Ποικίλα είναι τα πολιτιστικά δρώμενα στην πρωτεύουσα κάθε εποχή του έτους, με τη νέα χρονιά να φέρνει κάθε φορά μαζί της νέες παραγωγές και διοργανώσεις. Νέες θεατρικές παραγωγές ανεβαίνουν από τους πρώτους δύο μήνες του 2023 καθότι ολοκληρώνονται ορισμένες από εκείνες που είχαν ξεκινήσει το φθινόπωρο, στην αρχή της σεζόν.
Στη μουσική, οι παραγωγές συνεχίζονται βάσει και του προγράμματος που είχαν ανακοινώσει στην αρχή της σεζόν σημαντικοί οργανισμοί –εν προκειμένω το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τις «Ημέρες Πιάνου/ Piano Days», μεταξύ άλλων– και οι νέες εκθέσεις στα μουσεία ξεδιπλώνονται σταδιακά, προσκαλώντας το κοινό να τα επισκεπτεί εκ νέου. Αναμενόμενη είναι εκείνη που σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138) στο πλαίσιο του Λογοτεχνικού Έτους Άλκης Ζέη που έχει ανακηρύξει το ΥΠΠΟΑ το 2023.
Συγκεντρώσαμε ορισμένες από τις σημαντικές παραγωγές που αναμένουμε προσεχώς, δίνοντας συνοπτικά πληροφορίες.
Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν: «Ελευθερία στη Βρέμη» και «Παρεξήγηση»
Δύο είναι οι παραστάσεις που κάνουν πρεμιέρα στις σκηνές του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν τους δύο πρώτους μήνες του 2023: η «Ελευθερία στη Βρέμη» (από 25/1, Πεσμαζόγλου 5) του εκπροσώπου του νέου γερμανικού κινηματογράφου Ράινερ Βέρνερ Φάσμπιντερ και η «Παρεξήγηση» (από 3/2, Φρυνίχου 14) του Αλμπέρ Καμύ.
Η «Ελευθερία στη Βρέμη» αποτελεί χειμερινή παραγωγή (2022-23) του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης το οποίο συμπράττει με το Θέατρο Τέχνης όπου το έργο παρουσιάζεται σε μετάφραση Γ. Δεπάστα και διασκευή, σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια, μουσική επιμέλεια Νίκου Μαστοράκη.
Στιγμιότυπο από την παράσταση «Ελευθερία στη Βρέμη». Φωτ.: Γιώργος Αναστασάκης
Πρόκειται για αστική τραγωδία με κεντρικό πρόσωπο την Γκεέσε Γκότφριντ –μια γυναίκα που ζει στη Βρέμη στο πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα, υφίσταται την αδικία μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας και αναζητεί την απελευθέρωση και αυτοπραγμάτωση διαπράττοντας φόνο. Με τους Μαριάννα Δημητρίου, Άγ. Εμμανουήλ, Διαμ. Καραναστάσης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Καίτη Μανωλιδάκη, Γ. Τσαμπουράκη και Χ. Τσιτσάκη. Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 16 ετών.
Σχετικά με την «Παρεξήγηση» του Αλμπέρ Καμύ, ένα έργο-μελέτη επάνω στη σύγκρουση του ανθρώπου με το μοιραίο και τις συνέπειες μιας απόφασης να μην ειπωθεί η αλήθεια, ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, μετάφραση Μαριάννας Κάλμπαρη η οποία παίζει μαζί με τους Φλομαρία Παπαδάκη, Αν. Ροϊλό, Πηνελόπη Τσιλίκα και Blaine L. Reininger.
