Οι Βλάχοι έχουν γλώσσα, δεν έχουν όμως κοινή εθνοτική καταγωγή. Οι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί, αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ενας σύλλογος με το όνομα Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων ζήτησε επιχορήγηση για την δημιουργία μιας ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του… λόγου των Ελλήνων Βλάχων. Το υπουργείο Πολιτισμού την αρνήθηκε και άναψαν φωτιές, όπως δεν θα έπρεπε.
Σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, η αντιπολίτευση όφειλε να είναι σοβαρή και να μελετά τα στοιχεία πριν καταθέσει ερωτήσεις στη Βουλή. Ως συνήθως, αυτό δεν ίσχυσε. Προ μερικών ημέρων ο Κρίτων Αρσένης του ΜΕΡΑ25 και η Σία Αναγνωστοπούλου του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν σχετικές ερωτήσεις τις οποίες η Λίνα Μενδώνη απάντησε προ πέντε ημέρων και χθες.
Το Βλάχικο Ζήτημα είναι εθνικό και επομένως βαθιά πολιτικό. Δεν αφορά κάποια μειονότητα, αφορά μια γλώσσα. Ακόμα και ο όρος «Έλληνες Βλάχοι» που χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο σωματείο αντί του «βλαχόφωνοι Έλληνες» (εθνικά Έλληνες που μιλούν και βλάχικα) είναι προβληματικός. Διότι υποδηλώνει διακριτή εθνότητα. Αλλά, η ουσία του θέματος βρίσκεται εκεί. Δεν υπάρχει εθνοτική ομάδα Βλάχων. Υπάρχουν άνθρωποι πολλών και διαφορετικών εθνοτήτων που μιλούν Βλάχικα.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και σπουδαίος λαογράφος, ο Νικόλαος Πολίτης με το αδιαμφισβήτητο επιστημονικό του κύρος αποδέχεται ότι, (σε καιρούς ανύποπτους) "η λέξη Βλάχος δεν εδήλωνε εθνότητα και ούτε προέρχεται από τη Βλαχία".
Ο Καθηγητής Ιατρικής του ΑΠΘ, Θεόδωρος Ι. Δαρδαβέσης, γράφει: «…οι Βλάχοι δεν πρέπει να θεωρούνται ως μια εξελληνισμένη εθνοτική ομάδα ή ως μια πληθυσμιακή ομάδα διχασμένη από τις εθνικές προπαγάνδες των αρχών του 20ου αιώνα, αλλά ως μια γνήσια έκφραση της ρωμιοσύνης, που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της νεοελληνικής ταυτότητας».
Το «μυστικό» βρίσκεται στο «σήμερα». Διάφοροι βαλκανικοί λαοί, κυρίως οι Ρουμάνοι, εγείρουν ζητήματα εθνότητας, αν και τέτοια δεν υφίστανται. Στόχος, να κατασκευάσουν μια μειονότητα, παρότι κανένα ιστορικό ή άλλο στοιχείο δεν στηρίζει κάτι τέτοιο. Η κοιτίδα των Βλάχων είναι η Ελληνική Πίνδος όπου δημιουργήθηκε κατά την ρωμαϊκή κατάκτηση νησίδα λατινοφωνίας η οποία εξαπλώθηκε ανά τους αιώνες στα Βαλκάνια και ομιλείτο συμπληρωματικά ως δευτερεύουσα γλώσσα και ενδοκοινοτικά με τα ελληνικά ως κύρια γλώσσα.
Η πρόταση που είχε καταθέσει το συγκεκριμένο σωματείο, προς το υπουργείο Πολιτισμού, εκτός των άλλων, αποτελεί προσέγγιση του ζητήματος από ένα τμήμα μόνο όσων έχουν τέτοια καταγωγή. «Μάλιστα με επιχορήγηση της Πολιτείας είναι πρόταση που ενέχει τον κίνδυνο δημιουργίας εντάσεων μεταξύ των περισσότερων συλλόγων, αμφισβήτησης των επιστημονικών μεθόδων και συμπερασμάτων, και γενικότερης πόλωσης» σύμφωνα με τη Λίνα Μενδώνη.
