Είναι πλέον σαφές ότι η Μόσχα αδυνατεί να πετύχει μια ολοκληρωτική νίκη στην Ουκρανία. Αλλά αν ο πόλεμος διαρκέσει καιρό, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος χρήσης χημικών ή και πυρηνικών όπλων. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να κατανοήσει ότι πρέπει να αυξήσει επειγόντως την στρατιωτική της βοήθεια προς το Κιέβο, τονίζει στο Liberal η Σβετλάνα Κόβαλτσουκ, εκτελεστική διευθύντρια στο ουρακνικό φόρουμ Yalta European Strategy, με έμφαση την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας.
Μιλά για την προσπάθεια του Β.Πούτιν να «ξαναχτίσει» το Σιδηρούν Παραπέτασμα, για τον κίνδυνο που διατρέχουν οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία, αλλά και για την απειλή της επισιτιστικής κρίσης που διατρέχουν πολλές χώρες, και η οποία, μπορεί να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση πολλών κυβερνήσεων, ζητήματα που πρόκειται να αναπτύξει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, (6-9 Απριλίου 2022).
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Βλέπετε περιθώρια για συμβιβασμό ή δεν έχουμε δει ακόμη τα χειρότερα;
Η χώρα μου βρίσκεται σε πόλεμο εδώ και πάνω από ένα μήνα. Όλα όσα είχαμε δει σε ταινίες ή διαβάσει στα βιβλία γίνονται πραγματικότητα. Κάθε λεπτό που περνάει, σκεφτόμαστε την οικογένειά μας, τους φίλους μας, τη χώρα μας, διαβάζουμε συνεχώς τα νέα για τις απώλειες και τις νίκες της Ουκρανίας, ενώ εμείς και τα παιδιά μας έχουμε μάθει να ξεχωρίζουμε τον ήχο από τις βολές του πυροβολικού.
Σε αυτό τον μήνα χάσαμε πολλούς Ουκρανούς, πολλά παιδιά έχουν σκοτωθεί, Μαριούπολη, Χάρκοβο, Τσερνίχιβ, Ακτίρκα, και άλλες πόλεις, καταστρέφονται και οι προσφυγές έχουν ξεπεράσει τα 10 εκατομμύρια.
Η πιθανότητα χρήσης χημικών όπλων από τη Μόσχα είναι μεγάλη, ο ρωσικός στρατός έχει ήδη χρησιμοποιήσει βόμβες φωσφόρου κατά αμάχων, το τίμημα που πληρώνουμε ως χώρα μεγαλώνει μέρα με την ημέρα. Μια επιλογή υπάρχει μόνο: Η νίκη της Ουκρανίας με τη συνεισφορά της Δύσης και όλου του δημοκρατικού κόσμου.
Τι παραπάνω πρέπει να κάνει η Δύση; Πόσο σημαντική είναι η πρόσφατη απόφαση του ΝΑΤΟ για βοήθεια και πόσο γρήγορα πιστεύετε ότι θα έρθει ;
Η έως τώρα στήριξη από τη Δύση έχει βοηθήσει πολύ την Ουκρανία, και δείχνει ότι οι δημοκρατικές χώρες είναι ενωμένες ως προς την επιθυμία τους να προστατεύσουν την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αλλά, η Δύση πρέπει να κάνει οπωσδήποτε περισσότερα. Πρέπει πάση θυσία να κλείσει ο εναέριος χώρος της Ουκρανίας, όπως επίσης πρέπει να μας προμηθεύσει με περισσότερα όπλα! Είτε πρόκειται για πολωνικά τζετ, τουρκικά drones ή αμερικανικό αντιαεροπορικό εξοπλισμό, η αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία επείγει, προκειμένου να πληγεί η υπεροχή της Ρωσίας στον αέρα.
