Η εικόνα της Ακρόπολης θα αλλάξει δραστικά στα επόμενα χρόνια και πρέπει να αλλάξει. Η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο πρέπει να εξεταστεί εξαρχής, πάντοτε με βάση την ιστορία της και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα που υπάρχουν και να βοηθήσει ώστε να αναδειχθούν τα Προπύλαια, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της 7ης διεθνούς συνάντησης για τα μνημεία της Ακρόπολης.

Τα γλυπτά του Παρθενώνα δεν αποκτήθηκαν νόμιμα από τη Μεγάλη Βρετανία και η επιστροφή τους στην Ελλάδα δεν αποτελεί υπόθεση του Βρετανικού Μουσείου, αλλά των δυο κυβερνήσεων, λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Χαρακτηρίζει «πλαστές» τις βρετανικές θέσεις επί των θεμάτων αυτών και πράγματι είναι. Η Ελλάδα διαθέτει πάμπολλα ντοκουμέντα περί του ότι τα γλυπτά διαρπάγησαν από τον Έλγιν, άρα η αγορά τους από το Βρετανικό Κοινοβούλιο δεν είναι νόμιμη.

Πρώτη φορά Έλληνας πρωθυπουργός θέτει το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην UNESCO. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης άδραξε την ευκαιρία και περιέστρεψε μεγάλο μέρος της χθεσινής ομιλία του κατά τον εορτασμό της 75ης επετείου του διεθνούς αυτού οργανισμού γύρω από το πάγιο αυτό αίτημα της χώρας μας προς το Ηνωμένο Βασίλειο: την επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα. Και ως επόμενο βήμα, ετοιμάζεται να θέσει το ζήτημα ευθέως στον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.

Μία από τις ωραιότερες Κόρες της Ακρόπολης θα στείλουμε στο Οντάριο του Καναδά για ένα σύντομο «ταξίδι» Σε ανταπόδοση, το Μουσείο Ακρόπολης θα φιλοξενήσει για μερικούς μήνες δύο παναθηναϊκούς αμφορείς από το Royal Ontario Museum. Πρόκειται για μια συνεργασία ανάμεσα στα δύο μουσεία, η οποία είχε προγραμματιστεί προ κορονοϊού, αλλά τώρα μπορεί να υλοποιηθεί.

Πολύτιμα σύνολα κτερισμάτων και χάλκινα ξίφη υψηλής ποιότητας, αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές στη μυκηναϊκή νεκρόπολη της Τραπεζάς, σε απόσταση επτά χιλιομέτρων νοτιοδυτικά του Αιγίου. Τα ξίφη παραπέμπουν ευθέως στα ομηρικά έπη και στην περίοδο του Τρωικού Πολέμου. Τότε που ο Αγαμέμνων συγκέντρωσε στρατό από όλο τον μυκηναϊκό κόσμο.

Ο όρος Meta ή όπως θέλει να το γράψει ο Ζούκεμπεργκ ήρθε στη ζωή μας απρόσμενα, όπως μια μέρα του Μαΐου του 2019 ο ίδιος ο Μαρκ, είχε ανέβει στον Παρθενώνα και είχε βγάλει σέλφι με το έτερόν του ήμισυ. Αδιανόητο θα είναι μια ελληνική λέξη να σηματοδοτεί καινούργια ώθηση, αρχή, καινούργιους δρόμους παγκοσμίως και εμείς να καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια.

Τη βλέπαμε παντού, γεμάτη δύναμη, αισιοδοξία, ελπίδα, εργατική, ακαταπόνητη. Είχε πει δημόσια, με σπάνιο σθένος, πως έπασχε από καρκίνο. Δεν υπήρχε άνθρωπος που να μην πίστευε πως η Φώφη θα τον νικούσε. Πώς γίνεται η Φώφη που όλοι γνωρίζαμε, η Φώφη με το απίστευτο χαμόγελο, να μη βγει και από αυτό τον αγώνα θεραπευμένη;

Ο Δημήτρης Λάλος, από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της γενιάς του και ευρηματικός σκηνοθέτης, δίνει ραντεβού με το θεατρόφιλο κοινό στο «Tempus Verum-Εν Αθήναις», στο Γκάζι (Ιάκχου 19) με δύο παραγωγές, σε σκηνοθεσία δική του: «Έκτορος Κάθαρσις», η Ιλιάδα από την πλευρά του Έκτορα, όπου και πρωταγωνιστεί (πρεμιέρα 6 Νοεμβρίου) και «Νιζίνσκι, Η προφητεία της φωτιάς» του Χριστόφορου Χριστοφή, η ζωή του πιο διάσημου χορευτή του δυτικού κόσμου (πρεμιέρα 26 Νοεμβρίου).

