H άνοδος των άκρων σε μια Ευρώπη που κλυδωνίζεται από την ενεργειακή κρίση και τις συνέπειες του πολέμου του Πούτιν δίνουν το τόνο του φετινού καλοκαιριού. Το τρίο Μελόνι - Σαλβίνι - Μπερλουσκόνι στην Ιταλία και οι Λεπέν, Μελανσόν στην Γαλλία στέλνουν σαφή μηνύματα ότι ο λαϊκισμός ενισχύεται ως πολιτική δύναμη στην Ευρώπη. Και η Ελλάδα; Μήπως οι αντισυστημικές τάσεις περνούν κάτω από τα δημοσκοπικά ραντάρ; Η Ελλάδα φαίνεται πως είναι μια διαφορετική περίπτωση. Έχει ζήσει την περιπέτεια του λαϊκισμού, πίστεψε τις σειρήνες του, αλλά μετά ήρθε η μεγάλη διάψευση.

Διπλασιασμό της λιγνιτικής παραγωγής για το επόμενο 12μηνο και επενδύσεις σε λιγνιτωρυχεία είναι το σχέδιο κυβέρνησης και ΔΕΗ για να μειωθούν οι τιμές στο ρεύμα. Η προσωρινή επιστροφή στο «εθνικό» καύσιμο έχει αποφασιστεί. Έχει στόχο να υποκαταστήσει σε σημαντικό βαθμό το πανάκριβο αέριο, να μειωθεί το ισοζύγιο εισαγωγών, να ελαφρυνθούν οι λογαριασμοί και να περιοριστούν οι κρατικές επιδοτήσεις. Δηλαδή η αιμορραγία του προϋπολογισμού, που μαζί με το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης θα πρέπει να εκταμιεύουν 1 δισ. ευρώ το μήνα.

H επαναφορά του λιγνίτη, που από το 2023 θα αποτελούσε παρελθόν, ενισχύεται για τα καλά από την αβεβαιότητα και τα παιχνίδια της Ρωσίας με τον Nord Stream 1 και πιθανότατα θα έχει διάρκεια. Έξι από τις επτά μονάδες λιγνίτη της ΔΕΗ σε φουλ λειτουργία τον Ιούνιο, κοντά στα δύο εκατομμύρια τόνων συσσωρευμένου καυσίμου στις αυλές τους και συμμετοχή του καυσίμου με 34% στο ενεργειακό μείγμα της επιχείρησης από 19,9% τον Μάιο, στέλνουν σαφές σήμα για τις εξελίξεις.

Δεν είναι μόνο η ελληνοαμερικανική συνεργασία, η βάση της Αλεξανδρούπολης και η ένταξη της Ελλάδας στο αντιρωσικό μέτωπο της Δύσης, που ενοχλούν τη Ρωσία. Η Ζαχάροβα και το Κρεμλίνο δεν εκνευρίζονται μόνο για αυτά. Ανησυχούν και για τον ρόλο που μπορεί να παίξει μελλοντικά η Ελλάδα ως προς την υποκατάσταση μέρους του ρωσικού αερίου που εισάγει η Ευρώπη. Αστείο; Καθόλου. Αθροίζοντας τις ποσότητες μη ρωσικού αερίου και LNG που θα διέρχονται μέσω Ελλάδας, αντιστοιχούν στο 20% των ευρωπαϊκών εισαγωγών από Ρωσία!

Ένας ακόμη αγωγός φυσικού αερίου ή κάτι περισσότερο ; Μόλις 182 χιλιομέτρων, ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός που ξεκινά να λειτουργεί από σήμερα, είναι τμήμα μιας τεράστιας ενεργειακής γέφυρας. Το σκέλος Ελλάδα- Βουλγαρία είναι μόνο ο πρώτος κρίκος. Ο δεύτερος θα μπει όταν θα ενωθεί η γείτονα με τη Ρουμανία και ο τρίτος όταν θα κλείσει η ένωση με την Ουκρανία. Τα σημερινά εγκαίνια του IGB είναι το πρώτο βήμα αυτής της μακράς και κομβικής αυτής για την απεξάρτηση σειράς ευρωπαϊκών χωρών από τη Ρωσία, διαδρομής.

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιμένουν ότι θα τα καταφέρουμε. Αλλά οι αγορές άλλα δείχνουν. Προεξοφλούν ένα κίνδυνο: Το δελτίο στη θέρμανση και το ρεύμα. Και όχι, το σενάριο δεν είναι ακραίο. H μεγαβατώρα στην αγορά προθεσμιακών συμβολαίων της Γαλλίας διαπραγματεύεται για το μήνα Δεκέμβριο, στην καρδιά του χειμώνα, προς… 1.070 ευρώ έναντι σημερινής τιμής 382 ευρώ. Τι σημαίνει αυτό; Ότι κάποιοι βλέπουν το ρεύμα σε ακόμη πιο «στρατοσφαιρικά» ύψη, άρα θεωρούν τα 1.000 ευρώ συμφέρουσα τιμή και κλείνουν από τώρα ποσότητες...

