Το να γίνει προϋπολογισμός οικοδομής υπό τις παρούσες συνθήκες δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου καθώς, όπως προκύπτει πλέον και από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι μεταβολές στις τιμές των οικοδομικών υλικών από τον έναν μήνα στον άλλο μπορεί και να ξεπερνούν το 2-3% όταν σε ετήσια βάση, ο πληθωρισμός της οικοδομής είναι πιθανό να γίνει το επόμενο χρονικό διάστημα ακόμη και διψήφιος.

Την επόμενη εβδομάδα, με τροπολογία που κατατίθεται στη Βουλή, θα προστεθούν ακόμη 2 δισ. ευρώ στο σκέλος των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού. Όμως αυτή, δεν θα είναι και η τελευταία αλλαγή, καθώς ο δρόμος θα είναι ακόμη μακρύς. Τον Απρίλιο, πιθανότατα μετά το Πάσχα, η κυβέρνηση θα στείλει τον αναθεωρημένο προϋπολογισμό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όταν η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου φιγουράρει πλέον μια ανάσα από το 2,9% και τουλάχιστον 70 μονάδες βάσης πάνω από το αντίστοιχο ελληνικό  είναι λογικό να δημιουργείται ανησυχία για την αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας η οποία υποχρεώνεται ήδη να πληρώνει περί τα 5 δις. ευρώ τον χρόνο σε τόκους για να εξυπηρετεί το χρέος της.

Η Ελλάδα εισάγει περίπου δύο εκατομμύρια τόνους σιτηρών εκ των οποίων περίπου οι 1,4 εκατομμύρια τόνοι προέρχονται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεδομένου ότι το εμπόριο με τους περισσότερους εταίρους συνεχίζεται αδιάκοπα, η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει κάθε λόγο να εμφανίζεται καθησυχαστικό όσον αφορά στην επάρκεια της αγοράς. Άλλο βέβαια η επάρκεια και άλλο οι τιμές.

Ο πληθωρισμός της οικοδομής έτρεξε τον Φεβρουάριο με ρυθμό άνω του 9% δηλαδή υψηλότερο και από αυτόν του δείκτη τιμών καταναλωτή. Και επειδή τα χειρότερα είναι μπροστά -ειδικά για τα καύσιμα και τα μέταλλα- το πραγματικό ερώτημα που απασχολεί αυτή τη στιγμή είναι αν αυτός ο ρυθμός αύξησης των τιμών θα ανακόψει την οικοδομική δραστηριότητα η αναθέρμανση της οποίας τους τελευταίους μήνες έχει στηρίξει πολύ το ΑΕΠ της χώρας.

Τα δίδυμα προβλήματα της αγοράς είναι ήδη εδώ: επάρκεια σε βασικά είδη και τιμές συνθέτουν το σκηνικό εντός του οποίου θα κληθούν να λειτουργήσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις για το επόμενο απρόβλεπτο χρονικό διάστημα. Τα βλέμματα στρέφονται –καταρχήν- στα είδη που επηρεάζονται άμεσα από τον πόλεμο της Ουκρανίας: αλεύρια, σπορέλαια, δημητριακά, σιτάρια και καλαμπόκια είτε προορίζονται για τον άνθρωπο, είτε για τα ζώα.

Οι εισαγωγές τον Ιανουάριο του 2022 εκτινάχθηκαν σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στις τιμές των καυσίμων αλλά συνολικά των προϊόντων. Διότι το έλλειμμα των καυσίμων εκτινάχθηκε τον Ιανουάριο στο 1 δισ. ευρώ και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στα τρία δισ. ευρώ.

Μέσα σε συνθήκες απόλυτης αβεβαιότητας που δημιουργούνται από την πανδημία - όχι δεν έχει τελειώσει παρά τη… χαλάρωση - την ενεργειακή κρίση, την επικείμενη διατροφική κρίση και φυσικά τον πόλεμο στην Ουκρανία, το οικονομικό επιτελείο έχει βάλει φέτος ένα… στοίχημα με τον εαυτό του: να αυξήσει την εισπραξιμότητα των φόρων. Δύσκολο στοίχημα να κερδηθεί.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Με τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν, ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται με επιπλέον 1 δισ. ευρώ παρά το γεγονός ότι οι επιδοτήσεις των λογαριασμών ενέργειας θα χρηματοδοτηθούν με τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Άλλα δημοσιονομικά περιθώρια για να χρηματοδοτηθούν μέτρα στήριξης αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν καθώς για να ανακοινωθούν και νέα μέτρα στήριξης θα πρέπει να αποφασιστεί ότι θα αυξηθεί το πρωτογενές έλλειμμα άρα και το χρέος.

