Του Alberto Mingardi
Καθώς δεν είμαι φίλος της ταινίας «Ο Τιτανικός» δεν γνώριζα την παρακάτω ιστορία. Έπεσα πάνω σ’ αυτή διαβάζοντας το βιβλίο του Franco Moretti «The Bourgeois. Between History and Literature» («Οι αστοί: Μεταξύ ιστορίας και λογοτεχνίας»). Μου φαίνεται ένα ξεκάθαρο παράδειγμα της “αντικαπιταλιστικής νοοτροπίας” για την οποία συχνά μιλάμε, και ιδίως για την κυριαρχία της μεταξύ των “μεταπρατών των ιδεών” όπως ο Χάγιεκ ονόμαζε τους διανοούμενους.
“Στις 14 Απριλίου 1912, ο Βενιαμίν Γκούγκενχάιμ, μικρότερος αδερφός του Σολομώντος, ήταν επιβάτης του Τιτανικού, και καθώς άρχιζε να βυθίζεται το πλοίο, ήταν ένας από εκείνους που βοήθησαν γυναίκες και παιδιά να μπουν στις σωστικές λέμβους, παρά τον πανικό και συχνά και τη βαναυσότητα άλλων αρρένων επιβατών. Τότε, όταν έδωσε στον υπηρέτη του την εντολή να μπει σε μια από αυτές τις λέμβους, ο Γκούγκενχάιμ τον αποχαιρέτησε ζητώντας του να μεταφέρει στη γυναίκα του ότι “καμία γυναίκα δεν έμεινε στο πλοίο επειδή ο Μπεν Γκούγκενχάιμ δειλίασε”. Και αυτό ήταν. Οι λέξεις του μπορεί να ήταν πιο εμφατικές, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Έκανε το σωστό και πολύ δύσκολο πράγμα. Κι έτσι, όταν έναςερευνητής για την ταινία Τιτανικός του Κάμερον το 1997 ξέθαψε αυτή την ιστορία, την έφερε αμέσως στην προσοχή των σεναριογράφων: τι σκηνή! Αλλά αυτή απερρίφθη αμέσως ως υπερβολικά μη ρεαλιστική. Οι πλούσιοι δεν πεθαίνουν για αφηρημένες έννοιες όπως η δειλία και τα τοιαύτα. Και πράγματα, η φιγούρα που αορίστως μοιάζει στον Γκούγκενχάιμ προσπαθεί στην ταινία να μπει σε λέμβο απειλώντας με ένα όπλο”.
Να λοιπόν οι ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που εγείρονται: Όταν οι σεναριογράφοι απέκλεισαν την ενσωμάτωση της σκηνής αυτής στην ταινία, το έκαναν αυτό γιατί πίστευαν ότι οι θεατές θα την βρουν μη ρεαλιστική; Επειδή οι ίδιοι μισούσαν τόσο πολύ τους πλουσίους που δεν ήθελαν να παραχωρήσουν ούτε σε έναν από αυτούς ηθική αξία; Επειδή φοβούνταν ότι η ταινία θα θεωρηθεί καπιταλιστική προπαγάνδα αν συμπεριλάμβαναν τον Μπεν Γκούγκενχάιμ ως ήρωα;
* * *
Ο Alberto Mingardi είναι Γενικός Διευθυντής του Istituto Bruno Leoni και αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Πολιτικής Σκέψης στο πανεπιστήμιο IULM του Μιλάνου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Ιουνίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ
