Μεταξύ δύο πολύ ισχυρών αντίρροπων δυνάμεων θα βρεθεί φέτος η ελληνική οικονομία. Από τη μία είναι ο τουρισμός που στο καλό σενάριο μπορεί να φτάσει το 2019 και να δώσει τεράστια ώθηση στο ΑΕΠ, ενώ από την άλλη βρίσκεται ο πληθωρισμός που καλπάζει και τρώει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Θα καταφέρει να υπεραποδώσει τόσο η οικονομία που να μετριαστεί η πληθωριστική απειλή; Από τη διελκυστίνδα πληθωρισμού-τουρισμού θα εξαρτηθεί και ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος για παροχές.

Ο πληθωρισμός έσπασε ρεκόρ 25ετίας και διαμορφώθηκε στο 6,2% τον Ιανουάριο. Ως αποτέλεσμα, η δημόσια συζήτηση επικεντρώθηκε στα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης του. Διάφορες κοινωνικές ομάδες άρχισαν να πιέζουν την κυβέρνηση για οριζόντια μέτρα στήριξης και παροχές πέραν των ήδη ανακοινωθέντων. Για παράδειγμα, μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στη βενζίνη και γενικότερα των συντελεστών ΦΠΑ. Ακούγονται καλά, όμως αντέχει η οικονομία;

«Το φαινόμενο της αύξησης των τιμών παγκοσμίως θα έχει διάρκεια καθώς εδώ και μήνες αναπτύσσεται πληθωρισμός και από την πλευρά της ζήτησης» επεσήμανε ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Θεόδωρος Πελαγίδης. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε, το μεγάλο δίλημμα είναι εάν και σε ποιο βαθμό πρέπει να γίνει σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής και σε ποιο βαθμό οι μισθολογικές αυξήσεις.

Ο πληθωρισμός υπάρχει, αλλά οφείλεται κατά τα δύο τρίτα στην αύξηση της τιμής της ενέργειας και όχι σε δυσλειτουργία της αγοράς, τόνισε ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης από το βήμα της Βουλής, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Χαρίτση με τίτλο: «Σε ιστορικό υψηλό η τιμή της βενζίνης στη χώρα - Να ληφθούν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου με μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης».

Το δυσμενές σενάριο εξέλιξης του πληθωρισμού που εξετάζουν σήμερα οι αναλυτές είναι να αυξηθεί τόσο μέσα στους επόμενους μήνες, που οι κεντρικές τράπεζες θα βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να αυξήσουν απότομα τα επιτόκια για να οδηγήσουν την οικονομία σε ύφεση έτσι ώστε να κοπάσουν οι πληθωριστικές πιέσεις. Στη Μ. Βρετανία μιλούν ήδη για δυσβάσταχτο κόστος διαβίωσης, ενώ στις ΗΠΑ δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ύφεσης το φθινόπωρο του 2023.

Το κακό φινάλε της ευρωπαϊκής οικονομίας το 2021 εξαιτίας της εξάπλωσης της παραλλαγής Όμικρον στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, χάλασε κάπως το κλίμα που είχε δημιουργήσει η ισχυρή ανάκαμψη στο γ' τρίμηνο. Οι νέες, ωστόσο, προβλέψεις των αναλυτών κάνουν λόγο για ισχυρή ανάπτυξη τους επόμενους μήνες με τις χώρες που εξαρτώνται στο μεγαλύτερο βαθμό από τον τουρισμό, όπως η Ελλάδα, να μπαίνουν για πρώτη φορά σε θέση οδηγού.

Σε λίγες ώρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα ανακοινώσει τον πληθωρισμό του Ιανουαρίου αλλά η ανησυχία της αγοράς δεν αφορά στο τι έγινε αλλά στο τι θα γίνει. Με το φυσικό αέριο από χθες και πάλι πάνω από τα 80 ευρώ τη μεγαβατώρα, με την τιμή του πετρελαίου μπρεντ να σπάει από χθες το βράδυ και το φράγμα των 96 δολαρίων και την τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος να παραμένει σταθερά πάνω από τα 220 ευρώ, ολόκληρο το πρώτο τρίμηνο αναμένεται να κλείσει με πληθωρισμό άνω του 6% που θα είναι η μεγαλύτερη μεταβολή από το 1997 μέχρι σήμερα.