Φωτ.: Ελευθερία Νικολαΐδου. Πηγή: Θέατρο Τέχνης
Στις σκηνές του Θεάτρου Τέχνης συνεχίζονται οι παραστάσεις «Photograph 51» για τη ζωή της Ρόζαλιντ Φράνκλιν, της γυναίκας που πρώτη αυτή φωτογράφισε σε κρυσταλλογραφία το DNA, η «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» του Ιάκωβου Καμπανέλλη σε σύμπραξη με το Εθνικό Θέατρο, το «Μοτέλ» του Βασίλη Μαυρογεωργίου για τις συμβάσεις της κοινωνίας και τον σκληρό ρεαλισμό.
Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν: Πεσμαζόγλου 5 (2103222760, 2103228706) και Φρυνίχου 14 (2103222464, 2103236732)
Θέατρο Σημείο: «Χιροσίμα Αγάπη μου»
Δεύτερη σεζόν για τη θεατρική μεταφορά της γαλλο-ιαπωνικής ταινίας «Χιροσίμα, αγάπη μου» (1959) του Αλαίν Ρεναί, στο θέατρο «Σημείο», σε σκηνοθεσία και δραματουργία Ν. Διαμαντή. Η παράσταση βασίζεται στο ομώνυμο έργο της Μαργκερίτ Ντυράς, στο οποίο βασίστηκε και η ταινία του Ρεναί, και εξερευνά τον απόλυτο μοναχικό και καταστροφικό έρωτα, με έμφαση στο σημείο που τα δύο πρόσωπα διαλύονται και ξαναγεννιούνται.
Από την παράσταση «Χιροσίμα, αγάπη μου»
Εκείνη είναι μια ηθοποιός που γυρίζει στη Χιροσίμα μία ταινία για την ειρήνη, εκείνος ένας αρχιτέκτονας που, ενώ πολεμούσε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έζησε την τραγωδία στην ίδια πόλη μέσα από τα μάτια της οικογένειάς του. Παίζουν οι Ιωάννα Μακρή, Ελίνα Παπαθεοδώρου, Όμ. Πουλάκης και Βαγγ. Ρόκκος. Από 27/1.
Θέατρο Σημείο: Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα, 210 9229579
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: «Ink», «Prima Facie», Μπραμς, Σοστακόβιτς και Piano Days
Πανελλήνια πρώτη (12-27/1) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για το πολυαναμενόμενο έργο «Ink» του Δημήτρη Παπαϊωάννου, ο οποίος επιλέγει το Μέγαρο ως αφετηρία της παγκόσμιας περιοδείας του που αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2024. Οι παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής είναι sold out, όσο για το «Ink» –στο οποίο θα αναφερθούμε εκτενώς σε σημείωμά μας την ερχόμενη εβδομάδα, αφότου το παρακολουθήσουμε– έχει ως πρωταγωνιστές δύο πρόσωπα. Τον φύλακα ενός σκοτεινού, κατακλυσμιαίου σύμπαντος ο οποίος προσπαθεί να διατηρήσει την τάξη ισορροπώντας επάνω σε μια διαρκή ευθραυστότητα, και έναν επισκέπτη που εισβάλει από τα έγκατα της γης αναστατώνοντας την ύπαρξή του.
Στιγμιότυπο από το «Ink» του Δημήτρη Παπαϊωάννου. © Julian Mommert . Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Τον φύλακα υποδύονται σε διαφορετικές ημερομηνίες οι Δημήτρης Παπαϊωάννου και Χάρης Φραγκούλης, τον επισκέπτη οι χορευτές Šuka Horn και Antonio Papazis.
Με το έργο «Prima Facie» («Εκ πρώτης όψεως») της διακεκριμένης συγγραφέως Σούζι Μίλλερ συνεχίζεται το 2023 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το National Theatre Live, η σειρά δορυφορικών μεταδόσεων σημαντικών παραστάσεων από το Εθνικό Θέατρο της Βρετανίας. Στην παράσταση, που μαγνητοσκοπήθηκε ζωντανά τον προηγούμενο Ιούλιο στο Θέατρο Harold Pinter, στο West End του Λονδίνου, παρακολουθούμε τον μονόλογο μιας δικηγόρου η οποία αναγκάζεται να αμφισβητήσει τα όρια μεταξύ της πατριαρχικής εξουσίας του νόμου, του βάρους της απόδειξης και της ηθικής. Στις 19 και 20/1.