Η υπουργός επέμεινε στη Βουλή πως το συγκεκριμένο σωματείο «δεν έχει επιστημονική σύνθεση, παρότι περιλαμβάνονται και επιστήμονες ανάμεσα στα μέλη του. Στην Ελλάδα, υπάρχουν σε λειτουργία, εδώ και πολλές δεκαετίες πολλοί σύλλογοι, σωματεία και αδελφότητες Βλάχων» τόνισε. Συμπληρωματικά αναφέρεται πως περίπου 120 σύλλογοι έχουν προχωρήσει στη συγκρότηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, που σήμερα αριθμεί πληθώρα μελών συλλόγων από όλη την Ελλάδα, με αυξητική μάλιστα τάση. Όλοι αυτοί οι σύλλογοι και η Ομοσπονδία έχουν να επιδείξουν πληθώρα δραστηριοτήτων.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία των Συλλόγων Βλάχων, που εκπροσωπεί το σύνολο σχεδόν των βλάχικων συλλόγων της Ελλάδας ως φορέας Πολιτισμού, εκφράζει παγίως την άποψη ότι ως ‘βλάχικη’ νοείται το σύνολο των τοπικών διαλέκτων μίας μη ομογενοποιημένης και μη κωδικοποιημένης προφορικής γλώσσας και ότι δεν υπάρχει ενιαία μορφή κοινά αποδεκτή από όλες τις ομάδες των βλαχοφώνων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις γύρω Βαλκανικές χώρες» είπε η κα Μενδώνη. Επομένως δεν υπάρχει γλώσσα των Ελλήνων Βλάχων.
«Οι Βλάχοι αποτελούν μία εκ των πληθυσμιακών ομάδων που, διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ελληνική συνείδηση, διατηρώντας τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συμβάλλοντας ουσιωδώς στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας» είπε η κυρία Μενδώνη.
Σύμφωνα με ειδικούς μελετητές το βλάχικο ιδίωμα συνιστά δευτερεύον νεολατινικό προφορικό γλωσσικό ιδίωμα, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε περιβάλλον στενό, οικογενειακό, φιλικό, επαγγελματικό, ενώ η κύρια, άλλως η επίσημη, η γλώσσα των Βλάχων που χρησιμοποιείται στην παιδεία, στη διοίκηση, στη λατρεία ήταν ανέκαθεν η ελληνική. Αυτή ακριβώς η ιδιομορφία του βλάχικου ιδιώματος, το οποίο είναι αποκλειστικά προφορικό, αποτελεί την αιτία της ατροφικής υποστάσεως της βλάχικης γλώσσας και της μη εξελίξεώς της σε γλώσσα ανεξάρτητη, ούτε καν σε διάλεκτο.
«Η οποιαδήποτε προσέγγιση, πόσο μάλλον η δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων, από έναν μεμονωμένο σύλλογο, που δεν αντιπροσωπεύει την ολότητα των συλλόγων και ενώσεων των Ελλήνων Βλάχων, ενέχει τον κίνδυνο ετεροπροσδιορισμού των τελευταίων, ακόμα και στην περίπτωση που ακολουθούνται επιστημονικά τεκμηριωμένες μέθοδοι και τεχνικές» κατέληξε η υπουργός.
Είναι δυνατόν επιστημονικά να σταθεί ότι κάποιες ομάδες ανθρώπων που μιλούν συγκεκριμένη γλώσσα ανήκουν σε διαφορετικές εθνότητες; Φυσικά και είναι. Αγγλικά μιλούν οι Βρετανοί, οι Αμερικανοί και οι Αυστραλοί μεταξύ άλλων και ισπανικά, εκτός από την Ισπανία, η συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Λατινικής Αμερικής.
Το θέμα δεν είναι αυθύπαρκτο για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η δική του ερώτηση το έμπλεκε με την παραίτηση μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Λαογραφικού Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης (Λ.Ε.Μ.Μ.Θ). Μόνο και μόνο επειδή ο πρόεδρος του συλλόγου που δεν επιχορηγήθηκε, είναι ο ίδιος με τον παραιτηθέντα πρόεδρο του ΔΣ του Μουσείου.
Η κα Μενδώνη είπε πως ο όποιος συσχετισμός αυτού του θέματος με τη μη επιχορήγηση των Βλάχων, «είναι επιεικώς ατυχής, ατυχέστατος. Η παραίτηση του ΔΣ του Λ.Ε.Μ.Μ.Θ έγινε, όπως κατήγγειλαν οι ίδιοι οι παραιτηθέντες, εξαιτίας της υπονόμευσης του έργου και των αποφάσεων της Διοίκησης, από άτομα στο χώρο του Μουσείου που λειτουργούσαν ως ‘αυτόκλητοι θεματοφύλακες πατριωτισμού’. Προφανώς, αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο προϋπήρχε. Δεν δημιουργήθηκε ξαφνικά, και προφανώς δεν συνδέεται με το ζήτημα της μη επιχορήγησης του Σωματείου των Βλάχων. Για ποιο λόγο συσχετίζετε τα δύο θέματα; Είναι απορίας άξιο.»
