Έχοντας ενταθεί από τις επιπτώσεις της σύγκρουσης στην Ουκρανία, η δημογραφική κρίση που πλήττει τη Ρωσία, μια διαρθρωτική τάση που έχει ήδη επιδεινωθεί από την πανδημία της Covid, αντιπροσωπεύει μείζονα δυσκολία για μια οικονομία σε πλήρη αναδιάρθρωση.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται, αλλά με όλο και πιο αργούς ρυθμούς, σύμφωνα με το δελτίο του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (ΕΔΚΑ).

Η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είπε σε εκδήλωση στην Αλεξανδρούπολη ότι η κυβέρνηση στηρίζει τους νέους και τις οικογένειες και προωθεί την ισότητα των φύλων και τη στήριξη της γυναικείας εργασίας.

Η αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας, κύριε Πρόεδρε, είναι ένα σημαντικό project, ανάλογο με εκείνο της εθνικής άμυνας ή της ανάπτυξης της οικονομίας.

Μια ακόμη μελέτη, από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, επιβεβαιώνει ότι το μεγάλο εθνικό και υπαρξιακό ζήτημα της Ελλάδας δεν είναι η Τουρκία και οι απειλές της. Είναι ο πληθυσμιακός μαρασμός ολόκληρων νομών και περιφερειών, η γήρανση μέσα στη γήρανση, η συρρίκνωση του ενεργού οικονομικά πληθυσμού. Με μια λέξη, το δημογραφικό. Μια ωρολογιακή βόμβα η οποία έχει ενεργοποιηθεί εδώ και δεκαετίες. Ο δείκτης της γονιμότητας να έχει υποχωρήσει κάτω από 1,5 από τα τέλη του '80.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Τμήμα Πληθυσμού του ΟΗΕ (UNPD) κυκλοφόρησε τη μελέτη World Population Prospects: The 2022 Revision, μια εξαιρετικά λεπτομερή παγκόσμια δημογραφική επικαιροποίηση δεδομένων με εκτιμήσεις και προβλέψεις για το έτος 2100 για κάθε χώρα στη Γη. Σε αυτό το δάσος δεδομένων κρύβεται ένα αξιοσημείωτο στοιχείο που μέχρι στιγμής έχει λάβει ελάχιστη προσοχή. Σύμφωνα με τους δημογράφους και τους στατιστικολόγους του UNPD, ο πληθυσμός της Κίνας έχει κορυφωθεί - και μάλιστα άρχισε να συρρικνώνεται νωρίτερα φέτος.<b>Γράφει ο Nicholas Eberstadt.</b>

Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της απογραφής από την ΕΛΣΤΑΤ δεν έκρυβε εκπλήξεις. Πιστοποίησε με συγκεκριμένους αριθμούς αυτό που αναμενόταν: μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας κατά περίπου 400.000 κατοίκους. Η δημογραφική κάμψη και ειδικά η επιτάχυνσή της αποδεικνύονται από τα επίσημα στοιχεία των τριών τελευταίων απογραφών. Στην αυγή του 21ου αιώνα, το 2001, καταγράφηκε ο μεγαλύτερος πληθυσμός στην ιστορία του ελληνικού κράτους, μια ανάσα από τα 11 εκατομμύρια.

Μείωση της τάξεως του 35% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας 20-64 χρόνων στην Ελλάδα έως το 2060 προβλέπει μελέτη της Ελληνικής Εταιρείας Δημογραφικών Μελετών που δόθηκε στη δημοσιότητα. Κατά την ίδια μελέτη το αντίστοιχο ποσοστό για τις χώρες του ΟΟΑΣΑ θα διαμορφωθεί στο 10%. Επίσης, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 2021 ο πληθυσμός της Ελλάδας ανερχόταν σε 10,7 εκατομμύρια κατοίκους και ήταν κατά 400.000 ανθρώπους μειωμένος από το 2011.

Το πλέγμα πολιτικών που προωθεί το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος, καθώς και οι δράσεις που πρέπει να υιοθετηθούν, προκειμένου να μπει ένα φρένο στη μείωση του πληθυσμού της χώρας, ήταν τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν στη συνάντηση που είχε η Μαρία Συρεγγέλα, με εμπειρογνώμονες, μέλη της ομάδας έργου που έχει δημιουργηθεί για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας.

Το δημογραφικό και η εναρμόνιση μεταξύ της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης που είχαν το προεδρείο της «ΕΝΟΤΗΤΑΣ» με την υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μαρία Συρεγγέλα. Η κ. Συρεγγέλα υπογράμμισε ότι οι πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις είναι εκείνες με ισόρροπη εκπροσώπηση μεταξύ ανδρών και γυναικών.

«Η αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος της χώρας είναι στις άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησής μας. Με πράξεις και με ρεαλισμό, υιοθετούμε μία αποτελεσματική δημογραφική πολιτική, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε δράσεις που δίνουν ευκαιρίες στη νέα γενιά, επιτρέπουν στις μεγαλύτερες γενιές να αξιοποιούν τις δυνατότητές τους και να παραμένουν ενεργοί στην κοινωνία και ανοίγουν τον δρόμο για την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας».

«Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις τόσο για τη χώρα μας όσο και για την Ευρώπη, ιδίως μετά τις ραγδαίες αλλαγές που επέφερε στη ζωή μας η πανδημία του COVID-19. Και η αντιμετώπισή του είναι εθνική επιταγή και εθνική ευθύνη» τόνισε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας, Μαρία Συρεγγέλα, απευθυνόμενη στο 21ο συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Γαλλόφωνων Δημογράφων που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας.

