Ακούραστες, καλοκουρδισμένες μηχανές που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της αυτοµατοποίησης. Τα ρομπότ αναμόρφωσαν τις γραμμές παραγωγής των εργοστασίων τις τελευταίες δεκαετίες, παίρνοντας τη θέση πολλών εργαζομένων. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, οι αναλυτές που εκτιμούν ότι ο αυτοματισμός θα οδηγήσει σε ένα μέλλον χωρίς εργασία. Άλλοι ωστόσο είναι πιο επιφυλακτικοί. Σε ποιο βαθμό, τελικά, η αυτοματοποίηση θα δημιουργήσει στρατιές ανέργων; Μελέτη ερευνητών από το MIT και το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης σε 722 μητροπολιτικές ζώνες των ΗΠΑ αποτυπώνει τον πραγματικό, έως τώρα, αντίκτυπο των ρομπότ στην αγορά εργασίας.
Σύμφωνα με τη μελέτη «Robots and Jobs: Evidence from U.S. Labor Markets», κάθε ρομπότ αντικαθιστά περίπου 6,6 θέσεις εργασίας, σε τοπικό επίπεδο. Αυτή, όμως, είναι η πρώτη ανάγνωση. Και αυτό γιατί η χρήση ρομπότ μειώνει το κόστος παραγωγής, κάνει τα βιομηχανικά αγαθά πιο φθηνά και κατά συνέπεια δημιουργεί μεγαλύτερη ζήτηση και θέσεις εργασίας σε άλλους κλάδους, πέρα από τη βιομηχανία. Συνυπολογίζοντας όλους τους παραπάνω παράγοντες, οι συγγραφείς της μελέτης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η προσθήκη ενός ρομπότ αντικαθιστά 3,3 θέσεις εργασίας στο σύνολο της οικονομίας.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από 19 βιομηχανίες και τα συνδύασαν με δεδομένα για τον πληθυσμό, την απασχόληση, τις επιχειρήσεις και τους μισθούς, από το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ.
Στις ΗΠΑ τέσσερις μεταποιητικοί τομείς αντιπροσωπεύουν το 70% της χρήσης ρομπότ. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες 38%, η βιομηχανία ηλεκτρονικών 15%, παραγωγή πλαστικών και χημικών 10% και μεταλλικές κατασκευές 7%.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω τάσεις, η περιοχή των ΗΠΑ χώρας που επηρεάστηκε περισσότερο ήταν φυσικά το Ντιτρόιτ, η πόλη που χτυπά η καρδιά της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Η μελέτη εντόπισε, επίσης, ότι η χρήση ρομπότ έχει άμεση επίδραση στην εισοδηματική ανισότητα. Και αυτό γιατί στερούν θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης, τις οποίες κατείχαν εργαζόμενοι με λίγα προσόντα, χωρίς πολλές επιλογές επανατοποθέτησης στην αγορά εργασίας.
Έτσι, ενώ οι ισχυρισμοί για μηχανές που υπονομεύουν πλήρως την ανθρώπινη εργασία δεν ισχύουν, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, η αυτοματοποίηση έχει σημαντικές, και μετρήσιμες κοινωνικές επιπτώσεις.
Η νέα μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, σύμφωνα με την οποία τα ρομπότ εκτοπίζουν και θα συνεχίσουν να εκτοπίζουν τους νεότερους και λιγότερο μορφωμένους εργαζομένους στη μεταποιητική βιομηχανία, στις Μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ.
Το πραγματικό πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι ο συνολικός αριθμός των θέσεων εργασίας που θα καταργηθούν, αλλά το λεγόμενο displacement effect: η άμεση εκτόπιση εργαζομένων οι οποίοι λόγω έλλειψης δεξιοτήτων δεν θα μπορούν να απορροφηθούν σε άλλους τομείς.
