Στο πεδίο των αγορών ή στην κούρσα των εξοπλισμών, αν δεν είναι πολεμικές οι σχέσεις των μεγάλων δυνάμεων, σίγουρα τις χαρακτηρίζει η καχυποψία. Αυτό δεν είναι διόλου αυτονόητο στην κουλτούρα, που μπορεί να γίνει δίοδος κατανόησης, μια συμβολική γέφυρα όπου οι λαοί βρίσκονται και συνομιλούν. Αυτά μέχρι σήμερα, γιατί η ωμή εισβολή του καθεστώτος Πούτιν στην Ουκρανία επαναφέρει το ψυχροπολεμικό κλίμα που βίωσε ο κόσμος με το φοβερό σιδηρούν παραπέτασμα.

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε την Πέμπτη ότι «κανένα Σιδηρούν Παραπέτασμα δεν θα πέσει στη ρωσική οικονομία» παρά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση, επειδή η Μόσχα δεν θα αποκλειστεί από τον κόσμο, όπως είχε κάνει η Σοβιετική Ένωση. «Δεν θα έχουμε κλειστή οικονομία. Δεν είχαμε και δεν θα έχουμε», είπε ο Πούτιν μιλώντας σε νέους επιχειρηματίες σε τηλεοπτικό του μήνυμα.

Είναι πλέον σαφές ότι η Μόσχα αδυνατεί να πετύχει μια ολοκληρωτική νίκη στην Ουκρανία. Αλλά αν ο πόλεμος διαρκέσει, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος χρήσης χημικών ή και πυρηνικών όπλων. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να κατανοήσει ότι πρέπει να αυξήσει επειγόντως την στρατιωτική της βοήθεια προς το Κιέβο, τονίζει στο Liberal η Σβετλάνα Κόβαλτσουκ, εκτελεστική διευθύντρια στο ουκρανικό φόρουμ Yalta European Strategy, με έμφαση την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας.<b> Συνε&#769;ντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη. </b>

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Ρομάν Βασιλένκο, σημείωσε πως δεν θέλουν να είναι στη λάθος πλευρά ενός νέου Σιδηρού Παραπετάσματος, ενώ τόνισε ότι είναι καλοδεχούμενες οι εταιρείες που αποχωρούν από τη Ρωσία λόγω της εισβολής.

Ο όρος Σιδηρούν Παραπέτασμα ή Iron Curtain, είχε υιοθετηθεί για πρώτη φορά από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ το 1946, σε μια ομιλία του κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στις ΗΠΑ. Βέβαια η πατρότητα της έκφρασης αποδίδεται στον Ρώσο συγγραφέα Βασίλι Ροζάνοφ, όταν το 1918 στο βιβλίο του «Η Αποκάλυψη της Εποχής μας», έγραφε ότι με κλαγγές, με κρότους και τριγμούς, ένα σιδηρούν παραπέτασμα πέφτει στην ιστορία της Ρωσίας.

Το ημερολόγιο έγραφε 4 Νοεμβρίου 1956, όταν 200.000 χιλιάδες Σοβιετικοί στρατιώτες, υποστηριζόμενοι από τεθωρακισμένα, βαρύ πυροβολικό και αεροπορία, κατάφεραν να καταπνίξουν την εξέγερση στην Ουγγαρία και να τοποθετήσουν στην εξουσία τον εκλεκτό τους Γιάνος Κάνταρ. Η δεύτερη μεγάλη αντικομμουνιστική εξέγερση στις χώρες-υποτελείς της Ε.Σ.Σ.Δ. κατά την μεταπολεμική περίοδο, μετά από εκείνη της Ανατολικής Γερμανίας το 1953.

Το μυθιστόρημα «Ο κληρονόμος από την Καλκούτα», κυκλοφόρησε το 1958 στην Ε.Σ.Σ.Δ. και αμέσως έγινε best seller. Ωστόσο, έχει τρομερό ενδιαφέρον, όχι τόσο το ίδιο το μυθιστόρημα που είναι οι περιπέτειες του ήρωα με πειρατές, κουρσάρους κ.λπ. αλλά η ίδια, η μυθιστορηματική ιστορία της συγγραφής του.

Δεν υπήρξε κοινωνικό στρώμα και ομάδα της Ε.Σ.Σ.Δ., που να μην το άγγιξε η μαζική Κόκκινη Τρομοκρατία τη φοβερή διετία 1937 - 1938. Αν κάπου επιτεύχθηκε η ισότητα στην Ε.Σ.Σ.Δ. αυτή ήταν στο τομέα των διώξεων και των εκκαθαρίσεων. Όλοι ήταν ίσοι, είτε επρόκειτο για ηγετικά στελέχη του κόμματος και του κράτους, είτε για νεογέννητα παιδιά, είτε για σεβάσμιους χειρώνακτες γέροντες.

