Η ισχυρή επανεκκίνηση της οικονομίας μετά τα lockdowns λόγω της Covid-19 είχε ήδη αποκαλύψει τις αναντιστοιχίες στην προσφορά και τη ζήτηση ενέργειας. Οι κυρώσεις όμως της Δύσης προς τη Ρωσία εκτόξευσαν τις τιμές φυσικού αερίου, πετρελαίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και πολλών μεταλλευμάτων, λιπασμάτων, ελαίων και τροφίμων. Και όλα αυτά σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων!

Ένας από τους λόγους που η ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία δεν είχε την έκβαση που περίμενε η Ρωσία ήταν το γεγονός ότι οι ρωσικές στρατιωτικές κινήσεις ήταν «ορατές» από τους αμερικανικούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους. Οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι ο Έλον Μασκ είχε τη δική του συνεισφορά στην Ουκρανία μέσω της διαστημικής τεχνολογίας SpaceX, η οποία παρείχε στο Κίεβο σταθμούς Starlink και πρόσβαση στο δορυφορικό Διαδίκτυο. Ποιές είναι όμως οι άλλες εταιρείες που παρείχαν στρατιωτικές πληροφορίες μέσω δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης;

Η Ρωσία έχει μια περίοδο χάριτος 30 ημερών προκειμένου να σκεφθεί αν θα χρησιμοποιήσει τα εναπομείναντα πολύτιμα αποθέματά της σε δολάρια προκειμένου να προχωρήσει στις πληρωμές του χρέους της ή να κηρύξει στάση πληρωμών προκειμένου να μην «ροκανίσει» τα δολάρια που χρησιμοποιεί για την υποστήριξη της πολεμικής της προσπάθειας.

Νέο πέμπτο κύκλο κυρώσεων εξετάζει η Κομισιόν μετά τις φρικαλεότητες στην Μπούκα, με τις αποφάσεις να αναμένονται τη Δευτέρα 11 Απριλίου, στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών και με μια πρώτη προσέγγιση στο σημερινό Ecofin. Εξετάζονται όλα τα σενάρια, ακόμα και η διακοπή των ροών του φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Αισιοδοξεί η Κομισιόν ότι αν και θα περικοπούν οι ρυθμοί ανάπτυξης, θα γλυτώσουμε την ύφεση. Είναι έτσι όμως;

Η Ρωσία έχει δηλώσει μέσω αξιωματούχων της ότι μια άρνηση της Ευρώπης να πληρώσει το ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του ειδικού μηχανισμού που ισχύει για τις αγορές από τη 1η Απριλίου και μετά, θα οδηγήσει σε διακοπή των ροών φυσικού αερίου, καθώς «οι Ευρωπαίοι έχουν να χάσουν περισσότερα». Αυτή είναι μια λάθος εκτίμηση. Η Ρωσία έχει να χάσει πολλά περισσότερα από τα 800 εκατ. ευρώ την ημέρα που είναι το αντίτιμο για τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα από τα στρατηγικά αποθέματα τους θα διαθέτουν για ένα εξάμηνο στην αγορά οι ΗΠΑ, μετά την αποτυχία να ρίξουν τις τιμές τα 60 εκατ. βαρέλια από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ και της ΙΕΑ μέσα στον Μάρτιο. Θα καταφέρουν άραγε τα 180 εκατ.βαρέλια των ΗΠΑ -ήτοι το 1/3 των στρατηγικών τους αποθεμάτων- να κάνουν αυτή τη φορά τη διαφορά; Τι λένε οι αριθμοί. Πού κυμαίνονται τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου. Τι πρέπει να λάβουν υπόψιν τους οι επενδυτές των πετρελαϊκών κολοσσών.

