υπερβολικά η ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές σποτ και στις μελλοντικές τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων. Με αποτέλεσμα την εμφάνιση του φαινομένου «Super Contango», όπως ονομάζεται στη χρηματιστηριακή διάλεκτο, που είχε οδηγήσει το πετρέλαιο σε αρνητικές τιμές, αφού η αποθήκευση των φορτίων ήταν ουσιαστικά αδύνατη. Γεγονός που είχε εξαϋλώσει αρκετά κερδοσκοπικά χαρτοφυλάκια.
Επομένως η εξίσωση που προσδιορίζει τις τιμές του πετρελαίου, είναι απλή αλλά πολυπαραγοντική. Και μέσα σε αυτήν την εξίσωση, επέρχεται τελικά μια ισορροπία ανάμεσα στη ζήτηση και την προσφορά. Δηλαδή η πορεία των τιμών του πετρελαίου ακολουθεί τις νόρμες των αγορών και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας
Αντίθετα οι τιμές του φυσικού αερίου, προσδιορίζονται σήμερα, από τη βούληση του Κρεμλίνου και μόνο. Γεγονός επικίνδυνο, διότι η τιμή TTF Natural Gas καθορίζει παγκοσμίως όλα τα φορτία φυσικού αερίου. Έτσι οι μεν δυνάμεις των αγορών παρακολουθούν αμέτοχες και αποσβολωμένες, οι δε πολιτικές δυνάμεις τις Ευρώπης προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποτινάξουν από πάνω τους τη ρωσική θηλιά, που ακούει στο όνομα «ροή φυσικού αερίου», χωρίς ωστόσο να έχουν βρει βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.
