Στο χθεσινό μου σημείωμα, αναφέρθηκα στα διδάγματα που μπορούμε να εξαγάγουμε από την σκέψη του Φρίντριχ Χάγιεκ για τη διαχείριση της κρίσης της πανδημίας. Σήμερα, θα αναφερθώ σε ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα που επιβεβαιώνει την επικαιρότητά του: την Ουγγαρία.
Στην Ουγγαρία του Όρμπαν συμβαίνει αυτό που περιέγραψε ο Χάγιεκ στον Δρόμο προς τη Δουλεία: Η κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη την έκτακτη συνθήκη, ανέστειλε τη λειτουργία του Κοινοβουλίου και πλέον η χώρα διοικείται αποκλειστικά με διατάγματα. Ταυτόχρονα, πέρασε νόμο για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων με το πρόσχημα να προστατεύσει το κοινό καλό.
Βεβαίως, το πέπλο της έκτακτης συνθήκης στην περίπτωση της Ουγγαρίας δεν κρύβει πολλά πράγματα, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε το βαρύ ιστορικό διώξεων εναντίων δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων που χαρακτηρίζει το καθεστώς Όρμπαν, τον ήδη μεγάλο κρατικό έλεγχο των ουγγρικών μέσων ενημέρωσης, αλλά και την επιρροή της ρωσικής προέλευσης προπαγάνδας.
Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, τα νέα μέτρα αποδεσμεύουν την κυβέρνηση ώστε να ελέγξει πλήρως τον δημόσιο διάλογο στη χώρα. Άλλωστε, ο Όρμπαν φρόντισε ώστε η ανάκληση των έκτακτων αυτών μέτρων να είναι θεσμικά πολύ δύσκολη, καθώς απαιτεί ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία δύο τρίτων καθώς και προεδρική υπογραφή.
Το ουγγρικό παράδειγμα καταδεικνύει λοιπόν με τον πλέον σαφή τρόπο τον κίνδυνο που επισημαίνει ο Χάγιεκ: η έκτακτη ανάγκη να λειτουργήσει ως πρόφαση για τον περιορισμό των ελευθεριών των πολιτών ακόμη και όταν η συνθήκη αυτή εκλείψει.
Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό αφενός να υπάρχουν οι θεσμικές εκείνες προβλέψεις που εξαρχής θα καθιστούν δύσκολη την ανάληψη τέτοιων μέτρων και εύκολη την ανάκλησή τους, και αφετέρου οι πολίτες να είναι υποψιασμένοι ως προς τέτοιου είδους προσπάθειες από πλευράς κυβερνήσεων με ολοκληρωτικές βλέψεις.
Στην Ελλάδα είμαστε ως προς αυτό προς το παρόν τυχεροί. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί είναι βεβαίως σκληρά και έντονα περιοριστικά, όμως μάλλον δύσκολα θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης σκέφτεται να χτίσει πάνω τους μια νέα ολοκληρωτική κανονικότητα.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η πολιτική συγκυρία είναι αυτό ακριβώς που λέει η λέξη: συγκυρία. Γι’ αυτό και η επαγρύπνηση και η επιφυλακή των φίλων της ελευθερίας είναι εντέλει η τελευταία, πιο αναγκαία και χρήσιμη γραμμή άμυνας. Είναι το τελευταίο οδόφραγμα στον Δρόμο προς τη Δουλεία.
