Η έκρηξη των τιμών στην ενέργεια, στα καύσιμα και στα τρόφιμα, είναι το νούμερο ένα θέμα συζήτησης παντού. Οικονομολόγοι και αναλυτές μιλούν για τον πληθωρισμό ως οικονομικό φαινόμενο που πρέπει να αντιμετωπιστεί αλλά και για τον κίνδυνο ύφεσης που συνεχώς αυξάνεται, ενώ οι πολίτες σχολιάζουν όπου σταθούν κι όπου βρεθούν την ακρίβεια.

Η Wall Street παραπαίει, με τον S&P 500 να υποχωρεί 15% φέτος και τον Nasdaq να βρίσκεται ήδη σε bear market, ενώ ο ορίζοντας είναι γεμάτος μαύρα σύννεφα για τις αγορές και κανείς δε γνωρίζει που θα φτάσει ο πληθωρισμός. Ένας από τους ζωντανούς θρύλους των χρηματιστηρίων, προειδοποιεί ότι υπάρχουν τέσσερις μεγάλες φούσκες που αν σκάσουν ταυτόχρονα έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν τη μεγαλύτερη απώλεια πλούτου που έχει καταγραφεί ποτέ.

Σε… αποστράγγιση του συστήματος θα προχωρήσει η Fed τους επόμενους μήνες, τραβώντας 520 δισ. δολάρια ρευστότητας, με στόχο τι άλλο, να τιθασεύσει τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 41 ετών, βάζοντας τέλος σε μία εποχή ατελείωτης ρευστότητας. Τα μηνύματα προς τις αγορές, η ψευδαίσθηση του χρήματος και οι υπόλοιποι παράγοντες που ενδέχεται να αποτρέψουν την ύφεση, σύμφωνα με τη Moody' s.

Στο υψηλότερο επίπεδο της εποχής Ερντογάν σκαρφάλωσε ο πληθωρισμός στην Τουρκία και είναι ο τέταρτος υψηλότερος στον κόσμο. Τα τρόφιμα ακρίβυναν κατά 90% ετησίως και 13,4% σε ένα μήνα ενώ η ταχύτητα με την οποία ενισχύονται οι τιμές αυξάνεται για 12 συνεχόμενους μήνες. Ο Τούρκος πρόεδρος… σφυρίζει αδιάφορα και ο υπουργός Οικονομικών κάνει λόγο για παγκόσμιο φαινόμενο που θα αντιμετωπιστεί όμως οι αναλυτές προβλέπουν νέα πτώση της λίρας κατά 20% φέτος και επιδείνωση των συνθηκών.

Ανησυχίες για νέα εκτίναξη του ενεργειακού κόστους και περαιτέρω άνοδο των τιμών σε μία συνθήκη που θα συντηρεί για καιρό την ακρίβεια στην Ευρώπη, εγείρει η πρόταση της Κομισιόν για πλήρες εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, στο πλαίσιο του 6ου πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας. Οι εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας θα μειωθούν κατά περίπου 20% φέτος, με αποτέλεσμα να παραμείνουν οι τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι.

Η Capital Economics αμφισβητεί ευθέως τα επίσημα στοιχεία των κινεζικών αρχών και προβλέπει ότι η ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας θα προσγειωθεί ανώμαλα, εμφανίζοντας ανάπτυξη μόλις 2%. Τα αυξανόμενα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Κίνα και πριν την πανδημία, σε συνδυασμό με τα lockdown στη Σαγκάη και σε άλλες πόλεις, έχουν ως αποτέλεσμα να πλήττεται το 40% του ΑΕΠ και το 80% των εξαγωγών της. Τι σημαίνουν όλα αυτά για τον κίνδυνο παγκόσμιας ύφεσης.