Οι εταιρείες που έχουν έξυπνες λύσεις για να ανταποκριθούν στην κλιματική αλλαγή θα έχουν ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση. Οι επενδύσεις σε λύσεις ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική αλλαγή μπορεί να προσφέρουν οικονομικές αποδόσεις και πραγματικά οφέλη σε ιδιώτες, εταιρείες και κοινότητες. Πρόκειται για μια νέα αγορά που σιγά σιγά κάνει την εμφάνισή της και αναμένεται να ξεπεράσει τα 170 δισ. δολ. 

Οι αγορές συνεχίζουν να προεξοφλούν τον λευκό καπνό της ειρήνης καθώς ο ρωσικός στρατός μειώνει δραματικά τις επιχειρήσεις του στο Κίεβο ώστε να ενισχύσει το κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης που εμπεδώθηκε στις διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη. Ο Dax όμως παραμένει κάτω από τις 15400 μονάδες, το πετρέλαιο πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι και το φυσικό αέριο στα 106,5ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ποια είναι τελικά η μετάφραση της διγλωσσίας των αγορών;

Ο Ρώσος Πρόεδρος έδωσε εντολή έως τη 31η Μαρτίου τα τρέχοντα συμβόλαια των εξαγωγών φυσικού αερίου με τις μη φιλικές χώρες να πληρώνονται σε ρούβλι. Την ίδια στιγμή, οι υπουργοί Ενέργειας της G7 απέρριψαν ηχηρά απέρριψαν την απαίτηση του Βλ. Πούτιν να πληρώνουν για τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου σε ρούβλι, καθότι  πρόκειται για μονομερή κίνηση παραβίασης των υπαρχόντων συμβολαίων. Πόσο πιθανό είναι η Ρωσία να κλείσει τις στρόφιγγες φυσικού αερίου; Βγαίνουν τα «νούμερα υποκατάστασης» των ρωσικών προμηθειών για την Ευρώπη;

Ένας μήνας εχθροπραξιών και τα δύσκολα δεν φαίνεται να τα αφήνουμε πίσω μας. O Πούτιν έχει καταλάβει τα 2/3 της ακτογραμμής της Ουκρανίας και ένα μεγάλο μέρος της, με έκταση όση η Ελλάδα. Όμως δεν έχει πετύχει τον πολιτικό του στόχο που είναι το Κίεβο και η κυβέρνηση Ζελένσκι, ενώ οι Ουκρανοί εξακολουθούν να αμύνονται. Όσο παρατείνονται οι πολεμικές επιχειρήσεις αυξάνεται η πιθανότητα η βεντάλια της πολεμικής σύρραξης να «ανοίξει» περισσότερο. Οι τελευταίες ημέρες είχαν πλήθος ενδείξεων ότι αυτό το σενάριο αρχίζει να έχει δυστυχώς μετρήσιμες πιθανότητες.

Οι χτεσινές ειδήσεις για την Αίγυπτο είναι ενδεικτικές όσον αφορά το γεγονός ότι ο αντίκτυπος του πολέμου για τις αναδυόμενες οικονομίες θα είναι σκληρός, όπως σκληρή θα είναι και η υποτίμηση στα νομίσματα τους καθώς η απουσία ισχυρών δημοσιονομικών δαπανών θα επιτείνει την ύφεση.Υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος ένας άτσαλος ρυθμός αύξησης των επιτοκίων να αποκεφαλίσει την ανάπτυξη και στις ανεπτυγμένες αγορές, ενώ ένα σοκ ενεργειακού εφοδιασμού θα παρασύρει το μακροοικονομικό και μικροοικονομικό περιβάλλον σε ελεύθερη πτώση.