Στιγμιότυπο από την παράσταση «Prima Facie». Credit: Helen Murray, πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
«Μουσική για τρίο με πιάνο. Έργα Brahms και Shostakovich» τιτλοφορείται η συναυλία που θα δώσουν (17/1) οι Δανάη Παπαματθαίου-Μάτσκε (βιολί), Κέρστιν Φελτς (βιολοντσέλο) και Ούβε Μάτσκε (πιάνο), οι οποίοι προσεγγίζουν με τον δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο δύο συνθέσεις-ορόσημα εντελώς διαφορετικού ύφους η καθεμία. Η σύνθεση «Τρίο με πιάνο αρ. 1 σε σι μείζονα» του Γιοχάννες Μπραμς είναι ρομαντική, στιβαρή, γεμάτη ευγένεια, η σύνθεση «Τρίο με πιάνο αρ. 2 σε μι ελάσσονα» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς είναι αινιγματική και μελαγχολική, μοιάζει σαν ελεγεία γραμμένη για τα δεινά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως αναφέρουν οι συντελεστές.
Συναυλίες, εκπαιδευτικές δράσεις και μουσικές συναντήσεις περιλαμβάνουν οι Piano Days (Ημέρες Πιάνου) που διοργανώνει (28-29/1) για πρώτη φορά το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Οι συναυλίες θα αναδείξουν την προσαρμοστικότητα αυτού του μαγικού οργάνου (σ.σ πιάνο) σε διαφορετικά είδη μουσικής.
Από τις Ημέρες Πιάνου. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Στο πλαίσιο του αφιερώματος για τις Ημέρες Πιάνου, εγκαινιάζεται και η συνεργασία του Μεγάρου με το Steinway Prizewinner Concerts Network (SPCN), έναν καλλιτεχνικό φορέα παγκοσμίου κύρους, ο οποίος προβάλλει βραβευμένους σολίστ που έχουν διακριθεί σε μεγάλους διεθνείς διαγωνισμούς. Μεταξύ άλλων, θα ακούσουμε τον Jean Louis Steuerman, την Αλεξία Μουζά, τον Αχιλλέα Γουάστωρ, την Νεφέλη Μούσουρα και την Olga Davnis.
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, 210 7282333
Εθνική Λυρική Σκηνή: «Φάλσταφ»
Το κύκνειο άσμα του Τζουζέππε Βέρντι, «Φάλσταφ» που βασίζεται στην κωμωδία «Οι εύθυμες κυράδες του Ουίντσορ» του Σαίξπηρ, είναι η νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε μουσική διεύθυνση Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι και σκηνοθεσία του διακεκριμένου σκηνοθέτη και καλλιτεχνικού διευθυντή του φημισμένου βρετανικού Φεστιβάλ Όπερας του Γκλάιντμπορν Στήβεν Λάνγκριτζ. Κεντρικό πρόσωπο της κωμικής όπερας ο ξεπεσμένος ιππότης σερ Τζων Φάλσταφ (Δημ. Πλατανιάς), ο οποίος γίνεται περίγελος στην τοπική κοινωνία λόγω των ερωτικών του περιπετειών.
Από την όπερα «Φάλσταφ». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος. Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή
Συμμετέχουν οι διακεκριμένοι μονωδοί της ΕΛΣ Τ. Χριστογιαννόπουλος, Βας. Καβάγιας, Ν. Στεφάνου, Γ.Καλύβας, Γ. Γιαννίσης, Τσέλια Κοστέα, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Άννα Αγάθωνος, Χρυσάνθη Σπιτάδη, η Ορχήστρα, η Χορωδία και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής. Η όπερα ανεβαίνει στις 26, 29/1 & 1, 4, 7, 10/2.