Ενώ η ύφεση στην Ευρώπη ξεκινά από την Ιταλία, στη Γερμανία οι βιομηχανίες περιγράφουν μία κατάσταση που δεν έχουν αντιμετωπίσει ποτέ ξανά. Μικρά και μεγάλα εργοστάσια στο Ντίσελντορφ και σε άλλες πόλεις δεν βρίσκουν ή δεν θέλουν να πληρώσουν τόσο υψηλές τιμές για τις πρώτες ύλες, τα μέταλλα και την ενέργεια που χρειάζονται. Ο πληθωρισμός στα προϊόντα που φεύγουν από τα εργοστάσια είναι το υψηλότερο επίπεδο από το 1949 και πολλοί είναι έτοιμοι θα διακόψουν την παραγωγή.

Ο ενεργειακός πόλεμος κλιμακώνεται με τη Ρωσία να εκβιάζει ανοιχτά την Ευρώπη, μπλοκάροντας τη ροή φυσικού αερίου προς Πολωνία και Βουλγαρία και προειδοποιώντας με διακοπή παροχής ακόμη και τη Γερμανία. Έτσι παίρνουν σάρκα και οστά οι χειρότεροι εφιάλτες και το δυσμενές σενάριο για την ευρωπαϊκή οικονομία κινδυνεύει να γίνει βασικό. Από ανάπτυξη άνω του 2% η Γερμανία απειλείται πλέον με ύφεση κοντά στο 2%. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ευρώπη σύμφωνα με την Deutsche Bank.

Η είδηση ότι το ελληνικό δημόσιο έδωσε εντολή σε έξι επενδυτικές τράπεζες (NBP Paribas, Citi, Goldman Sachs, JPMorgan, Deutsche Bank και BofA) να προβούν στις απαραίτητες διαδικασίες με στόχο την επανέκδοση 7ετούς ομολόγου (ωριμάζει τον Απρίλιο του 2027) και ότι επομένως βγαίνει στις αγορές τις επόμενες ώρες, δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία ούτε πρέπει να προκαλεί σύγχυση λόγω των σημαντικών διαθεσίμων. Στην ουσία αποδεικνύει ότι η Ελλάδα έχει ανακτήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τις αγορές τους οποίους και πρέπει να συντηρεί.

Ο πανικός που επικρατεί στην Κίνα μετά από περίπου ένα μήνα αυστηρού lockdown στη Σαγκάη διαχέεται στο Πεκίνο και από εκεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι αγορές τρέμουν στην ιδέα η Κίνα να βάλει… λουκέτο, γιγαντώνοντας τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και προκαλώντας μεγάλες ελλείψεις προϊόντων παγκοσμίως. Ο κινεζικός συναγερμός υποχρεώνει σε πτώση χρηματιστήρια και εμπορεύματα, την ώρα που ο πληθωρισμός «καίει» τα εισοδήματα και απειλεί με ύφεση. Ο S&P 500 σημειώνει πλέον πτώση άνω του 10% φέτος, ενώ ο Nasdaq υποχωρεί 18%.

Η τεράστια βελτίωση που εμφανίζει η Ελλάδα στη διαχείριση των οικονομικών της είναι ο βασικός λόγος που ο μεγαλύτερος οίκος αξιολόγησης προχώρησε σε μία αναβάθμιση που στέλνει ηχηρό μήνυμα προς τις αγορές και καθιστά πλέον την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θέμα μηνών. Το ελληνικό αξιόχρεο βρίσκεται πλέον στη βαθμίδα «ΒΒ+» από 3 οίκους αξιολόγησης (S&P, DBRS, Scope) και η ελληνική οικονομία γίνεται παράδειγμα προς μίμηση στην Ευρώπη για τη μεγάλη της επιστροφή.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πληθωριστική κρίση φαίνεται ότι ανοίγουν δουλειές για το ΔΝΤ. Το Ταμείο έχει ήδη εντοπίσει τη δεξαμενή των χωρών που κινδυνεύουν και όπως αναφέρει στην εαρινή του έκθεση, το 60% των φτωχότερων αναδυόμενων οικονομιών αντιμετωπίζει ήδη ή πρόκειται να αντιμετωπίσει προβλήματα στην εξυπηρέτηση του χρέους. Δηλώνει μάλιστα έτοιμο να παράσχει οικονομική και τεχνική βοήθεια. Πρώτες υποψήφιες οι φτωχές χώρες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές ενέργειας και τροφίμων.