Ανεβαίνει το θερμόμετρο στη Φρανκφούρτη, ενόψει της πολύ κρίσιμης συνεδρίασης του Μαρτίου, όπου θα παρουσιαστούν οι αναθεωρημένες προβλέψεις για τον πληθωρισμό και θα ληφθούν αποφάσεις για τον τερματισμό του QE και τις πρώτες αυξήσεις επιτοκίων. Έντονες πιέσεις ασκούνται στους αναλυτές της ΕΚΤ, καθώς η μάχη μεταξύ «γερακιών» και «περιστεριών» βρίσκεται σε εξέλιξη. Πληροφορίες από τη Φρανκφούρτη… μαρτυρούν τις νέες εκτιμήσεις.

Η συνεχιζόμενη γεωπολιτική αναταραχή μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας αναγκάζει τους αναλυτές εμπορευμάτων των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων και της Κομισιόν, να προχωρήσουν σε σημαντική ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων για τις ενεργειακές τιμές το 2022. Αποτέλεσμα είναι να εκτιμάται πλέον ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε υψηλό επίπεδο για περισσότερο από τις μέχρι σήμερα προβλέψεις.

Την Πέμπτη ανακοινώθηκε ο πολυαναμενόμενος για τις αγορές πληθωρισμός του Ιανουάριου στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν, ο πληθωρισμός εκτοξεύτηκε στο 7,5%, το υψηλότερο ποσοστό από τον Φεβρουάριο του 1982, διαψεύδοντας τις προβλέψεις των αναλυτών και της Fed για χαμηλότερα επίπεδα. Όλοι γνώριζαν ότι τα δεδομένα για τον πληθωρισμό θα ήταν καυτά. Απομένει πλέον να δούμε αν η Fed αναγκαστεί να αυξήσει τα επιτόκια πιο γρήγορα και περισσότερες φορές μέσα στο 2022.

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε χθες ότι αναμένει την έναρξη μείωσης του πληθωρισμού αυτή τη χρονιά, καθώς ξεκαθαρίζει η κατάσταση με τα προβλήματα που προέκυψαν στις αλυσίδες εφοδιασμού, τονίζοντας ότι η κυβέρνησή του παρέχει ήδη βοήθεια για την αντιμετώπιση των ελλείψεων.

Προ ημερών ο υπουργός Οικονομικών είχε προαναγγείλει την αναπροσαρμογή της πρόβλεψης για την πορεία του φετινού πληθωρισμού. Από τη μεταβολή του μέσου δείκτη κατά περίπου μία μονάδα μέσα στο 2022, είχε ανεβάσει τον πήχη στο 1,5 - 2%. Από χθες όμως, τα δεδομένα αλλάζουν εκ νέου καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανεβάζει ακόμη περισσότερο τον πήχη πάνω από 3%.

Έως και 125% αυξήθηκαν οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στην Τουρκία τον Ιανουάριο, πυροδοτώντας τις αντιδράσεις των καταναλωτών. Σε πολλές πόλεις της Τουρκίας, διαδηλωτές, οι οποίοι εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού στη χώρα αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά, έκαψαν συμβολικά λογαριασμούς ρεύματος. Παρόμοιες διαμαρτυρίες και από επιχειρηματίες στην εστίαση. Δεν θα πληρώσει το ρεύμα, ώσπου να αποσύρει ο Ερντογάν τις αυξήσεις, δήλωσε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.

Η πρόβλεψη της Κομισιόν για τον πληθωρισμό έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα πάνω σε σύγκριση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις. Αυτό αντανακλά τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας, αλλά και τη διεύρυνση των πιέσεων σε άλλες κατηγορίες αγαθών. Αφού έφτασε σε ποσοστό ρεκόρ 4,6% το τέταρτο τρίμηνο του 2021, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη προβλέπεται να κορυφωθεί στο 4,8% το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Το χιόνι έπεσε άφθονο στην Άγκυρα και τη νύχτα το θερμόμετρο κάνει βουτιά στους -10 βαθμούς Κελσίου. Εντούτοις η Ντοντού Ισλέρ, 61 ετών, σβήνει τα καλοριφέρ στα δύο δωμάτιά της για να περιορίσει την άνοδο των λογαριασμών της. Με επίσημο πληθωρισμό 48,7% τον Ιανουάριο σε ετήσια βάση, το κόστος της καθημερινής ζωής δεν σταματά να ανεβαίνει στην Τουρκία.