Ο κύκλος των αιτήσεων ένταξης στο πρόγραμμα «Eξοικονομώ» έκλεισε με το υπουργείο Περιβάλλοντος να εμφανίζεται ιδιαίτερα ικανοποιημένο για το αυξημένο ενδιαφέρον. Πάνω από 100.000 νοικοκυριά υπέβαλαν αίτηση. Και ενώ το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο για να γίνουν δεκτές 50.000 αιτήσεις ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης ετοιμάζεται να ανοίξει το… σεντούκι του Tαμείου Aνάκαμψης για να αυξήσει το διαθέσιμο budget.

Η τιμή χονδρικής της αμόλυβδης και του πετρελαίου κίνησης, «μαζεύτηκε» χθες στα επίπεδα που ήταν στις 4 Μαρτίου και αφού είχε προηγηθεί μια ξέφρενη κούρσα που έφερε την τιμή λιανικής ακόμη και πάνω από τα 2,15 ευρώ ανά λίτρο για την αμόλυβδη και κοντά στα 2 ευρώ για το πετρέλαιο κίνησης. Και ενώ ουδείς μπορεί να προβλέψει το μέλλον το ενδιαφέρον πλέον επικεντρώνεται στο πόσο θα μας κοστίζει τελικώς η μετακίνηση με το ΙΧ το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ο κύβος ερρίφθη και η κυβέρνηση βρήκε τον τρόπο να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη στήριξης των νοικοκυριών αλλά και στη συγκράτηση των πρωτογενών ελλειμμάτων. Περιμένοντας την επόμενη εβδομάδα η Ευρώπη να καταλήξει σε μια κοινή αντιμετώπιση του τεράστιου προβλήματος της ενεργειακής κρίσης, το οικονομικό επιτελείο επιδιώκει να στηρίξει τα τρία εκατομμύρια των ευπαθέστερων πολιτών στα οποία αναφέρθηκε χθες ο πρωθυπουργός, χωρίς όμως να φορτώσει βαρίδια που στο μέλλον θα αποδειχθούν ασήκωτα στον κρατικό προϋπολογισμό. 

Επιδότηση 60 λίτρων καυσίμου ανά μήνα με τουλάχιστον 15-20 λεπτά ανά λίτρο για ένα τρίμηνο, έκτακτο επίδομα στους ασθενέστερους που κατά μέσο όρο θα φτάνει στα 300 ευρώ και επιδότηση των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος για τον Μάρτιο με περίπου 60 ευρώ για ολόκληρο τον μήνα θα περιλαμβάνει το πακέτο μέτρων στήριξης προϋπολογισμού 1,1 δις. ευρώ. Το εισοδηματικό όριο των 30.000 ευρώ στον οποίο αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός θα αφορά στο επίδομα των καυσίμων ενώ για την «επιταγή ακρίβειας» το εισοδηματικό κριτήριο θα είναι χαμηλότερο. Η επιδότηση του ρεύματος θα εξακολουθήσει να μην έχει κριτήριο.

Το πλαίσιο παρεμβάσεων που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση μέσα στις επόμενες ημέρες, θα αποτυπώνει ουσιαστικά τις προθέσεις της κυβέρνησης να «στηρίξει τους πιο ευάλωτους για όσο διάστημα χρειαστεί». Θα αποτυπώνει επίσης τα πεδία στα οποία θα γίνουν οι παρεμβάσεις.

Με το επιχείρημα ότι ο νέος ΕΝΦΙΑ εξασφαλίζει ελαφρύνσεις για τους 8 στους 10 ιδιοκτήτες - περισσότερους από 5,5 εκατομμύρια πολίτες- και ότι δεν αποτελεί ένα «χαριστικό» νομοσχέδιο για τους έχοντες μεγάλη ακίνητη περιουσία θα υπερασπιστεί η κυβέρνηση το νομοσχέδιο που κατατέθηκε πριν από λίγο στη Βουλή. Οι νέοι συντελεστές υπολογισμού του φόρου, διασφαλίζουν ότι θα ευνοηθούν οι έχοντες μικρή και μεσαία περιουσία καθώς μειώνεται ο φόρος ανά τετραγωνικό μέτρο ακόμη και για περιοχές με τιμή ζώνης έως και 4000 ευρώ.