Στο σπίτι της οδού Επιφανούς 1, εκεί όπου κατοικούσε με την οικογένειά του από τα μέσα της δεκαετίας του ?70 και όπου έγραψε μεγάλο μέρος των έργων του, ο Μίκης Θεοδωράκης ήθελε να γίνει το μουσείο που θα φέρει το όνομά του. Στην διαθήκη του δηλώνει γραπτώς την επιθυμία του: το κράτος να οργανώσει και να λειτουργήσει το μουσείο αυτό.

Με πέντε διαθήκες (η μία αποτελεί συμπλήρωμα της άλλης) ο Μίκης Θεοδωράκης ξεκαθαρίζει όλα όσα θέλει να γίνουν με την περιουσία και το έργο του. Το σπίτι της οδού Επιφανούς 1 θα γίνει Μουσείο Μίκη Θεοδωράκη «με ευθύνη του κράτους και όχι των σημερινών ιδιοκτητών του», ενώ αφήνει άδεια σε όποιον το επιθυμεί να παίζει το έργο του, εφόσον δεν αλλάζει τη μελωδία ή τις νότες.

Με κανονικούς ρυθμούς και χωρίς εμπόδια πλέον, συνεχίζεται η απόσπαση των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου (Mετρό Θεσσαλονίκης) και η μεταφορά τους σε ασφαλές μέρος. Αυτό ενόχλησε τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, που κάνει ακόμα μια απόπειρα να φέρει και πάλι το ζήτημα σε δημοσιότητα μήπως και τυχόν υπάρξουν πρόσθετες διχογνωμίες.

Οι Βλάχοι έχουν γλώσσα, δεν έχουν όμως κοινή εθνοτική καταγωγή. Οι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί, αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ενας σύλλογος με το όνομα Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων ζήτησε επιχορήγηση για την δημιουργία μιας ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του… λόγου των Ελλήνων Βλάχων. Το υπουργείο Πολιτισμού την αρνήθηκε και άναψαν φωτιές. Η αντιπολίτευση όφειλε να είναι σοβαρή και να μελετά τα στοιχεία. Ως συνήθως, αυτό δεν ίσχυσε.

Πόσα backstage να αντέξει κανείς στις πρωινές εκπομπές; Ένα, δύο, πέντε, εφτά; Αν κάποιος στηθεί το πρωί μπροστά σε μια τηλεόραση και μετρήσει, θα είναι βέβαιος πως στην Ελλάδα έχουμε πάθει αμνησία. Έχουμε ξεχάσει την ωραιότατη λέξη «παρασκήνιο». Και γιατί όχι «εκδήλωση» και «σχέδιο» αντί για event και project; Δεν είναι σνομπαρία προς τη γλώσσα μας, ούτε αμνησία. Είναι μιμητισμός χωρίς περίσκεψιν. Όσο η παγκοσμιοποίηση καλπάζει, τόσο κάποιες κοινωνίες, όπως η δική μας, απεμπολούν τη γλώσσα τους, παρά τη δυναμική της.

Τα καλά νέα είναι πως, επιτέλους, το έργο απόσπασης και μεταφοράς των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου ξεκίνησε χωρίς περισπάσεις. Τα δικαστήρια έχουν αποφανθεί υπέρ του, όπως και υπέρ της εκτέλεσής του έως ότου γίνει μια ακόμα δίκη, στις αρχές Ιανουαρίου. Ελπίδα όλων όσοι ενδιαφέρονται για την ολοκλήρωση του Μετρό Θεσσαλονίκης είναι μέχρι τότε να έχει συντελεσθεί το κύριο μέρος των εργασιών.

Πλήρης ημερών και έργου, η μεγάλη Κυρία της Ακρόπολης, η Έβη Τουλούπα, εγκατέλειψε τα γήινα στα 97 της χρόνια. Το όνομα της Έβης Τουλούπα έχει συνδεθεί με την ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας όπως σημειώνει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Ως έφορος αρχαιοτήτων, πότε στην Ήπειρο, πότε στην Εύβοια και πότε στην Ακρόπολη, είχε ταυτίσει τη ζωή της και το δημιουργικό της έργο με τη σωτηρία και την ανάδειξη μιας μοναδικής στον κόσμο ιστορικής κληρονομιάς.