Αντιμέτωποι με ένα καινούργιο τοπίο στο ρεύμα, δηλαδή νέες χρεώσεις, χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής, αλλά και δίχως εκπτώσεις, θα βρεθούν από τη Δευτέρα 11 Ιουλίου εκατομμύρια καταναλωτές. Τα νέα τιμολόγια, χωρίς ρήτρα, που υποχρεούνται να ανακοινώσουν οι πάροχοι την Κυριακή θα κινούνται πολύ υψηλότερα των σημερινών. Η ονομαστική τους τιμή θα είναι πάνω από τα 50 λεπτά η κιλοβατώρα, και θα μειώνεται σε ανεκτά επίπεδα, μόνο μετά την κρατική ενίσχυση, η οποία πλέον θα είναι πολύ γενναία.

Η παγκόσμια ανάπτυξη αρχίζει σιγά- σιγά να πατάει φρένο. Η αβεβαιότητα καθυστερεί και επηρεάζει επενδύσεις, ο πληθωρισμός κάνει σπριντ και η εκρηκτική αύξηση του ενεργειακού κόστους αγγίζει και τον πλούσιο Βορρά. Η πρόβλεψη του ΟΟΣΑ μιλά για παγκόσμια ανάπτυξη 3% φέτος, επίδοση που θα βαίνει μειούμενη από το 2023 και μετά. Και η ελληνική οικονομία; Επίσης αρχίζει σταδιακά να φρενάρει. Η ανάπτυξη θα κλείσει φέτος μεταξύ 3,5%-4%, σύμφωνα με το σενάριο του ΙΟΒΕ, έναντι 8,3% πέρυσι.

Το σίριαλ με το υβριδικό έργο στο Αμάρι του δήμου Σητείας μετρά πάνω από μια δεκαετία. Οι πρώτες διαδικασίες ξεκίνησαν το 2011, το έργο στην πορεία έλαβε δεκάδες θετικές γνωμοδοτήσεις από υπηρεσίες και φορείς, ενώ νωρίτερα φέτος εντάχθηκε στο νόμο για τις Στρατηγικές Επενδύσεις. Τελευταίο εμπόδιο, η προσφυγή τοπικών φορέων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, από το οποίο φαίνεται επιτέλους πως ξεμπλοκάρει.

Η Γερμανία δεν αποκλείει το δελτίο σε ρεύμα, αέριο, καύσιμα. Η Ιταλία εξετάζει μέτρα περιορισμού στην κατανάλωση των επιχειρήσεων. Και η Ελλάδα; Η μεγάλη ανησυχία σε εμάς δεν αφορά τόσο την επάρκεια, όσο τις τιμές. Η χώρα δε θα έχει πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας, αλλά σοβαρό πρόβλημα υψηλών τιμών, κατά τον Ευάγγελο Μυτιληναίο. Είμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία οι τιμές θα παραμείνουν ψηλά, αν δεν αυξηθούν και περαιτέρω, όπως είπε στο περιθώριο συνεδρίου του Economist.

Εκρηκτικό κοκτέιλ στις αρχές Ιουλίου βάζει φωτιά στο κόστος του ρεύματος, τον πληθωρισμό, τον προϋπολογισμό. Κι όλα αυτά ενώ τα πάντα κινούνται πάνω σε τεντωμένο σχοινί για την επάρκεια ενόψει καυσώνων και τυχόν ελλείψεων σε Βαλκάνια και Ευρώπη, πυροδοτώντας νέο σπιραλ αυξήσεων. Απο που θα βρεθούν όλα αυτά τα λεφτά για επιδοτήσεις; Εάν φτάσουμε στα άκρα, θα μπορούσε, με απόφαση ΕΕ, να μπει χέρι ακόμη και στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Εάν όμως συμβεί αυτό, τότε θα τιναχθεί στον αέρα η προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας...

Φουλ λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, αύξηση φορτίων LNG στη Ρεβυθούσα και μετατροπή των μονάδων που δουλεύουν με αέριο σε πετρέλαιο, είναι η βασική γραμμή άμυνας της χώρας σε περίπτωση διακοπής του ρωσικού αερίου. Η μεγάλη ανησυχία αφορά τις τιμές. Εφόσον το χειμώνα όλες οι εταιρείες ψάχνουν για καράβια με φορτία LNG, εκτός από τη στενότητα στην διεθνή προσφορά, οι τιμές θα εκτιναχθούν σε νέα ύψη. Τι θα σήμαινε αυτό; Τιμές πάνω πολύ πάνω από 200 ευρώ, εκτιμούν οι ειδικοί.