Το πλέον πιθανό είναι ότι ο στόχος για πρωτογενές έλλειμμα φέτος που θα συγκρατηθεί στην περιοχή του 1,4% του ΑΕΠ ήτοι όχι πάνω από 3 δισ. ευρώ, εγκαταλείπεται ενώ ανάλογα με το ποιο σενάριο θα επικρατήσει όσον αφορά στην διάρκεια των εχθροπραξιών αλλά και της ενεργειακής κρίσης, εκτιμάται ότι το έλλειμμα μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 3% του ΑΕπ ήτοι να αυξηθεί ακόμη και κατά 3 δις. ευρώ.

Ήρθε η ώρα των αποκαλυπτηρίων για τον νέο ΕΝΦΙΑ, τον φόρο κατοχής ακινήτων που φέτος θα ξεκινήσουμε να πληρώνουμε νωρίτερα από ποτέ και συγκεκριμένα από τον Μάιο ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να τον εξοφλήσουμε σε έως και 10 μηνιαίες δόσεις. Το νομοσχέδιο περιέχει ένα «πάζλ» αλλαγών, αλλά ο τελικός λογαριασμός είναι αυτός που έχει σημασία. Τα αποκαλυπτήρια θα γίνουν με τα νέα εκκαθαριστικά.

Υπάρχει ένα… θύμα του υψηλού πληθωρισμού που δεν καταγράφεται στον… επίσημο κατάλογο ο οποίος προφανώς περιλαμβάνει το διαθέσιμο εισόδημα, τη δυνατότητα των νοικοκυριών να καταναλώνουν, το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας και σε τελική ανάλυση τον ίδιο τον ρυθμό ανάπτυξης. Αυτό το θύμα είναι οι… καταθέσεις μας.

Δύο τρόποι υπάρχουν για να αντιμετωπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο η οικονομική ζημιά που προκαλεί η εκτόξευση των τιμών ενέργειας. Ο πρώτος τρόπος είναι να εκδοθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό ομόλογο προκειμένου να διασφαλιστεί ένα πολύ χαμηλό επιτόκιο που θα τείνει στο μηδέν, και από τους πόρους που θα συγκεντρωθούν, η κάθε χώρα μέλος να δανειστεί κεφάλαια.

Με πολύ έντονο τρόπο θα αποτυπωθεί η ενεργειακή κρίση και η πολεμική σύρραξη στο προϊόν της χώρας κατά το πρώτο τρίμηνο καθώς το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αναμένεται να εκτιναχθεί σε πρωτοφανή επίπεδα. Με το φυσικό αέριο πάνω από τα 200 ευρώ για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και το πετρέλαιο στην περιοχή των 130 δολαρίων το βαρέλι, το μηνιαίο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο είναι πιθανό να ξεπεράσει ακόμη και το 1,5 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση.

Για σήμερα, η τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας, διαμορφώνεται στην Ελλάδα στα 426,9 ευρώ. Η μέση τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος από τις αρχές Μαρτίου, έχει εκτιναχθεί στα 318 ευρώ η μεγαβατώρα. Πού σημαίνει ότι αν αυτή η τιμή διατηρηθεί μέχρι το τέλος του μήνα ποιος μπορεί να το αποκλείσει; Πόσα από αυτά θα μπορέσει να καλύψει το οικονομικό επιτελείο με τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης;

H κατηγορηματική δήλωση του πρωθυπουργού στη χθεσινή τηλεοπτική του συνέντευξη στον Alpha ότι θα κοπεί «επιταγή ακρίβειας» για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες «υποχρεώνει» το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να εντοπίσει δημοσιονομικό χώρο τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ μέσα στον Μάρτιο προκειμένου να καταβληθεί ποσό της τάξεως των 200 ευρώ σε περίπου ένα εκατομμύριο δικαιούχους.

H ζημιά από τον πόλεμο στην Ουκρανία και για την ελληνική οικονομία είναι δεδομένη. Ο λογαριασμός είναι υπό… διαμόρφωση, καθώς όσο συνεχίζονται οι εχθροπραξίες ωθώντας τις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών να καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, τόσο βαρύτερο γίνεται και το κόστος.

Καλό μήνα με την τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος στα 255 ευρώ η μεγαβατώρα, με το πετρέλαιο στα 100-101 δολάρια το βαρέλι με το φυσικό αέριο στην περιοχή των 98-100 ευρώ η μεγαβατώρα και με την κυβέρνηση να προβλέπει ότι ο πληθωρισμός σε μέσο επίπεδο μπορεί να φτάσει φέτος ακόμη και στο 4% δηλαδή σε επίπεδα τέσσερις φορές υψηλότερα σε σχέση με αυτά που προβλέπει ο φετινός προϋπολογισμός. Και πλέον δεν αποκλείει ότι οι υψηλές τιμές μπορούν κάλλιστα να διατηρηθούν και το 2023.