Η πυρηνική σύντηξη περιγράφεται συχνά ως το «ιερό δισκοπότηρο» της καθαρής ενέργειας. Καθώς η τεχνολογία συνεχίζει να εξελίσσεται και το ερώτημα της ενεργειακής επάρκειας γίνεται πιεστικό, όλο και περισσότεροι φαίνεται να πιστεύουν πως η δημιουργία ενός «ήλιου στο κουτί» μπορεί να είναι η απάντηση. Chevron και Google είναι οι τελευταίοι επιχειρηματικοί κολοσσοί που μαζί με άλλους χρηματοδότες, θα ρίξουν 250 εκατομμύρια δολάρια σε ένα νέο φιλόδοξο project πυρηνικής σύντηξης.

Εδώ και μερικές ημέρες τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης μονοπωλεί μια διαστημοσυσκευή «αγκυρωμένη» κάπου 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη. Απολύτως δικαιολογημένα. Το James Webb είναι ένα τεχνολογικό επίτευγμα ικανό να μας δώσει απαντήσεις για την απαρχή (σχεδόν) της ύλης και της ενέργειας. Για την απαρχή όλων όσων υπάρχουν γύρω μας, συμπεριλαμβανομένων του χώρου και του χρόνου, όπως αυτά προέκυψαν μετά το Big Bang. Όμως τι ήταν η Μεγάλη Έκρηξη;

Πανύψηλοι γερανοί, αβυσσαλέα ορυχεία και στον ορίζοντα... καθαρή ενέργεια. Καθώς μηχανικοί, πολιτικοί και αναλυτές αναζητούν νέες, καθαρές πηγές ενέργειας, η βαρύτητα κάνει την εμφάνισή της στο προσκήνιο. Και παρά τις τεράστιες τεχνικές προκλήσεις, γεγονός είναι ότι πρόκειται για τη μόνη απολύτως αστείρευτη δύναμη την οποία καμία ανθρώπινη παρέμβαση δεν μπορεί να εξαντλήσει.

Βαθύτερα στον χώρο και τον χρόνο. Ευκρινέστερα από ποτέ. Οι πρώτες εικόνες του Σύμπαντος που αιχμαλώτισε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb άφησαν ενεούς επιστήμονες και κοινή γνώμη. Όλοι παραδέχονται ότι η χαραμάδα που άνοιξε στα μυστήρια του κόσμου το Hubble πριν από 30 χρόνια σήμερα παίρνει τη μορφή διάπλατα ανοικτής θύρας. Λιγότερο γνωστό, όμως, είναι το ότι μέχρι το 2040 νέα, πανίσχυρα διαστημικά τηλεσκόπια θα σαρώνουν συστηματικά τον ουράνιο θόλο.

Το φως των πρώτων άστρων που μόλις είχε ξεπηδήσει από το αρχέγονο σκοτάδι γίνεται πλέον κτήμα μας. Και δεν πρόκειται απλά για ένα επιστημονικό ορόσημο. Είναι ένα επίτευγμα που αγγίζει τον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης, η οποία αναζητά απαντήσεις μέσω της εξερεύνησης, άλλοτε του μακρόκοσμου και άλλοτε του μικρόκοσμου. Η πρώτη εικόνα του Σύμπαντος που αιχμαλώτισε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και έδωσε στη δημοσιότητα η NASA είναι μόνο η αρχή ενός δυνητικά μεγάλου ταξιδιού.

Μονόδρομος φαίνεται ότι έχει καταστεί για τις επιχειρήσεις η επένδυση σε ψηφιακές τεχνολογίες, σε σημείο που ούτε η ανησυχία για επίμονα υψηλό πληθωρισμό δείχνει ικανή να αντιστρέψει αυτή την επιλογή. Αντιθέτως, οι επικεφαλής μεγάλων επιχειρήσεων έχουν σταθερά το βλέμμα τους στη διατήρηση ή την ενίσχυση των ψηφιακών επενδύσεων, εκτιμώντας ότι η τεχνολογία είναι αυτή που θα μετριάσει τις επιπτώσεις του πληθωρισμού.

Με τα κάτοπτρά του ευθυγραμμισμένα και τα επιστημονικά του όργανα να υποβάλλονται σε βαθμονόμηση, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA απέχει μόλις εβδομάδες από το καθεστώς πλήρους λειτουργίας. Σύντομα θα ξεκινήσει τη συλλογή φωτονίων από τα βάθη του διαστήματος, με πρώτη αποστολή την εξερεύνηση δύο υπέρθερμων εξωπλανητών, που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από το άστρο τους, αλλά περίπου 50 έτη φωτός μακριά από τη Γη.