Oι κοινές προμήθειες φυσικού αερίου, LNG και υδρογόνου, η πλήρωση των ευρωπαϊκών δεξαμενών αποθήκευσης φυσικού αερίου στο 90% της χωρητικότητάς τους έως την 1η Νοεμβρίου, ο αποκλεισμός κάθε προσώπου ή οντότητας που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ από τη διαχείριση των αποθηκευτικών χώρων και ο προσωρινός φόρος στα έκτακτα κέρδη των εταιρειών ενέργειας, είναι μερικές από τις προτάσεις της Κομισιόν στην αυριανή Σύνοδο Κορυφής.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία λειτούργησε σαν το λάδι στη «φωτιά» στο κόστος της ενέργειας, με αποτέλεσμα το πληθωριστικό κύμα που διαπερνά όλη την εφοδιαστική αλυσίδα να έχει σκαρφαλώσει στο υψηλότερο σημείο από τα μέσα της δεκαετίας του '90. Οι καταναλωτές βλέπουν ότι η αγοραστική τους δύναμη συρρικνώνεται επικίνδυνα, με την ενέργεια και τα βασικά αγαθά να έχουν φτάσει να απορροφούν σχεδόν το σύνολο του διαθέσιμου εισοδήματος. Ποια είναι η κίνηση ματ ώστε να αντιμετωπίσουμε τον cost-push inflation πριν καταπιεί τελείως τα εισοδήματα μας;

Ο επενδυτικός κίνδυνος έχει ανέβει κάθετα, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει νέο σοκ προσφοράς στην παγκόσμια οικονομία. Οι κυρώσεις απομονώνουν τη Ρωσία με αποτέλεσμα τις σημαντικές ανατιμήσεις των εμπορευμάτων και την εκτίναξη των τιμών ενέργειας. Ποια είναι τα τέσσερα πιθανά σενάρια όσον αφορά τις εξελίξεις από το μέτωπο του πολέμου σύμφωνα με τη διάμεσο των αναλυτών και ποιες οι επιλογές για το καθένα από αυτά; Ποιοι κλάδοι παραμένουν επίκαιροι σε κάθε σενάριο;

Με την υπουργό εξωτερικών της Γερμανίας να αφήνει πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο για ένα γερμανικό εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία και την ΙΕΑ να προτείνει μεταξύ άλλων χαμηλότερα όρια ταχύτητας, εργασία από το σπίτι και αποφυγή μετακινήσεων προκειμένου οι προηγμένες οικονομίες να περιορίσουν τη ζήτηση του πετρελαίου κατά 2,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εντός τεσσάρων μηνών, κατανοούμε ότι ο ενεργειακός εφοδιασμός είναι η επόμενη «παράπλευρη απώλεια».

Σύμφωνα με όσα μας είπαν οι αξιωματούχοι της Fed εχθές έως το τέλος του 2023 τα επιτόκιο αναφοράς θα έχει φθάσει πέριξ του 2,8%. Αν και προοιωνίζεται λόγω πληθωρισμού μια πιο επιθετική επιτοκιακή πολιτική, εντούτοις οι αγορές έδωσαν έμφαση στη σοβαρή πιθανότητα να δοθεί σύντομα μια διπλωματική λύση που θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η τεχνική εικόνα των αγορών και οι δύο εκπλήξεις του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Κάποια από τα πιο συχνά ερωτήματα που λαμβάνει η στήλη αυτές τις ημέρες είναι αν αποτελούν επενδυτική ευκαιρία οι κινεζικές μετοχές που από τις αρχές της χρονιάς έχουν σημειώσει εκ νέου μεγάλη πτώση, όσο και οι μεγάλοι ρωσικοί όμιλοι όταν αρχίσουν να διαπραγματεύονται ξανά ή όσοι διαπραγματεύονται σε άλλες αγορές πλην της ρωσικής.