Ακόμη και το 1% των αρμάτων μάχης που διαθέτει το ΝΑΤΟ να δώσει στην Ουκρανία, ο συσχετισμός δυνάμεων κάπως θα ισορροπήσει, όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο πρόεδρος Ζελένσκι. Την άποψη να σταλούν περισσότερα όπλα στην Ουκρανία στηρίζει άλλωστε η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών. Υπέρ είναι το 67%, ενώ την ανάγκη για κυρώσεις στη Ρωσία υποστηρίζει το 79%, εκ του οποίου πιο σθεναρά, τις απαιτεί το 57%, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση που διεξήγαγε το Yalta European Strategy. Χρειάζεται να επιβληθεί ένα καθολικό εμπάργκο στο εμπόριο με τη Ρωσία. Το ρωσικό χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να αποκλειστεί πλήρως από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Καταλαβαίνουμε ότι τα πάντα χρειάζονται το χρόνο τους, αλλά στον πόλεμο, δεν έχεις χρόνο. Χρειάζεται ένα σχέδιο Μάρσαλ για την Ουκρανία, το απαιτεί η τεράστια κλίμακα της κρίσης. Εμείς - η Ουκρανία, η Δύση, ο κόσμος όλος - πρέπει να δράσουμε τώρα, διαφορετικά, οι απώλειες θα είναι πιο βαθιές, πιο ακραίες. Ο κόσμος βλέπει ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε πόλεμο και ότι χρειαζόμαστε όπλα για να τον κερδίσουμε. Όλες οι κυβερνήσεις πρέπει να επανεξετάσουν τη στρατιωτική τους στρατηγική και να συνειδητοποιήσουν ότι η Ουκρανία είναι πλέον η πρώτη γραμμή άμυνας του δημοκρατικού κόσμου. Περιμένουμε ουσιαστικά βήματα από το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και την G7. Η ελευθερία πρέπει να είναι οπλισμένη.
Δύσκολα μπορεί να υπολογίσει κανείς τι θα συμβεί στη συνέχεια, καθώς οι επόμενες κινήσεις, τόσο της Μόσχας, όσο και της Δύσης, είναι απρόβλεπτες. Εκτιμάτε παρ’ όλα αυτά ότι η Μόσχα θέλει να εγκαταστήσει στο Κίεβο ένα φιλορωσικό καθεστώς;
Πιθανώς ο Πούτιν να θέλει να απομακρύνει τη δημοκρατικά εκλεγμένη ουκρανική κυβέρνηση, αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι και η κυβέρνησή του έχουν δείξει ότι δε θα εγκαταλείψουν την Ουκρανία, ενώ οι πολίτες μας, σε Κίεβο, Χερσώνα, Μαριούπολη ή Χάρκοβο, δεν πρόκειται να δεχτούν μια ρωσική κατοχή.
Πιστεύω ακράδαντα ότι η Μόσχα αδυνατεί να ελέγξει την Ουκρανία. Αλλά αν ο πόλεμος διαρκέσει για καιρό, τότε ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου αυξάνεται σημαντικά. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να κατανοήσει ότι εάν δεν προμηθευτούμε όπλα και δε στηριχθεί σήμερα η Ουκρανία, τότε αύριο μπορεί να βρεθεί σε πόλεμο ολόκληρος ο πλανήτης.
Ποια είναι τα πιθανότερα σενάρια για την επόμενη ημέρα στην Ουκρανία;
Αυτό είναι αδύνατο να το προβλέψει κανείς. Τα δεδομένα της εισβολής αλλάζουν ταχύτατα, αλλά ελπίζω ότι θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τις ρωσικές δυνάμεις να αγωνίζονται για να καταλάβουν ουκρανικό έδαφος και τις ουκρανικές αντεπιθέσεις να τις αποτρέπουν. Είναι δύσκολο να φανταστούμε το μέλλον σε περιόδους κρίσης και εγώ αναζητώ συνεχώς απαντήσεις: Γιατί η Δύση δε βοηθά περισσότερο την Ουκρανία; Γιατί δε σταματά τον Πούτιν; Τι περιμένει; Οι Ουκρανοί πολεμούν και πεθαίνουν εδώ και ένα μήνα. Πόσο καιρό θα κρατήσει αυτό;