Με ένα προσχέδιο στόχων υψηλού επιπέδου η NASA ανοίγει τη βεντάλια των φιλοδοξιών της για τη διαστημική εξερεύνηση, με πρώτο κατώφλι την επιστροφή στη Σελήνη και τελικό στόχο την επανδρωμένη αποστολή στον Κόκκινο Πλανήτη. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ, καλεί την αμερικανική βιομηχανία, τον ακαδημαϊκό κόσμο, τη διεθνή κοινότητα και άλλους ενδιαφερόμενους να παράσχουν πληροφορίες για τους στόχους εξερεύνησης του βαθέως διαστήματος.

Στόχος επετεύχθη. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν οι επιστήμονες, μετά την αποκωδικοποίηση, για πρώτη φορα, του πλήρους ανθρώπινου γονιδιώματος. Μεταφράζεται στην προσθήκη περίπου 200 εκατομμυρίων βάσεων DNA, στο βιβλίο οδηγιών «συναρμολόγησης» του ανθρώπου. Δεν έχουμε να κάνουμε με… μερικές ακόμα σελίδες, αλλά με ένα «θησαυρό», αφού ανοίγει ο δρόμος για καινούρια φάρμακα και θεραπείες ασθενειών, όπως καρκίνος και Alzheimer.

Η προσπάθεια παραγωγής ενέργειας μέσω πυρηνικής σύντηξης δεν είναι καινούρια. Οι επιστήμονες καταβάλλουν προσπάθειες για την κατασκευή ενός αντιδραστήρα σύντηξης εδώ και αρκετές δεκαετίες, αλλά οι προκλήσεις είναι πολλές. Το ίδιο, όμως, και οι τεχνολογικές εξελίξεις, που δείχνουν ότι το «αστείο» πως «η πυρηνική σύντηξη θα είναι πάντα 30 χρόνια μακριά», ίσως να πάλιωσε.

Σήμερα η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει το «Chips Act», τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική στην προσπάθεια της ΕΕ να εξελιχθεί από καταναλωτή σε κατασκευαστή ημιαγωγών και ψηφιακών συστημάτων. Πρωταρχικός στόχος είναι να παράγει το 20% των παγκόσμιας αγοράς ημιαγωγών έως το 2030, αλλά κυρίως να κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την τεχνολογική αυτονομία της, προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστική και ασφαλής εν μέσω καταιγιστικών ψηφιακών αλλαγών.

Θεωρείται ο αέριος δυνάστης του κλίματος. Το διοξείδιο του άνθρακα έχει σκεπάσει σαν κουβέρτα τη Γη και σύμφωνα με τους ειδικούς ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κλιματική αλλαγή. Ερευνητική ομάδα στις ΗΠΑ κατόρθωσε να προσδώσει στο CO2 ιδιότητες που το καθιστούν από εχθρό, σύμμαχο στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτης.

Ο «αστερίας» με τους έξι βραχίονες της Energy Vault που υψώνεται με φόντο τις ελβετικές Άλπεις αξιοποιεί βασικές αρχές της Φυσικής για την παραγωγή καθαρής ενέργειας. Σχεδιασμένος ως σπονδυλωτό σύστημα, ο πύργος της Energy Vault έχει δυναμικότητα 20, 35 ή 85 Mwh και παραγόμενη ισχύ 4 - 8 MW ισχύος, για 8 έως 16 ώρες συνεχόμενα.

Εργοστάσια που θα «αποτοξινώσουν» την ατμόσφαιρα από το βαρύ πέπλο του CO2. Διαστημικοί καθρέφτες ικανοί να ρίξουν φως στην αρχή του χώρου και του χρόνου. Γενετικά «ψαλίδια» που θα γεμίσουν τη φαρέτρα μας με καινοτόμα φάρμακα αλλά και... τα ράφια με τρόφιμα. Και φυσικά εμβόλια, τα εργαλεία που μετατρέπουν τους αόρατους θηρευτές μας σε θηράματα. Το 2021 δεν είχε μόνο κακές ειδήσεις.

Σφυρηλατούν χαλύβδινες δοκούς ακούραστα. Συγκολλούν αμαξώματα με ακρίβεια χιλιοστού. Ξεναγούν τους επισκέπτες των μουσείων, μιλώντας άπταιστα δεκάδες γλώσσες. Άλλα όλα αυτά τα κάνουν μηχανικά, κατόπιν επακριβούς προγραμματισμού με χιλιάδες γραμμές κώδικα. Ακόμη και το πιο εξελιγμένο ρομπότ δεν μπορεί να πραγματοποιήσει βασικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που είναι κρίσιμες για την καθημερινή ανθρώπινη ζωή. Αυτό το αποστειρωμένο πλαίσιο λειτουργίας των ρομπότ επιχειρούν να διαρρήξουν ερευνητές του MIT .