Ένας άνεμος 8 μποφόρ που λέγεται φυσικό αέριο σαρώνει τα πάντα στο διάβα του: Πληθωρισμό, κόστος ρεύματος, κρατικό προϋπολογισμό. Ο νέος κόσμος που έχει υποσχεθεί ο Πούτιν στην Ευρώπη είναι εδώ. Η ώρα της αλήθειας όμως για το πραγματικό κόστος της κιλοβατώρας δεν έχει ακόμη έρθει. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι το ετήσιο κόστος ρεύματος μπορεί να φτάσει τα 15 - 20 δισ, μια βόμβα μεγατόνων. Και οι ανεξόφλητες οφειλές αυξάνονται. Πόσο πιθανό είναι να «κρασάρει» το σύστημα;

Το τέλος από την 1η Αυγούστου της ρήτρας αναπροσαρμογής που προκάλεσε απανωτά «σοκ» στους καταναλωτές, πολιτική αντιπαράθεση και έφτασε στις δικαστικές αίθουσες, δεν σημαίνει ότι επιλύεται αυτόματα και ο γρίφος της μείωσης των τιμών. Βασικό εργαλείο για φθηνότερους λογαριασμούς θα παραμείνουν οι κρατικές επιδοτήσεις. Η επόμενη μέρα στη λιανική του ρεύματος φέρνει νέες κατηγορίες τιμολογίων, υψηλότερα κόστη για προμηθευτές και αβεβαιότητες.

Ντόμινο που θα απειλούσε με κραχ ολόκληρες οικονομίες, θα σήμαινε μια νέα «Lehman Brothers» στην αγορά ενέργειας. Η περαιτέρω μείωση των ρωσικών ροών αερίου θα ανέβαζε τόσο πολύ την τιμή του ρεύματος, ώστε πάροχοι που πωλούν συμβόλαια σε σταθερές ταρίφες, θα χρεοκοπούσαν. Βιομηχανίες θα σταματούσαν τη παραγωγή και θα απέλυαν εργαζόμενους και οι κυβερνήσεις δεν θα ήξεραν ποιον να πρωτοδιασώσουν. Η χιονοστιβάδα εξελίξεων θα ήταν μεγαλύτερη από εκείνη του 2008.

Σενάρια τρόμου ενόψει του φετινού χειμώνα, με νέα εκτίναξη τιμών, δελτίο σε φυσικό αέριο και ρεύμα, που μεταφράζονται σε νέα φτώχεια και δίνουν νέα φτερά στα άκρα και τον λαϊκισμό, πλανώνται πάνω από την Ευρώπη. Η απειλή ενός κραχ στην οικονομία λόγω ενός ενεργειακού μπλακ άουτ χωρίς ρωσικό αέριο είναι πλέον ένα μετρήσιμο σενάριο σε κάθε ανάλυση. Και ο μεγάλος φόβος έρχεται από το μέτωπο των τιμών.

Οι δυνατότητες παραγωγής και μεταφοράς καθαρής ενέργειας από Σαχάρα και Β.Αφρική είναι τεράστιες. Μόνο στην Αίγυπτο, η παραγωγή ΑΠΕ πρόκειται να αυξηθεί από τα 5,8 GW σήμερα στα 61 GW το 2035. Το κόστος της; Έως και 50% φθηνότερο από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Το υλικό επομένως υπάρχει. Μένει να σχεδιαστούν και τα υποβρύχια έργα που θα μεταφέρουν την ενέργεια. Από Τυνησία, Αλγερία, Λιβύη μέχρι Αίγυπτο και Ισραήλ, εξετάζονται projects ηλεκτρικών διασυνδέσεων πολλών δισ. ευρώ με Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα. Πόσα και ποια θα γίνουν;

«Κλείδωσε» και επίσημα η συμφωνία εξαγοράς από την ΔΕΗ σημαντικού μέρους του χαρτοφυλακίου ΑΠΕ της Volterra, παίρνοντας το πράσινο φως των διοικητικών συμβουλίων των δύο εταιρειών. Η συναλλαγή αντιστοιχεί σε αξία επιχείρησης (enterprise value), ύψους 133 εκατ ευρώ, με την συμφωνία να αφορά 112 MW αιολικών, εν λειτουργία ή υπό κατασκευή της Volterra, και ενώ χθες είχαν κλειδώσει οι κρίσιμες τελευταίες λεπτομέρειες.