Υπάρχουν αλήθεια καλά νέα για την ακρίβεια που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση και οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, και κάνει φτωχότερα τα νοικοκυριά; Πόσο πιθανό είναι να δούμε τις τιμές στα καύσιμα και τους λογαριασμούς φυσικού αερίου και ρεύματος να υποχωρούν; Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι το 2022 θα είναι έτος στασιμοπληθωρισμού, ωστόσο προκύπτει ότι ενδεχομένως ο ενεργειακός πληθωρισμός κορυφώθηκε που συνεπάγεται ότι είναι πιθανό να δούμε σύντομα τις τιμές να πατούν φρένο.

Ενώ πριν λίγους μήνες ο Πούτιν ήταν έτοιμος να απαγορεύσει πλήρως τα κρυπτονομίσματα στη Ρωσία, τώρα ετοιμάζεται να τα νομιμοποιήσει, δίνοντας τροφή στα σενάρια που θέλουν το ρωσικό καθεστώς και τους ολιγάρχες να προσπαθούν να παρακάμψουν τις κυρώσεις της Δύσης μέσω των crypto. Μπορεί η ρωσική οικονομία να λειτουργήσει απρόσκοπτα μόνο με ρούβλια και… bitcoin, ακυρώνοντας στην ουσία τους περιορισμούς; Έχει την ικανότητα η Δύση να εντοπίσει τις ύποπτες συναλλαγές και να τις εμποδίσει;

Η ύφεση είναι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις αγορές, τουλάχιστον αυτός που υπολογίζουν περισσότερο οι αναλυτές. Μεγαλύτερος από τον πόλεμο, μεγαλύτερος και από τον πληθωρισμό. Τέσσερις από τους σημαντικότερους επενδυτικούς οίκους, η Deutsche Bank, η BofA, η Citi και η Goldman Sachs, εκτιμούν ότι η ύφεση θα χτυπήσει… την πόρτα της αμερικανικής οικονομίας το 2023, ενώ για την Ευρώπη ο κίνδυνος είναι ακόμη πιο άμεσος, ιδιαίτερα στην περίπτωση που διακοπεί εντελώς η ροή ρωσικού φυσικού αερίου.

Μνήμες από άλλες εποχές ξύπνησε η άνοδος της απόδοσης του ελληνικού 10ετούς ομολόγου μια ανάσα από το 3%. Υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης του κόστους δανεισμού του ελληνικού δημοσίου σε μη βιώσιμα επίπεδα στην περίπτωση που κλιμακωθεί η πληθωριστική κρίση και η Λεπέν κερδίσει τις εκλογές στη Γαλλία; Πόσο ψηλά θα πρέπει να φτάσουν οι αποδόσεις για να παρέμβει η ΕΚΤ και ποια εργαλεία θα χρησιμοποιήσει;

Για να καταλάβουμε πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα στην Κίνα, η οικονομία της Σαγκάης θα συρρικνωθεί κατά 6% μόνο μέσα στον Απρίλιο αν συνεχιστεί το lockdown, σύμφωνα με πρόβλεψη της ING. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, τότε η ασφυξία στο σύστημα θα μεταδοθεί στις χώρες προορισμού των προϊόντων. Αυτή τη φορά μάλιστα, η άνοδος των τιμών που θα προκαλέσει η Κίνα δεν θα έρθει σε μία περίοδο σχεδόν μηδενικού πληθωρισμού αλλά θα εντείνει μία πληθωριστική κρίση με τον δείκτη τιμών καταναλωτή να βρίσκεται στο 8,5% στις ΗΠΑ και στο 7,5% στην Ευρώπη. 

