Μέσα σε 10 ημέρες ζούμε μια εκ των πιο αδιανόητων εξελίξεων καταρχήν σε ανθρωπιστικό επίπεδο και κατά δεύτερο λόγο σε οικονομικό. Σε διεθνή απομόνωση - άρα εκτός αγοράς - βρίσκεται πλέον μια από τις μεγαλύτερες χώρες - εξαγωγείς εμπορευμάτων στον κόσμο και καταρρέει υπό πλήρη διάλυση μια επίσης από τις πιο σημαντικές εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων-σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, πατάτα, σίκαλη κ.ά - και μετάλλων- τιτάνιο, μόλυβδο σίδηρο κ.ά - αλλά και ουρανίου και λιγνίτη.
Το αποτέλεσμα;
Ρεκόρ τιμών για το φυσικό αέριο, τα συμβόλαια του πετρελαίου έσπασαν τα όρια του φάσματος της τελευταίας τριακονταετίας, ο άνθρακας σημειώνει επίσης άνευ προηγουμένου ράλι που προσεγγίζει τα επίπεδα του 80%.
Μετάφραση: Όλα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες - κυριολεκτικά όλα - θα εκτιναχθούν εκ νέου για έναν απλό λόγο. Όλο το φάσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων απαιτεί ενέργεια. Και αυτή πλέον θα κοστίζει πανάκριβα. Ο πληθωρισμός θα λάβει δραματικές διαστάσεις.
Αλουμίνιο, παλλάδιο, νικέλιο, χαλκός και λοιπά μέταλλα σημειώνουν το ένα υψηλό μετά το άλλο με τον τελευταίο να φιγουράρει σε νέα ιστορικά υψηλά. Οι υψηλές τιμές σε συνδυασμό με τη μειωμένη προσφορά και τη νέα κρίση στις εφοδιαστικές αλυσίδες θα φέρουν μεγαλύτερες ελλείψεις στην αγορά.
Μετάφραση: Τσιπ, καλωδιώσεις κ.ο.κ θα καταστούν πολύτιμα και δυσεύρετα υλικά για τη βιομηχανία αυτοκινήτων, υπολογιστών κλπ, οι οποίες κινδυνεύουν ένα σημαντικό μέρος του ημερολογιακού έτους να μην μπορούν καν να λειτουργήσουν. Μικρότερη προσφορά σημαίνει μεγαλύτερες τιμές. Καταλήγουμε και πάλι στον πληθωρισμό.
Ο ανεπτυγμένος κόσμος πρέπει να αρχίσει να προετοιμάζεται για το σενάριο να βρεθεί μετά από πολλές δεκαετίες όχι μόνο μπροστά σε ένα ανελέητο πληθωριστικό σπιράλ, αλλά και μπροστά στον κίνδυνο του ενεργειακού εφοδιασμού.
Γιατί η παραγωγή του Ιράν δεν αρκεί
Όσοι υπολογίζουν ότι το Ιράν μπορεί να δώσει μια άμεση απάντηση στον σύγχρονο γόρδιο δεσμό του ενεργειακού εφοδιασμού, θα αναφέρουμε τα εξής:
Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου στον κόσμο. Παράγει καθημερινά σχεδόν 11 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα. Το ήμισυ αυτής της παραγωγής το χρησιμοποιεί για εσωτερική κατανάλωση, ενώ εξάγει 5 έως 6 εκατ. βαρέλια. Εξ’ αυτών τα 2,5 εκατ. βαρέλια καταλήγουν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες - Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Φινλανδία, Λιθουανία, Ελλάδα, Ρουμανία και Βουλγαρία - μέσω του αγωγού Druzhba της Λευκορωσίας. Στην Κίνα εξάγονται περίπου 1,5 εκατ. βαρέλια απευθείας μέσω χερσαίου αγωγού, ενώ εξυπηρετούνται μέσω θαλάσσης Ιαπωνία και Νότια Κορέα.
Mια πυρηνική συμφωνία που θα μπορούσε να άρει τις κυρώσεις στο αργό πετρέλαιο της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, θα μας πρόσφερε στην καλύτερη των περιπτώσεων πέριξ του ενός εκατ. βαρελιών την ημέρα. Προφανώς, και είναι ευπρόσδεκτα, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τις ρωσικές απώλειες.
Η απώλεια των ρωσικών βαρελιών ήρθε τη χειρότερη δυνατή στιγμή
Οι φίλοι της στήλης θα έχουν την ευκαιρία σύντομα να διαβάσουν μια εκτενή ανάλυση γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία συνέβη την χειρότερη δυνατή στιγμή. Σήμερα επιγραμματικά θα αναφέρουμε ότι η εισβολή της Ρωσίας συμπίπτει με την κρίσιμη στιγμή που ο πλανήτης επιτάχυνε το σχέδιο του απομακρυνθεί από τον άνθρακα.
Αυτό σημαίνει ότι η ενεργειακή κρίση μας βρίσκει με περιορισμένη δυνατότητα να αυξήσουμε άμεσα την προσφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου λόγω των μειωμένων επενδύσεων τα τελευταία χρόνια. Θα χρειαστεί χρόνος. Και ο χρόνος αυτός μεταφράζεται σε αυξημένο κόστος ενεργειακών πόρων μέχρι να μπορέσουμε να ανεβάσουμε εκ νέου την παραγωγή.
Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο ακόμα και μετά τη λήξη του ασύλληπτου πολέμου που διεξάγεται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία, οι τιμές της ενέργειας ακόμα και αν αποκλιμακωθούν, θα ισορροπήσουν εν τέλει για αρκετές εβδομάδες σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από τα πρότερα του πολέμου.
