Η φετινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη νομοκρατία στην ΕΕ, συνέχεια της πρώτης έκδοσης του 2020, είναι ένα αξιοσημείωτο κείμενο. Σε αντίθεση με άλλες σχετικές πρωτοβουλίες, ιδίως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εστιάζει στα ίδια κεντρικά ζητήματα σε όλα τα κράτη μέλη, χωρίς να εισέρχεται στα πιο διχαστικά (μολονότι ίσως περισσότερο πολιτικώς ελκυστικά) ζητήματα ισότητας των φύλων, και των δικαιωμάτων των σεξουαλικών ή άλλων μειονοτήτων. <b>Γράφει ο Dalibor Rohac</b>

Μία έννοια που συνήθως ξεχνάμε τη σημασία της στην Ελλάδα και αποτελεί βασικό συστατικό της φιλελεύθερης δημοκρατίας είναι η νομοκρατία. Ο Ανώνυμος Έλλην την έλεγε Νομαρχία, οι σημερινοί απόγονοί του την αποκαλούν συχνά Κράτος Δικαίου. Όπως και να την πει κανείς, η έννοια αυτής της λέξης είναι ότι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και δεν κυβερνώνται από τους διαχειριστές της εξουσίας αλλά από κανόνες και νόμους. Στην εξωτερική πολιτική μιας χώρας η προσήλωση στη νομοκρατία είναι αρκετά συχνά μικρότερη από ότι στην εσωτερική.

Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια όταν μελετούσα το Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας, την έκπληξη που ένιωσα όταν συνειδητοποίησα ότι χώρες με μεγάλη αναδιανομή και υψηλή φορολογία πετύχαιναν καλύτερη βαθμολογία από άλλες χώρες, όπως ορισμένες από τη γειτονιά μας, που είχαν χαμηλούς φόρους, μικρό κράτος, και δεν έτρεχαν πανάκριβα κρατικά προγράμματα (όπως το δικό μας ασφαλιστικό) που να λυγίζουν δημοσιονομικά τους πολίτες τους.

Το πολιτικό και φιλοσοφικό σύστημα της νομοκρατίας είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό της κλασικής φιλελεύθερης θεωρίας. Είναι αναγκαίο, αν όχι επαρκές στοιχείο μιας ολοκληρωμένης θεωρίας για τι αποτελεί μια φιλελεύθερη κοινωνία, και από πρακτικής σκοπιάς παρέχει το πλαίσιο εντός του οποίου ακμάζουν ο ατομικισμός, η αγορά, και η ιδιωτική ιδιοκτησία, καθώς και οι προσωπικές ή ηθικές ελευθερίες. <b>Γράφει ο Norman Barry. </b>