H ώρα που θα μπορέσουμε να δούμε το ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά, πλησιάζει. Τα έργα που εκτελούνται και όσα έχουν προγραμματιστεί για το εγγύς μέλλον θα κάνουν το μνημείο επισκέψιμο με ασφάλεια, πρώτα για τους ειδικούς επιστήμονες και κατόπιν για το κοινό. Για τους πρώτους, το μνημείο θα ανοίξει μέσα στην ερχόμενη χρονιά, ενώ για τους υπόλοιπους το αργότερο μέχρι το 2025.

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι, σύμφωνα με όσα διδαχθήκαμε στην Αγωγή του Πολίτη, ο εγγυητής του πολιτεύματος. Επομένως, η Προεδρία αποτελεί τον ανώτατο θεσμό της Ελλάδας. Θεσμός με τον οποίο ουδείς μπορεί να παίζει. Και αν τολμήσει, θα πρέπει να μπει με κάθε νόμιμο τρόπο στη θέση του.

Δεν ξεκίνησε καθόλου καλά η Μεγάλη Βρετανία με την απόφαση της UNESCO για επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Προφανώς αισθάνθηκε πάρα πολύ στριμωγμένη και αντέδρασε πέρα από κάθε διπλωματία αλλά και λογική. Ελάχιστες μέρες ύστερα από τη λήψη της απόφασης στην ειδική διακυβερνητική επιτροπή, η βρετανική κυβέρνηση προέβη σε διαρροή σχετικά με τα Παρθενώνεια Γλυπτά, λέγοντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, πως δεν προτίθεται να συνεργαστεί.

Αρχαία ελληνική πόλη κοντά στην Τροία, η Ασσος δεν έχει όσο τουρισμό θα ήθελε. Οι τοπικοί άρχοντες λοιπόν αποφάσισαν να ανοίξουν δρόμους με μπουλντόζες, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να ανέβουν από το αρχαίο λιμάνι, που σώζεται στο σύγχρονο επίνειο, μέχρι το Μπεχράμ Καλέ του Αϊβατζίκ, όπου και τα κατάλοιπα της Άσσου.

H Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, συνήθως μάλιστα ως πικρή φάρσα. Από την Ιερά Εξέταση που απαγόρευε βιβλία και τους Ναζί που τα έκαιγαν σε δημόσιες τελετές, φτάσαμε σε κάψιμο 30 αντιτύπων ως ρατσιστικών (ας το πούμε έτσι) στο Οντάριο του Καναδά. Αν δεν επρόκειτο για δημοφιλέστατα κόμικς και δεν είχε αποφασισθεί να αφαιρεθούν πέντε χιλιάδες βιβλία από τις σχολικές βιβλιοθήκες, ίσως η απόφαση να χαρακτηριζόταν για γέλια. Τώρα, είναι για πραγματικά κλάματα.

Τριάντα επτά συναπτά έτη θέτουμε στην ΟΥΝΕΣΚΟ το θέμα της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα, και, επιτέλους, ύστερα από σκληρή δουλειά, και με τις σωστές συμμαχίες, καταφέραμε να ψηφισθεί μια απόφαση με την οποία η Μεγάλη Βρετανία εντέλλεται να επανεξετάσει τη στάση της και να ξεκινήσει μια συζήτηση καλής πίστης με την Ελλάδα. Ο διάλογος, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, δεν θα περιοριστεί σε επίπεδο μουσείων, αλλά θα πρέπει να είναι διακρατικός.

Ακόμη μία επιτυχία είχε η Ελλάδα για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Στο πλαίσιο της 22ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO, για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης, ψηφίστηκε ομόφωνα ειδική απόφαση με την οποία η Βρετανία καλείται να συνομιλήσει με την Ελλάδα.

Είναι δυνατόν μια αποτυχημένη εξέγερση και όσα ακολούθησαν στην Ιταλία να παρασταθεί μέσα από ένα… σεξιστικό άγαλμα; Η απάντηση είναι βεβαίως αρνητική. Η ερώτηση πάντως δεν είναι ακριβής. Το σωστό, έξω και πέρα από κάθε «πολιτική ορθότητα», είναι να ερωτηθεί η ιταλική κοινωνία αν άγαλμα γυναίκας με ωραίες αναλογίες είναι σεξιστικό ως έργο τέχνης.

Ένα κορυφαίο βραβείο της Europa Nostra πήρε η χώρα μας για πρόγραμμα που έχει αναπτύξει σε συνεργασία με τη Δανία. Το πρόγραμμα FIBRANET - Ίνες σε Αρχαία Ευρωπαϊκά Υφάσματα είναι ένα από τα τέσσερα που βραβεύτηκε στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Βραβείων Κληρονομιάς 2021 / Europa Nostra Awards, κορυφαία διάκριση της Ευρώπης στον τομέα