Η λήξη του πολέμου θα αποκλιμακώσει ως ένα σημείο τις τιμές
Μόλις μπορέσει η σχιστολιθική κυρίως παραγωγή να αντικαταστήσει σε διεθνές επίπεδο, τα ρώσικα βαρέλια που φεύγουν από την αγορά, τότε θα αρχίσουν οι τιμές της ενέργειας να προσεγγίζουν τα προ του πολέμου επίπεδα αλλά προσέξτε, κατά την άποψη της στήλης όχι δραματικά χαμηλότερα από τα ήδη αυξημένα επίπεδα τιμών που είχαμε στο β εξάμηνο του 2021.
Βλέπετε, χρειάζονται συγκεκριμένα επίπεδα τιμών πάνω από τα οποία οι σχιστολιθικοί παραγωγοί έχουν κίνητρο να παράγουν.
Είναι όμως και κάτι άλλο.
Θα αναρωτιέται κανείς κατά πόσο όλα αυτά μεταφράζονται σαν ένα μεγάλο και ίσως επικίνδυνο πισωγύρισμα στους ενεργειακούς μας στόχους για απανθρακοποίηση προκειμένου να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα την κλιματική αλλαγή.
Η απάντηση είναι αρνητική. Η ενεργειακή μετάβαση όχι μόνο θα συνεχίσει αλλά θα επιταχυνθούν όπως εξηγήσαμε και το Σαββατοκύριακο οι επενδύσεις για τις ΑΠΕ, για αποθήκευση ενέργειας και δεν αποκλείεται και για την πυρηνική ενέργεια.
Ο λόγος δεν είναι μόνο η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία ή η προστασία του πλανήτη από την κλιματική αλλαγή.
Βλέπετε, αυτό που έχει κυρίως επικοινωνηθεί είναι ότι οι ρίζες της ανάγκης για αλλαγή στο ενεργειακό μίγμα βρίσκονται στην κλιματική αλλαγή. Αυτό όμως είναι ένα κομμάτι της αλήθειας. Το άλλο εντοπίζεται στο γεγονός ότι το πετρέλαιο αρχίζει να... τελειώνει. Ως εκ τούτου, αναγκαζόμαστε να πηγαίνουμε ολοένα και βαθύτερα για την άντληση του, κάτι που αυξάνει κάθετα το κόστος εξόρυξης. Το σχιστολιθικό πετρέλαιο από την άλλη πέραν ότι μολύνει το περιβάλλον έχει αυξημένο κόστος διύλισης σε σχέση με το «ελαφρύτερο» πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας.
Η απομάκρυνση από τον άνθρακα λοιπόν θα ήταν ούτως ή άλλως απαραίτητη ακόμα και αν το κλίμα του πλανήτη είχε αποδειχθεί ανθεκτικότερο. Η πράσινη μετάβαση όμως προϋποθέτει καινοτομία και επενδύσεις που έχουν κόστος.
Ταυτόχρονα, μέχρι να ολοκληρωθεί η πράσινη μετάβαση και επειδή το κλίμα του πλανήτη έχει ήδη αρχίσει να μεταλλάσσεται επικίνδυνα, οι ενεργειακές μας γέφυρες – φυσικό αέριο σε πρώτο πλάνο αλλά και πετρέλαιο και συγκυριακά ο λιγνίτης - θα πρέπει να συνοδεύονται από έργα δέσμευσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα, προκειμένου να μην επιβαρυνθεί δραματικά εκ νέου το κλίμα. Τα έργα αυτά όμως θα αυξήσουν εκ νέου το κόστος.
Από κάθε οπτική γωνία λοιπόν και αν το δούμε, θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με υψηλότερες τιμές ενέργειας για κάποια χρόνια. Είναι όμως μια «θυσία» που θα πρέπει να γίνει μέχρι ο ήλιος και ο άνεμος να αποτελέσουν το κύριο και προπαντός σταθερό ενεργειακό μίγμα του πλανήτη.
Η «θυσία» αυτή όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, χρειάζεται τη συμμετοχή όλων μας. Τα πρότυπα κατανάλωσης θα πρέπει θεμελιωδώς να αλλάξουν όπως και ο τρόπος που καταναλώνουμε ενέργεια. Θα πρέπει να γίνουμε αυτό που μαθαίναμε σαν παιδιά στην πολιτικοί οικονομία: Oρθολογικοί καταναλωτές. Αυτό σημαίνει ότι η ωφέλεια των αγαθών που θα αγοράζουμε θα πρέπει να συνάδει όχι μόνο με τις πραγματικές ανάγκες μας αλλά και με τις ανάγκες του πλανήτη. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει λιγότερη - άρα επιλεκτικότερη - κατανάλωση και ενεργειακή αυτάρκεια κάθε νοικοκυριού ξεχωριστά.
Τα πρότυπα κατανάλωσης και δόμησης των οικογενειακών προϋπολογισμών θα πρέπει λοιπόν να αλλάξουν, ενώ μαζί τους θα πρέπει προσαρμοστεί στα νέα πρότυπα και η βιομηχανία και το μάρκετινγκ.
Αλλά και τα διεθνή χρηματιστήρια δεν θα παραμείνουν ως έχουν. Το χρήμα εκ των Κεντρικών Τραπεζών πλέον θα πρέπει να γίνει επένδυση στην καινοτομία και στην παραγωγή και όχι μόνο αγορές ιδίων και υψηλά μερίσματα για τους μετόχους. Ένα μεγάλο μέρος του μερίσματος θα πρέπει εφεξής να έχει κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο. Μέσα από αυτό το πρίσμα, «Ουδέν κακόν αμιγές καλού».
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