Την εκτίμηση ότι στο τέλος της χρονιάς ο πληθωρισμός θα είναι διαχειρίσιμο μέγεθος, καθώς με τα σημερινά δεδομένα θα είναι συνολικά στο 2% και την αισιοδοξία πως από το δεύτερο μισό του χρόνου θα αρχίσουν να αποκλιμακώνονται οι τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες που έχουν αυξηθεί, εξέφρασε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας.

Παρά το κλίμα που είχε καλλιεργηθεί για επικράτηση των «γερακιών» στη χθεσινή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, τα «περιστέρια», που θέλουν διατήρηση των επιτοκίων στο 0%, ήταν τελικά αυτά που κέρδισαν την πρώτη μάχη, από τις αρκετές που αναμένεται να διεξαχθούν μέσα στο 2022, με φόντο την άνοδο του πληθωρισμού στο υψηλότερο επίπεδο από καταβολής ευρώ.

Σε ποσοστά ρεκόρ από τον Απρίλιο του 2002 σκαρφάλωσε ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο στην Τουρκία, φθάνοντας 48,7% (48,69%) σε ετήσια βάση, γεγονός που οφείλεται στην κατάρρευση της τουρκικής λίρας το 2021, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δόθηκαν την Πέμπτη στη δημοσιότητα.

Η σημερινή είναι η πιο κρίσιμη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας… έως την επόμενη. Με τον πληθωρισμό να αρνείται να υποχωρήσει στον πρώτο μήνα του 2022, η Κριστίν Λαγκάρντ δέχεται ακόμη πιο ισχυρές πιέσεις να φέρει πιο κοντά τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής και την αύξηση των επιτοκίων. Ο πληθωρισμός αποδεικνύεται πως δεν είναι ένα εντελώς παροδικό φαινόμενο, και αναμένεται να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα για το μεγαλύτερο μέρος της φετινής χρονιάς. Είναι ικανή αυτή η συνθήκη να επισπεύσει τη σύσφιξη;

Νέο ρεκόρ κατέγραψε ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη τον Ιανουάριο, στο 5,1%, έναντι 5% τον Δεκέμβριο, διαψεύδοντας τις προσδοκίες για αποκλιμάκωση του φαινομένου. Σύμφωνα με την Oxford Economics, η νέα άνοδος υποδεικνύει ότι οι τιμές θα παραμείνουν σε αυξημένα επίπεδα για περισσότερο καιρό σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις ωστόσο όπως αναφέρει δεν πιστεύει ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κινδυνεύει να βγει εκτός ελέγχου.

Στο 5,1% αναμένεται να διαμορφωθεί ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ευρωζώνη τον Ιανουάριο, σύμφωνα με την αρχική εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. Το Δεκέμβριο η ετήσια μέτρηση ήταν 5%.

Όταν από τον Ιανουάριο αλλάζει η πρόβλεψη για ένα τόσο κρίσιμο οικονομικό μέγεθος όπως είναι ο πληθωρισμός, είναι πλέον δεδομένο ότι θα πρέπει να αλλάξουν και οι προβλέψεις για όλα τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας: ΑΕΠ, αναλογία χρέους ως προς το ΑΕΠ, φορολογικά έσοδα, μπαίνουν ξανά στη «ζυγαριά» για να εκτιμηθεί η πιθανή επίπτωση του πληθωρισμού. Η εικόνα δεν είναι ούτε μόνο άσπρη ούτε μόνο μαύρη.

Ο υπουργός Οικονομικών άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ληφθούν και νέα μέτρα στήριξης αν κριθεί αναγκαίο. Όπως ανέφερε, “αν η κατάσταση εξελιχθεί αρνητικά το επόμενο διάστημα, πρέπει η ηγεσία του υπουργείου να έχει γρήγορα αντανακλαστικά για να αντιδράσει έγκαιρα".

Και τώρα τι θα γίνει με το λεγόμενο Fed put, που πολλοί θεωρούσαν τη σανίδα ασφαλείας που στήριζε τη χρηματιστηριακή αγορά; Mέχρι πρόσφατα επικρατούσε η άποψη ότι η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ θα στήριζε την αγορά μετοχών σε φάσεις ξεπουλήματος με μειώσεις επιτοκίων η αναβάλλοντας αυξήσεις στο κόστος δανεισμού. Η ιστορία έχει δείξει ότι αυξήσεις επιτοκίων δεν είναι πιθανές όταν η χρηματιστηριακή αγορά πέφτει 10% από τα υψηλά της.