Η ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία οδήγησε την Ευρώπη στην απόφαση να απομακρυνθεί το ταχύτερο δυνατό από το τρέχον ενεργειακό μείγμα. Η προτεραιότητα του σχεδίου της ΕΕ Repower EU είναι η διαφοροποίηση των προμηθειών της από πηγές φυσικού αερίου που έχουν ήδη ανακαλυφθεί και είναι γεωγραφικά κοντά στην ευρωπαϊκή αγορά. Μέσα από αυτό το πρίσμα, μήπως θα «βγουν από το συρτάρι» τα σχέδια του αγωγού East Med; Αν ναι, ποιες εταιρείες είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη του έργου και πώς αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδας στη νοτιανατολική Μεσόγειο;

Οι πρώτοι τριγμοί για το παγκόσμιο εμπόριο ξεκίνησαν από τον σινοαμερικανικό εμπορικό πόλεμο επί Τραμπ, συνέχισαν με τη «μόλυνση» των εφοδιαστικών αλυσίδων από την πανδημία και η χαριστική βολή δόθηκε από τις επεκτατικές διαθέσεις της Ρωσίας και την εισβολή στην Ουκρανία. Η «επόμενη ημέρα» συνοδεύεται από υψηλό κόστος ενέργειας και πρώτων υλών, μείωση της αγοραστικής δύναμης, μείωση στις πωλήσεις και την κερδοφορία των επιχειρήσεων και εν τέλει στην απασχόληση.

Σήμερα η παγκόσμια κοινότητα περιμένει με αγωνία τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα στην Αττάλεια, με τις ελπίδες μιας ενδεχόμενης διπλωματικής λύσης να κορυφώνονται. Το επενδυτικό ερώτημα λοιπόν αν υπάρξει η «επόμενη μέρα» είναι το εξής: Eπιστρέφει το ανοδικό momentum στις αγορές;

Tέλος στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από ΗΠΑ και Μ. Βρετανία είναι η απάντηση των δύο χωρών στην κλιμάκωση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία. «Περισσότερη Ευρώπη» είναι η απάντηση της ΕΕ η οποία ετοιμάζεται μια για πάντα να ανεξαρτοποιηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία. Γιατί οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποφύγουν τις κυρώσεις τύπου Ιράν στη Ρωσία; Ποια είναι η σημασία του δεύτερου γύρου στην ουσία ευρωομολόγων από την ΕΕ; Ποια η αντίδραση των αγορών και ποια τα πρώτα σημεία στήριξης;

Ακόμη και αν η τήξη των πάγων που ξεκινά από τα μέσα Μαρτίου μετατρέποντας το έδαφος σε απύθμενη λάσπη επισπεύσει τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, οι διεθνείς κυρώσεις δεν θα αρθούν. Επιπλέον, η αύξηση της παραγωγής από τους σχιστολιθικούς παραγωγούς των ΗΠΑ απαιτεί χρόνο, ενώ οι εφεδρείες της Βενεζουέλας και του Ιράν δεν επαρκούν να αντικαταστήσουν τη ρωσική παραγωγή πετρελαίου σε όλο της το εύρος. Η Ευρώπη βρίσκεται στα πρώτα στάδια ενός μεγάλου αρνητικού σοκ στην οικονομία της.

Η διεθνής απομόνωση και η πλήρης καταστροφή δύο εκ των μεγαλύτερων εξαγωγέων εμπορευμάτων στον κόσμο θα τροφοδοτήσουν νέο σπιράλ πληθωρισμού και νέα κρίση στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Υπάρχουν δομικοί λόγοι που ακόμα και μετά τη λήξη του πολέμου, για αρκετά χρόνια οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα πρέπει να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα ενεργειακού εφοδιασμού αλλά και ενεργειακού κόστους. Η ζωή όλων μας θα αλλάξει και οφείλουμε να προσαρμοστούμε σε αυτή την αλλαγή με έξυπνο και... γενναίο τρόπο.

Η Ρωσία προφανώς δεν έχει υπολογίσει σωστά τι σημαίνει πλήρης απομόνωση από τη Δύση, ενώ αντίθετα η Ευρώπη γνωρίζει πολύ καλά τι θα της κοστίσει η ανεξαρτοποίησή της από τους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας και είναι διατεθειμμένη να πληρώσει το τίμημα. Ποιες είναι οι δύο οικονομίες για τις οποίες το ποτήρι είναι μάλλον μισογεμάτο;