Η επόμενη γενιά τηλεπικοινωνιακών δικτύων θα έχει ως «βάση» και το Διάστημα. Χιλιάδες δορυφόροι βρίσκονται ήδη σε τροχιά ως μέρος αυτών των αναπτυσσόμενων δικτύων, ενώ εκατοντάδες ακόμα αναμένεται να εκτοξευθούν φέτος. Στο επίκεντρο των εξελίξεων θα βρεθεί και η Ελλάδα, αφού ο δρόμος για τη λειτουργία του δορυφορικού Ίντερνετ άνοιξε μετά την υπογραφή της ΚΥΑ που καθορίζει το ρυθμιστικό πλαίσιο.

Η ιδρυτική πράξη του νέου Ίντερνετ και πιθανότατα ο μετασχηματισμός του ίδιου του επιχειρείν, υπεγράφησαν στις 28 Οκτωβρίου του 2021. Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ  παρουσίασε τα σχέδια για την νέα πλατφόρμα Horizon, σε αυτό που όπως είπε θα είναι ο διάδοχος του mobile internet. Εκπαίδευση, gaming αλλά και χρήση του metaverse από σχεδόν κάθε επιχειρηματικό κλάδο, είναι η νέα διαδικτυακή πραγματικότητα.  

Οι καιροί αλλάζουν. Με ταχύτητα μεγαλύτερη, ίσως, απ' ό,τι μπορούμε να παρακολουθήσουμε. Ακόμα και οργανισμοί που κάποτε μονοπωλούσαν το πεδίο δραστηριότητάς τους αναγκάζονται να αφήσουν στην άκρη παλιές συνήθειες και να συμβαδίσουν με τους καιρούς, για να μην μείνουν πίσω. Έτσι και η NASA, υπέβαλλε επίσημο αίτημα ενδιαφέροντος προς τον ιδιωτικό τομέα για μεταφορά περισσότερων αστροναυτών στο διάστημα, συμπεριλαμβανομένων αποστολών από και προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. 

Η χρήση του DNA ως μέσου αποθήκευσης δεδομένων υψηλής πυκνότητας εξετάζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν κατορθώσαμε να ξεπεράσουμε τα τεχνικά προβλήματα που θα επέτρεπαν την κλιμάκωση της τεχνολογίας. Τώρα ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northwestern προτείνουν μια νέα μέθοδο καταγραφής πληροφοριών στο DNA, η οποία απαιτεί λεπτά, παρά ώρες ή ημέρες, για να ολοκληρωθεί. 

Ερευνα αποκαλύπτει ότι η παγκόσμια αγορά ρομπότ με Τεχνητή Νοημοσύνη θα φτάσει τα 21,4 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2026, καταγράφοντας εντυπωσιακό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 25,4%. Η χρήση προηγμένων αλγορίθμων θα επιτρέψει στις μηχανές να εκτελούν πιο αποτελεσματικά επαναλαμβανόμενες εργασίες χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση και να εδραιώνουν επικοινωνία με άλλα ρομπότ και ανθρώπους.

Μηχανική μάθηση, τεχνολογίες αιχμής, κάθε δυνατό μέσο, επιστρατεύουν οι τράπεζες προκειμένου να αναχαιτίσουν το κύμα ηλεκτρονικής απάτης που γνωρίζει έκρηξη σε όλο το πλανήτη. Στην Ελλάδα μόνο το τελευταίο 9μηνο, οι απάτες γνωρίζουν έξαρση 500%! Οι τράπεζες βλέπουν το ηλεκτρονικό έγκλημα να τρέχει πιο γρήγορα, έχουν θορυβηθεί και «συμμαχούν» με την ΕΛΑΣ για να προστατεύσουν τους πελάτες τους.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης υλοποίησαν μια λύση μηχανικής μάθησης - ένα είδος τεχνητής νοημοσύνης - για να «χτενίσουν» γονιδιώματα ιών και να προβλέψουν την πιθανότητα να μολύνουν ανθρώπους.

Ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ σε συνεργασία με την Cell and Gene Therapy Catapult, φιλοδοξεί να ανοίξει παράθυρο ελπίδας για την ανίατη νόσο του κινητικού νευρώνα, αναζητώντας απαντήσεις στα γονίδια.

Οι περιγραφές που θέλουν το Facebook, χτυπημένο από τα κύματα των αποκαλύψεων και του blackout, να βρίσκεται σε πορεία προς τα βράχια, κάθε άλλο παρά ρεαλιστικές είναι. Το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο διαθέτει περίπου 3 δισεκατομμύρια χρήστες και έχει επενδύσει σε νέα προϊόντα επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας. Ωστόσο η συζήτηση σχετικά με το αύριο της κεντρικής εφαρμογής και των δορυφόρων της αναμένεται να ανοίξει και πάλι.