«Είναι, πραγματικά λυπηρό, για το συγκεκριμένο Μουσείο να εργαλειοποιείται προς εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων και διχαστικής προπαγάνδας. Γιατί αυτό γίνεται. Η διαφύλαξη του κύρους του θεσμού του Μουσείου αλλά και όλων των εργαζομένων θα έπρεπε να αποτελεί βασική πολιτική προτεραιότητα όλων. Καθίσταται, επιπλέον, σαφές ότι, αν όντως η διοίκηση του Μουσείου είχε εσωτερικά προβλήματα υπονόμευσης του έργου της, θα έπρεπε να το είχε γνωστοποιήσει στο Υπουργείο, είτε σε υπηρεσιακό επίπεδο είτε σε εμένα, έγκαιρα και όχι να περιμένουν να βρουν κάποιο πρόσχημα. Ποιο είναι αυτό; Η μη έγκριση της επιχορήγησης του Σωματείου - Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων προκειμένου να παραιτηθούν, χωρίς να νοιάζονται για το κλίμα που δημιουργούν στο ίδιο το Μουσείο, και μάλιστα αναφέροντας στην επιστολή παραίτησής τους τη φράση “επικύρωσης των φρονημάτων ατόμων και θεσμών που κατηγοριοποιούν πρόσωπα και δράσεις σε πατριωτικές και μη πατριωτικές”. Τί είναι αυτά τα πράγματα; Που βρισκόμαστε;»
Και το παρασκήνιο όπως το παρουσίασε στο Facebook άνθρωπος που το γνωρίζει, ο Κώστας Κάπος:
«Ο Πρόεδρος, τα 5 από τα 7 τακτικά μέλη και τα 5 από τα 7 αναπληρωματικά μέλη του ΔΣ του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης (ΛΕΜΜ-Θ), είχαν διοριστεί από το Σύριζα πριν από 5,5 χρόνια.
Ο ίδιος ο Πρόεδρος του ΛΕΜΜ-Θ, Βλάχικης καταγωγής, ασχολείται ως μέλος Σωματείου και όχι με την επίσημή του ιδιότητα, με τη σύνταξη του Βλάχικου Λεξικού, ενός προφορικού ιδιώματος με στοιχεία Ρουμανικά, Βουλγάρικα, Αλβανικά, Μακεδονίτικα και Ελληνικά, μια και πολλές Βαλκανικές χώρες ερίζουν για την καταγωγή των Βλάχων. Οι ίδιοι οι έχοντες Βλάχικη καταγωγή έχουν συστήσει στην Ελλάδα πάνω από 120 σωματεία Βλάχων, μια και γνωρίζουν καλά ότι ΔΕΝ έχουν κοινή εθνική καταγωγή, αλλά πολλές τοπικές διαφορές μεταξύ τους (Βλάχοι, Κουτσόβλαχοι κλπ).
Ο κ. Πρόεδρος ήθελε να συντάξει ένα ενιαίο Λεξικό με Λατινο-Ρουμάνικη γραφή, και όλα τα Βλάχικα σωματεία αντέδρασαν έντονα, με την Ομοσπονδία των Σωματείων τους να στέλνει επιστολή στο Υπ.Πο.Α., γιατί το εν λόγω εγχείρημα προσπαθούσε να παρουσιάσει τον Βλάχικο πληθυσμό ως κάτι που δεν έχει εθνολογική σχέση με τους Έλληνες και αποτελεί μια ξεχωριστή, ομοιογενή Εθνική Ομάδα (μήπως μυρίζεστε αλυτρωτισμό;).
Το Υπουργείο Πολιτισμού, με απόφαση της κας Μενδώνη ακύρωσε τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος, αλλά και του Συγκεκριμένου Συλλόγου (Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων) η οποία χρηματοδοτούταν αδρά από το Υπουργείο από την εποχή του Σύριζα και δεν είναι λίγοι αυτοί που υποψιάζονται ότι όλη αυτή η προσπάθεια εντάσσεται σε σχεδιασμούς ξένων κύκλων να δημιουργήσουν μια εθνοτική πολυδιάσπαση στα Βαλκάνια, βάσει του Δόγματος «διαίρει και βασίλευε» και αν δούμε ποιοι έχουν πρωτοστατήσει τα τελευταία χρόνια σε παρόμοιες προσπάθειες, βρίσκουμε από πίσω τους φίλους μας τους Γερμανούς και άλλα ύποπτα ξένα Ιδρύματα. Η ουσία όμως είναι ότι οι ίδιοι οι Βλάχοι, μέσω των σωματείων τους, αντέδρασαν σε αυτή την προσπάθεια και δεν μπορεί κανείς βέβαια να κατηγορήσει τους Έλληνες Βλάχους συλλήβδην ως «Χρυσαυγίτες».
Βλάχοι, «Μακεδόνες», Τσάμηδες, Αλβανοί, Έλληνες, Βούλγαροι, Τούρκοι και άντε μετά να βγάλεις άκρη σε ένα τόπο που θα κυβερνά ο αλυτρωτισμός, το φυλετικό μίσος και οι πολεμικές συγκρούσεις.»