Εθνική Λυρική Σκηνή - Κέντρο ΠΟλιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Λεωφ. Συγγρού 364, Καλλιθέα, 213 0885700
Θέατρο ARK: «Η άνοδος του Αρτούρο Ούι»
Ένας παραλληλισμός της ιστορίας της ανόδου του ναζισμού στη Γερμανία έως την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ είναι το έργο «Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, που κάνει πρεμιέρα (25/1) στο θέατρο «ARK» σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, με τον Γιώργο Χρυσοστόμου στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Μπρεχτ ανασυνθέτει την ιστορία μεταφέροντας τη δράση στο γκανγκστερικό περιβάλλον της Αμερικής του μεσοπολέμου, όσο για τον χαρακτήρα του Αρτούρο Ούι, δομήθηκε από τον συγγραφέα πάνω στο πρότυπο του «Ριχάρδου Γ΄» του Σαίξπηρ.
Από την παράσταση «Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» © Πάτροκλος Σκαφίδας
Τον θίασο συμπληρώνουν οι Γ. Αναστασάκης, Μιχ. Βαλάσογλου, Θαν. Ισιδώρου, Άρ. Κασαπίδης, Τάσ. Κορκός, Κ. Κορωναίος, Δ. Μαλτέζε, Ερ. Μηλιάρης, Μαρία Παρασύρη, Αλεξία Σαπρανίδου και Φ. Συμεωνίδης.
Θεατρο ARΚ: Θέατρο ARK, Δροσοπούλου 197, 210 2113269
Εθνικό Θέατρο
«Τα Φώτα της πόλης», οι «Βρυκόλακες», η «Σπασμένη Στάμνα» συνεχίζονται στις σκηνές της πρώτης θεατρικής σκηνής της χώρας, με δύο νέες παραστάσεις: «Δε φάιναλ θολούθιον» σε σκηνοθεσία Σωτ. Ρουμελιώτη και «Μια νύχτα στην Επίδαυρο» αμφότερες στο θέατρο «Rex» - Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη». Βασισμένο σε κείμενα των Κωστάκη Ανάν και Suyako, το «Δε φάιναλ θολούθιον» (από 27/1) αποτελείται από μια ομάδα καθημερινών ανθρώπων που συναντιούνται επί σκηνής και κινούνται χωρίς να προλαβαίνουν να καταλάβουν τι πραγματικά έχουν ανάγκη.
Όσο για την παράσταση «Μια νύχτα στην Επίδαυρο» (από 22/2) των Λένας Κιτσοπούλου, Γ. Αστερή και Ν. Καραθάνου (σκηνοθεσία) αφηγείται τι συμβαίνει στο τέλος μιας παράστασης, για τους ηθοποιούς.
Εθνικό Θέατρο: Κτίριο Τσίλλερ (Αγ. Κωνσταντίνου 22-24) και Θέατρο Rex (Πανεπιστημίου 48), 210 3301881 - 210 3305074
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά: «Ανεμοδαρμένα Ύψη»
Μετά την επιτυχημένη του παρουσίαση (2017-18) στο ΚΘΒΕ σε διασκευή-σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού, τα «Ανεμοδαρμένα Ύψη» της Έμιλυ Μπροντέ κάνουν πρεμιέρα (25/1) στην Κεντρική Σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά όπου και αφηγούνται τον έρωτα ανάμεσα στον Χήθκλιφ και την Κάθριν· πρόκειται για ανθρώπους που θέλουν και προσπαθούν να νιώσουν ευτυχισμένοι.
Από την παράσταση «Ανεμοδαρμένα Ύψη». Πηγή: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Με τους Γιώργ. Γλάστρα, Ιωάννα Κολλιοπούλου, Μαρία Κωνσταντά, Αγγελική Λεμονή, Γιώργ. Μακρή, Χριστίνα Μαξούρη, Λυγερή Μητροπούλου, Γιώργ. Μπένο, Γιώργ. Μπινιάρη, Άγγ. Μπούρα και Δημ. Πασά.