Έρευνα για τα «Δημογραφικά Προτάγματα στην Έρευνα και Πρακτική στην Ελλάδα», με βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, καταδεικνύει ότι ο πληθυσμός των αλλοδαπών στην Ελλάδα είναι κατά δέκα χρόνια νεότερος από εκείνον στην Ελλάδα, με δεδομένη και τη σταθερή μείωση του πληθυσμού.

Η αλλαγή των απόψεων των Ελλήνων «μετά από τρία μνημόνια, μία πανδημία και έναν πόλεμο στην Ευρώπη» αποτυπώνεται σε έρευνα του ινστιτούτου διαΝΕΟσις. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται από τα αποτελέσματά της, αυτή τη στιγμή το δημογραφικό αποτελεί τη μεγαλύτερη ανησυχία των Ελλήνων. Στο διεθνές πεδίο, η δημοτικότητα του Πούτιν και γενικότερα της Ρωσίας σημειώνει σημαντική πτώση, ενώ η Γαλλία θεωρείται ο καλύτερος σύμμαχος της χώρας. Επιπλέον, το 87,8% θεωρεί «πολύ» ή «αρκετά» εκτεταμένο το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης.

Η βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αναδεικνύει το αποτροπιαστικό και επικίνδυνο πρόσωπο του ολιγαρχικού ολοκληρωτισμού και της κόκκινης παράδοσης του και δημιουργεί μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Τα γεγονότα τρέχουν και δημιουργούν δυσάρεστες εκπλήξεις όπως η αναβίωση του φόβου του πυρηνικού ολέθρου. Ο ρυθμός των νέων είναι όχι μόνο δυσάρεστος αλλά και καταιγιστικός, πιο γρήγορος από όσο το μυαλό μας.

Θετική ανταπόκριση έχει το Πρόγραμμα ΜΠΡΟΣΤΑ που ξεκίνησε η Eurobank τον Ιούνιο του 2021 με σκοπό τη στήριξη νέων οικογενειών που ζουν μόνιμα στον ακριτικό Έβρο, τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα μέχρι το Καστελόριζο.

«Η συρρίκνωση του συνολικού πληθυσμού αποτελεί μία από τις σημαντικότερες δημογραφικές διαστάσεις στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι την πενταετία 2014-2019 αφαιρούνται στη χώρα μας από τον συνολικό πληθυσμό περίπου 37 άτομα κατά μέσο όρο ετησίως για κάθε 10.000 κατοίκους», επισημαίνει σε πρόσφατη δημοσίευση του ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χρήστος Μπάγκαβος.

Το δημογραφικό στην Ελλάδα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Οι συνταξιούχοι αναμένεται να αυξηθούν στο 67,7% έως το 2045 και στο 75,2% έως το 2070. Η γήρανση του πληθυσμού  αυξάνει τα δημοσιονομικά κόστη και στερεί αναβαθμίσεις των οικονομιών. Ωστόσο, η Ελλάδα προώθησε γενναίες μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, γεγονός που μειώνει τους δημοσιονομικούς κινδύνους. Οι μεταρρυθμίσεις όμως πρέπει να συνεχιστούν. Αυτά αναφέρει έκθεση της Fitch.

Η γήρανση του πληθυσμού των χωρών της ευρωζώνης αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα που προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στις οικονομίες. Μία από αυτές είναι η μείωση της προσφοράς εργασίας, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης των συνταξιούχων. Από τις χώρες που αντιμετωπίζουν περισσότερο αυτό το πρόβλημα ξεχωρίζουν η Ελλάδα, η Ιταλία και η Μάλτα. Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα νέου report της Oxford Economics.

Την ισχυρή στόχευση της κυβέρνησης στην ενίσχυση της καθημερινότητας ευάλωτων ομάδων πολιτών, καθώς και στην αντίστροφη της υπάρχουσας δημογραφικής κρίσης, τόνισε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, στην ομιλία της στο συνέδριο του Economist.

«H αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις τόσο για τη χώρα μας όσο και για την Ευρώπη» ανέφερε, μεταξύ άλλων, η υφυπουργός Εργασίας, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα, στην ομιλία της στο συνέδριο του Economist.

Για τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων, αλλά και τις ευκαιρίες που διαφαίνονται στην ΕΕ και τον κόσμο, μίλησε στο συνέδριο του Economist, η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας, Ντουμπράβκα Σουίτσα.

Οι διαθέσιμες στρατηγικές για την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού κινούνται πάνω σε τρεις βασικούς άξονες: (α) Πολιτικές αύξησης των γεννήσεων, (β) πολιτικές αύξησης του εργατικού δυναμικού, καθώς και πολιτικές ενεργού γήρανσης, και (γ) νέα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης σε περιβάλλον φθίνοντος εργατικού δυναμικού, με την ένταξη των νέων παραμέτρων της καινοτομίας και της αυτοματοποίησης στην παραγωγική διαδικασία.

Η αξιοποίηση των ρομπότ και η αντικατάσταση εργαζομένων με «έξυπνες» μηχανές είναι ταχύτερη στις χώρες εκείνες όπου ο πληθυσμός τους γερνάει πιο γρήγορα, σύμφωνα με μία νέα αμερικανική μελέτη. Η έρευνα συνδέει για πρώτη φορά την ταχύτητα της αυτοματοποίησης μίας οικονομίας με τις δημογραφικές εξελίξεις.