Μεταξύ των πολλών, φαραωνικής έμπνευσης, μεγαλεπήβολων σχεδίων του σταλινικού καθεστώτος (η διώρυγα της Λευκής θάλασσας, η διώρυγα του ποταμού Βόλγα, η σιδηροδρομική γραμμή Κοτλάς - Βορκουτά, η εθνική οδός Βαϊκάλης-Αμούρ κ.λπ) η εποποιία της κατασκευής του δρόμο από το Σαλεχάρντ στην Ιγκάρκα ξεχωρίζει για την επιπολαιότητα του σχεδιασμού του αλλά και την παντελή έλλειψη στοιχειώδους χρησιμότητας και σκοπιμότητας αυτού του έργου.

Για κάποιο λόγο, κάποιος από την ηγεσία του Κομμουνιστικού κόμματος, αποφάσισε πως ο πιο επικίνδυνος εχθρός του καθεστώτος, είναι η Γυναίκα! Ταυτόχρονα, το καθεστώς αποφάσισε πως είναι δυνατή η αναδιαπαιδαγώγηση των γυναικών και πως μοναδική μέθοδος αυτής της «νέας παιδαγωγικής» είναι οι φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Για κάποιο λόγο, κάποιος από την ηγεσία του Κομμουνιστικού κόμματος, αποφάσισε πως ο πιο επικίνδυνος εχθρός του καθεστώτος, είναι η Γυναίκα! Ταυτόχρονα, το καθεστώς αποφάσισε πως είναι δυνατή η αναδιαπαιδαγώγηση των γυναικών και πως μοναδική μέθοδος αυτής της «νέας παιδαγωγικής» είναι οι φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ποιος δεν θυμάται την συγκλονιστική ερμηνεία του Ιννοκέντρι Σμοκτουνόφσκι (1925-19940 ως Άμλετ στην θρυλική πλέον ταινία του Γκριγκόρι Κόζνιτσεφ (1905-1973); Πόσοι, όμως γνωρίζουν, την τραγική και δύσκολη ζωή που έζησε αυτός ο ταλαντούχος ηθοποιός μέχρι να φτάσει στη δόξα;

Η UNESCO έχει περιλάβει το όνομά του, μεταξύ των επιφανέστερων επιστημόνων, στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας, υπάρχει ένας δρόμος που φέρει το όνομα του, ο ίδιος, όμως, έπεσε θύμα της πίστης του στον όρκο του επιστήμονα να αναζητάει πάντα την αλήθεια και να μην υποτάσσεται στα κελεύσματα ιδεολογιών και κομματικών ιερατείων.

Η καθυπόταξη ενός ανυπότακτου συνθέτη, ήταν μέσα στις προτεραιότητες του καθεστώτος. Παρά το γεγονός ότι ο Σοστακόβιτς δε συνελήφθη, η ζωή του μετατράπηκε σε κόλαση μετά το άρθρο στην κομματική εφημερίδα «Πράβντα».

Η ίδρυση στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπως τα αποκαλούν οι συντάκτες της απόφασης γίνεται πολύ νωρίτερα από την χιτλερική Γερμανία. Εξάλλου, είναι γνωστό πως πολλά από τα στρατόπεδα αυτά οργανώθηκαν από Γερμανούς μηχανικούς, οι οποίοι εργάζονταν την εποχή εκείνη στην Ε.Σ.Σ.Δ., και στην συνέχεια, «μεταλαμπάδευσαν» στην εμπειρία και τις γνώσεις τους στην πατρίδα τους.

Ο Ντμίτρι Λιχατσόφ (1906-1999) ήταν μία από τις σπουδαιότερες πνευματικές φυσιογνωμίες της Ρωσίας κατά τον 20ο αιώνα. Το 1928 τον συνέλαβαν για την συμμετοχή του σε έναν φιλολογικό κύκλο και έμεινε ως πολιτικός κρατούμενος μέχρι το 1932, όταν απελευθερώθηκε λόγω αμνηστίας, στο τρομερό στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων στα νησιά Σολοφκί της Λευκής θάλασσας. 

Ο Νικολάι Γιεζόφ, ήταν γνωστός στους κύκλους των στελεχών της μυστικής αστυνομίας και της ηγεσίας της Ε.Σ.Σ.Δ. ως «κόκκινος κούνελος», λόγω της έντονης ερωτικής του δραστηριότητας. Αμφιφυλόφιλος, μέθυσος και διεφθαρμένος, εκμεταλλευόταν την θέση του στην ιεραρχία του καθεστώτος για προσωπικό του όφελος.