Στην πρώτη επιθετική της κίνηση στην αγορά των ΑΠΕ προχωρά η ΔΕΗ ανακοινώνοντας, ίσως και σήμερα, την συμφωνία εξαγοράς του χαρτοφυλακίου της Volterra. Σε μια κίνηση που εντάσσεται στο μεγάλο παιχνίδι για την επόμενη ημέρα της ενέργειας στην Ελλάδα, η ΔΕΗ «κλείδωσε» και τυπικά το κερδοφόρο πακέτο αιολικών και φωτοβολταϊκών έργων της θυγατρικής του ομίλου ΑΒΑΞ, ισχύος 112 ΜW.

Το μεγάλο παιχνίδι για την επόμενη ημέρα στην «πράσινη» ενέργεια βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. H πρόταση του REPower EU να χαρακτηριστούν ως περιοχές fast track για επενδύσεις ΑΠΕ, από παλιά ορυχεία έως πρώην βιομηχανικές περιοχές, «κλειδώνει» στην πραγματικότητα ποια έργα θα γίνουν την επόμενη 20ετία και ποια όχι. Το ίδιο ισχύει και για την αποδέσμευση ηλεκτρικού χώρου υπέρ όσων projects βρίσκονται στην ουρά και έχουν κολλήσει. Μπορεί να υπάρχει συνωστισμός άδειων, ωστόσο θα προκριθούν εκείνες οι λύσεις που εγγυώνται τη γρήγορη και απρόσκοπτη εκτέλεση των έργων.

Η βιομηχανία αγωγών που στήνεται πανελλαδικά για το ρεύμα, με παρότρυνση του ΣΥΡΙΖΑ, είναι το ιδανικό προσάναμμα για να ξαναγυρίσουμε στο «δεν πληρώνω». Η προσωρινή διαταγή που έβγαλε χθες το Πρωτοδικείο Αθήνας στο πλαίσιο της ομαδικής προσφυγής των οργανώσεων ΕΚΠΟΙΖΩ και ΙΝΚΑ κατά της ΔΕΗ για τη ρήτρα αναπροσαρμογής, αποσοβεί προσωρινά τον κίνδυνο. Βέβαια, στο δικαστήριο δόθηκε μάχη. Πρωταγωνιστής στην αναμέτρηση, όπως μεταφέρουν οι παριστάμενοι, ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ Γιώργος Αδαμίδης.

Το στίγμα της νέας εποχής στην οποία μπαίνει η παγκόσμια οικονομία με σταθερά υψηλές τιμές σε ενέργεια και μέταλλα, ολοένα ακριβότερο και πιο σπάνιο χρήμα, όπου το rating των ξένων οίκων θα μετρά περισσότερο παρά ποτέ, έδωσε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, κατά την ετήσια γενική συνέλευση των μετόχων, στέλνοντας το μήνυμα ότι επειδή έχει τελειώσει το εύκολο χρήμα, για να πάρουν πλέον το ρίσκο οι επενδυτές και να χρηματοδοτούν μια εταιρεία, θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες απαιτήσεις.

Τα data centers της Microsoft σε Σπάτα, Κορωπί και Μαρκόπουλο, μαζί με αυτό της Digital Realty από κοινού με την Amazon, εξηγούν γιατί η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στη λίστα των ταχύτερα αναπτυσσόμενων αγορών κέντρων δεδομένων. Το υλικό υπάρχει. Εκείνο που λείπει είναι η «λεωφόρος» μεταφοράς των δεδομένων στο εξωτερικό, τόσο προς Ευρώπη, όσο και προς Ασία. Αυτό εξυπηρετεί το γιγανταίο υποθαλάσσιο έργο East to Med Data Corridor, ύψους 800 εκατ. που ανακοινώθηκε χθες, και στο οποίο συμμετέχει με 25% η ΔΕΗ.

Στην παγκόσμια αγορά των data φιλοδοξεί να μπει η Ελλάδα μέσα από μια συμφωνία γεωστρατηγικής σημασίας, καθώς ένα γιγαντιαίο καλώδιο μεταφοράς δεδομένων αρχικά θα τη συνδέει με τη Σαουδική Αραβία, ενώ σε δεύτερη φάση μπορεί να φτάνει ως και τη Σιγκαπούρη. Το έργο, ύψους 800 εκατ. ευρώ, με συμμετοχή 25% της ΔΕΗ και για το οποίο έπεσαν σήμερα οι υπογραφές με τη σαουδαραβική πλευρά, φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα διάδρομο δεδομένων ανάμεσα σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή και αργότερα με την Ασία.