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά: Λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς, 210 4143310
Εκθέσεις - Μουσείο Μπενάκη, Μουσείο του Ιδρύματος Γουλανδρή
Μία έκθεση για τη φωτογράφο Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (1899-1998), γνωστή και ως Nelly's, η φωτογραφική έκθεση «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα. 1896-1922» και μία ακόμη για την Άλκη Ζέη για την οποία και αναμένουμε περαιτέρω πληροφορίες, θα υποδεχτούν στους επόμενους δύο μήνες τους επισκέπτες του Μουσείου Μπενάκη.
Το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού και η παράλληλη φωτογραφική έκθεση «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα. 1896-1922» θα φιλοξενηθούν (25/1-23/4) στο κτίριο επί της οδού Κουμπάρη. Μέσα από άγνωστο αρχειακό οπτικό υλικό από τρεις ηπείρους, φωτογραφίες και φιλμάκια που ανακαλύφθηκαν και συντηρήθηκαν στην Αμερική, την Αυστραλία και την Ευρώπη, τίθενται ερωτήματα όπως πώς ήταν η Αθήνα μετά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής το 1896 και ως το 1922, και πώς μεταμορφώθηκε η Αθήνα από τα χρόνια της Belle Epoque στην Αθήνα, της Μεγάλης Ιδέας και του Εθνικού διχασμού και πως άλλαξε η πόλη τον Σεπτέμβριο του 1922. Ιστορικός σύμβουλος ο Αλέξ. Κιτροέφ.
Από το ντοκιμαντέρ-έκθεση «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα. 1896-1922». Πηγή: Μουσείο Μπενάκη/ benaki.org
«Nelly's» τιτλοφορείται η έκθεση-αφιέρωμα στη σημαντική φωτογράφο Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη , η οποία θα παρουσιαστεί (23/2-23/7) στο κτίριο επί της Πειραιώς 138. Θεματοφύλακας του πολύτιμου έργου της από το 1984, το Μουσείο Μπενάκη, παρουσιάζει το πολυδιάστατο έργο της από τη μαθητεία της στη Δρέσδη στις αρχές του 1920, την άφιξή της στην Αθήνα και τη δυναμική της παρουσία στα φωτογραφικά δρώμενα της πόλης έως το 1966 όταν πια συνταξιοδοτήθηκε μετά από εικοσιεπτά χρόνια ακούραστης εργασίας στη Νέα Υόρκη.
Από την έκθεση «Nelly's». Πηγή: Μουσείο Μπενάκη/ benaki.org
Nouveau réalisme
Έργα καλλιτεχνών που είτε κατά τη συγκρότηση είτε λίγο αργότερα υπέγραψαν το Μανιφέστο του Νεορεαλισμού το 1960, περιλαμβάνονται στην έκθεση «Nouveau réalisme» η οποία παρουσιάζεται (11/1-9/4) στο Μουσείο του Ιδρύματος Γουλανδρή (Ερατοσθένους 13) και για την οποία θα αναφερθούμε εκτενώς σε επόμενο σημείωμά μας.
Σχετικά με τον νεορεαλισμό, πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα γαλλικά πρωτοποριακά κινήματα, το οποίο παρά το εφήμερο του βίου του (1960-1963) δεν έχασε από την σπουδαιότητα του διαβήματός του. Και, παρά την ετερογένεια της ομάδας και την έλλειψη νεορεαλιστικής συνοχής τους, καταχωρήθηκε ως σημαντικό κεφάλαιο στην παγκόσμια νεότερη ιστορία της τέχνης.
Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από το «Ink» του Δημήτρη Παπαϊωάννου. © Julian Mommert. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