Σκεφτείτε όλα αυτά που σήμερα καταναλώνει ο δυτικός κόσμος και τα οποία θεωρεί δεδομένα, από τα δημητριακά για το πρωινό του μέχρι τα κινητά τηλέφωνα, τα ρούχα και τα παπούτσια, σε λίγο καιρό να είναι δυσεύρετα, σε μία κατάσταση που θα θυμίζει ταινίες και σειρές του Χόλιγουντ. Κι όμως, ενώ το σενάριο είναι υπερβολικό, δεν αποκλείεται να επιβεβαιωθεί έως ένα βαθμό στην περίπτωση που η Κίνα συνεχίσει τα αυστηρά lockdown.

Από το κακό στο χειρότερο πηγαίνουν οι οικονομικές προβλέψεις καθώς δεν λένε να τελειώσουν οι επί τα χείρω αναθεωρήσεις. Οι προβλέψεις που θα δούμε στο προσεχές διάστημα θα κάνουν λόγο για ανάπτυξη του ελληνικού ΑΕΠ κοντά στο 2% και για πληθωρισμό που θα διατηρηθεί άνω του 8% σχεδόν έως τον Οκτώβριο. Γιατί η ακρίβεια δεν θα σταματήσει ακόμα και αν ο πληθωρισμός υποχωρήσει προς το 3% το 2023.

Πώς θα αντιμετωπίσουμε την ακρίβεια χωρίς να εκτροχιάσουμε την ανάκαμψη της οικονομίας και πώς θα ελαφρύνουμε το βάρος για τα νοικοκυριά χωρίς να προκαλέσουμε ανατροφοδοτούμενη πληθωριστική κρίση που εν δυνάμει θα έχει και δημοσιονομικές επιπτώσεις; Σε αυτά τα ερωτήματα καλούνται να βρουν – και μάλιστα άμεσα - απαντήσεις Κομισιόν και ΕΚΤ.

Με τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται στο 8,9% τον Μάρτιο σε υψηλό 26 ετών, εύλογα αυξάνεται ο προβληματισμός για την πορεία της οικονομίας, καθώς οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων αχρήστευσαν κάθε προηγούμενη πρόβλεψη για την ανάπτυξη. Η σημαντικότερη επίπτωση για την πραγματική οικονομία είναι η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο αλλά επικεντρώνεται στην Ευρώπη, η οικονομία της οποίας επηρεάζεται περισσότερο από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία.

Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος διάσπασης της Ευρωζώνης θεωρείται σήμερα πολύ μικρότερος από το 2017, όταν διεξάχθηκαν οι προηγούμενες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, η πιθανότητα η Μαρίν Λε Πεν να κόψει πρώτη το νήμα της εκλογικής κούρσας, αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ευρωζώνης. Αυτό σημειώνει η Capital Economics, αναλύοντας τα δεδομένα και τα σενάρια για τις εκλογές στη Γαλλία, με φόντο τον σημερινό πρώτο γύρο.

Μέχρι την περασμένη εβδομάδα τα ασφάλιστρα κινδύνου που σχετίζονταν με τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία ήταν σχεδόν μηδενικά γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία επισκίαζε τα πάντα. Όμως εκεί που οι πολιτικοί αναλυτές πίστευαν ότι ο Εμανουέλ Μακρόν θα κέρδιζε με σχετική άνεση την επανεκλογή του στη γαλλική προεδρεία, η Ευρώπη… ξύπνησε αυτή την εβδομάδα με τη Μαρίν Λε Πεν να λαμβάνει σε δημοσκόπηση 48,5% που είναι το υψηλότερο ποσοστό που έχει φτάσει ποτέ.

Μεγάλα ρήγματα προκαλούν ήδη στη ρωσική οικονομία οι κυρώσεις της Δύσης, με την Ευρώπη χθες να απαγορεύει και τις εισαγωγές άνθρακα. Οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ύφεση 18%, πολύ βαθύτερη από τις μεγάλες οικονομικές κρίσεις του 1998, του 2008 και του 2020. Πώς ο Ρώσος πρόεδρος κινδυνεύει να μετατρέψει τη ρωσική οικονομία σε μία εντελώς κλειστή αγορά τύπου Βόρειας Κορέας.