Το, εκ πρώτης όψεως, στεγνό, γραμμένο στην ξύλινη κομματική γλώσσα, αυτό έγγραφο, είναι μία μαρτυρία για τα φαινόμενα ανθρωποφαγίας στα Γκουλάγκ στην δεκαετία του 1930, γραμμένο όχι από κάποιον πράκτορα των δυτικών μυστικών υπηρεσιών ή ένα «μίσθαρνο όργανο της ιμπεριαλιστικής συνομωσίας κατά της Ε.Σ.Σ.Δ.», όπως συνήθως χαρακτηρίζουν οι απολογητές του κομμουνιστικού ζόφου τους συντάκτες παρόμοιων κειμένων.

Τελείωνε ο δύσκολος Φεβρουάριος του 1949, το ημερολόγιο έγραφε 22 του μηνός, όταν η Αριάδνη Εφρόν, κόρη του Σεργκέι Εφρόν και της Μαρίνας Τσβετάγιεβα συνελήφθη για δεύτερη φορά. Η πρώτη ήταν το 1939, όταν καταδικάστηκε οκτώ χρόνια εγκλεισμού σε Στρατόπεδο Αναμορφωτικής Εργασίας. Το καθεστώς, συλλαμβάνοντας τη για δεύτερη φορά, αποφάσισε να απαλλαγεί οριστικά από αυτήν και με συνοπτικές διαδικασίες την καταδίκασε σε ισόβια εξορία στη Σιβηρία.

Παρόλο που το αρχείο της Κομμουνιστικής Διεθνούς είναι προσβάσιμο στους ερευνητές τουλάχιστον τρεις δεκαετίες, η ελληνική ιστοριογραφική σχολή (αν υπάρχει τέτοια) ελάχιστα έχει ασχοληθεί. Η μελέτη των αρχείων, ωστόσο, καθιστά πασιφανές το γεγονός πως το ΚΚΕ και η ηγεσία του, ευθύς εξ αρχής βρισκόταν σε πλήρη εξάρτηση από το «Κέντρο», ήταν αυτή ήταν η Κομμουνιστική Διεθνής, είτε η διάδοχος της Κομινφόρμ, είτε τέλος η Ε.Σ.Σ.Δ. ως «δεύτερη, νικηφόρα πατρίδα».

Ο Βαλέρι Γκοροζάνιν γεννήθηκε το 1889 στην πόλη Άκερμαν, νυν Μπέλγκοροντ - Ντιεστρόφσκι στην Βεσσαραβία. Ο πατέρας του ήταν ασφαλιστικός πράκτορας, ο οποίος πέθανε πριν ο μικρός Βαλέρι γίνει τριών ετών, ενώ πέντε χρόνια αργότερα, έχασε και την μητέρα του. Έτσι, μη έχοντας πόρους για τα προς το ζειν, αναγκάστηκε να παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα σε ηλικία 10 ετών.

Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες και, συνάμα, πιο σκοτεινές σελίδες του 20ού αιώνα, ήταν η γοητεία που ασκούσαν στους διανοούμενους της εποχής, οι «δυνατές» ηγετικές προσωπικότητες των δύο μορφών ολοκληρωτισμού, δηλαδή ο Χίτλερ και ο Στάλιν. Ανάμεσα σε αυτούς, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Γάλλος συγγραφέας Ρομέν Ρολάν, ο οποίος με τη μεσολάβηση του Γκόρκι γνώρισε προσωπικά τον Στάλιν και είχε μαζί του μια ιδιόμορφη αλληλογραφία, στην οποία εκφράζει με κάθε ευκαιρία τον θαυμασμό και την αφοσίωσή του.

Ήταν μία βροχερή αυγουστιάτικη ημέρα, όταν η σπουδαία ρωσίδα ποιήτρια Μαρίνα Τσβετάγιεβα περπατώντας στην Μόσχα με την κορούλα της, άκουσε την φωνή ενός αγοριού εφημεριδοπώλη να φωνάζει: «Η εκτέλεση του Νικολάι Ρομανόφ! Τον Ρομανόφ εκτέλεσε ο εργάτης Μπελομπορόντοφ!». Ο προσδιορισμός «εργάτης» σε αντίστιξη με το «Τσάρος» στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας, κάθε άλλο παρά τυχαίος ήταν για την κομμουνιστική προπαγάνδα. Οι Μπολσεβίκοι ήθελαν να δείξουν πως ένας εργάτης σκότωσε τον μισητό τσάρο.

Πρώην πρόεδρος της ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ. από τους βασικούς εμπνευστές του αυλικού πραξικοπήματος κατά του Νικήτα Χρουστσόφ, πολιτικό στέλεχος μεγάλου διαμετρήματος, επί των ημερών του οποίου υψώθηκε το Τείχος του Βερολίνου και ξέσπασε η Κρίση των πυραύλων στην Κούβα, ο Βλαντίμιρ Σεμιτσάσνι ήταν ένας από τους τελευταίους που πήραν πολλά μυστικά μαζί του στον τάφο.