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η γεωπολιτική του κόσμου έχει αλλάξει βαθιά. Πώς φαντάζεστε τη «νέα τάξη πραγμάτων»; Η Ρωσία θα δημιουργήσει ένα νέο «Σιδηρούν Παραπέτασμα», με τους δορυφόρους της; Ή στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο και αλληλοεξαρτώμενο πλανήτη, αυτού του είδους οι διαχωρισμοί σε μπλοκ, δεν είναι πλέον δυνατοί;
Πράγματι, ο στόχος του Πούτιν είναι να δημιουργήσει συνθήκες ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, με ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα να χωρίζει την Ευρώπη και έχοντας τον πλήρη έλεγχο στη ρωσική σφαίρα επιρροής. Ωστόσο, η ελεύθερη ροή των πληροφοριών, η υποστήριξη από τη Δύση και η δύναμη του ουκρανικού λαού δε θα το αφήσουν να συμβεί. Οι Ουκρανοί, οι Λευκορώσοι, ακόμη και οι ίδιοι οι Ρώσοι θα εμποδίσουν οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας ενός νέου Σιδηρούν Παραπετάσματος, καθώς σε ένα πλήρως διασυνδεδεμένο πλανήτη, όπως ο σημερινός, επιλέγουν τη δημοκρατία αντί της δικτατορίας. Σε πρόσφατη συζήτηση με ένα Γερμανό φίλο για το θέμα των Ναζί στην παγκόσμια ιστορία, συμφωνήσαμε ότι σήμερα υπάρχει μόνο μία χώρα που απαιτεί «αποναζιστικοποίηση και αυτή είναι η Ρωσία. Νομίζω ότι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα από τα θετικά του πολέμου. Δηλαδή ότι η νέα τάξη πραγμάτων θα πρέπει να είναι μια τάξη πραγμάτων από δημοκρατικές χώρες, όπου οι πολίτες όλων των κρατών θα απολαμβάνουν ελευθερία και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ουκρανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων, γι’ αυτό και η παγκόσμια κοινότητα φοβάται μια μεγάλων διαστάσεων επισιτιστική κρίση. Ποια η γνώμη σας;
Η Ουκρανία είναι μια χώρα που τροφοδοτεί με αγροτικά προϊόντα τον πλανήτη μέσω των εξαγωγών και της γεωργίας της. Τώρα, οι πολίτες μας στις κατεχόμενες περιοχές δεν έχουν αρκετό φαγητό και νερό, ενώ η παροχή απαραίτητων τροφίμων εξασφαλίζεται μέσω ανθρωπιστικής βοήθειας. Σήμερα ζούμε πρόβλημα παροχής τροφίμων στο Χάρκοβο, τη Μαριούπολη και σε άλλες πόλεις της Ουκρανίας, αλλά αν δε σταματήσουμε σήμερα τον πόλεμο, μπορεί αύριο να βιώσουμε μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση και αποσταθεροποίηση πολλών κυβερνήσεων.
Πόσο κοντά είναι η προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ;
Βρίσκεται ασφαλώς κοντά. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έχει ταχθεί υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο χρειαζόμαστε ένα πρακτικό και ρεαλιστικό οδικό χάρτη για να το πετύχουμε αυτό.
Αρκετοί φοβούνται ότι μετά την Ουκρανία, σειρά θα έχουν οι χώρες της Βαλτικής, εναντίον των οποίων υπάρχει ήδη μια σχετική ρωσική ρητορική. Ποια η γνώμη σας ;
Τέτοιες αναφορές και εκτιμήσεις είναι ανησυχητικές αλλά και ευρέως διαδεδομένες. Είναι αδύνατο να προβλέψει κανείς τις επόμενες κινήσεις του Πούτιν ή τη στρατηγική του, μετά την Ουκρανία. Ωστόσο, εάν απειλούνται οι χώρες της Βαλτικής, αυτό αποδεικνύει ακόμη περισσότερο ότι η Ουκρανία μάχεται όχι μόνο για τη δική της ελευθερία, αλλά και για εκείνη των γειτόνων της. Πιστεύω ακράδαντα ότι αν δε σταματήσουμε τη Ρωσία στην Ουκρανία, τότε ο Πούτιν θα πάει πιο μακριά, στις χώρες της Βαλτικής, μετά στην Πολωνία, ενώ στο μέλλον θα απειλήσει ακόμη και τη Δύση.
*Η Σβετλάνα Κόβαλτσουκ είναι εκτελεστική διευθύντρια στο Yalta European Strategy, ένα ουκρανικό φόρουμ με έμφαση την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας και τις διεθνείς της σχέσεις
