Μία ακόμη τηλεοπτική σειρά κέντρισε το ενδιαφέρον μας εκτός των αμερικανικών κατασκοπευτικών «The Americans» και «Homeland» στις οποίες αναφερθήκαμε στο χθεσινό σημείωμά μας. Ο λόγος για τη βρετανική σειρά θρίλερ και μυστηρίου «The Capture» (BBC One), με τον τίτλο της να μας κάνει να διερωτόμαστε ποια μπορεί να είναι η «αιχμαλωσία» η οποία ξετυλίγεται. Και με τη σειρά να απαντά διαδοχικά, μέσω των επεισοδίων της, αναφερόμενη στην τεχνολογία deepfake, κατά την οποία, με τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης αντικαθίσταται το πρόσωπο ενός ανθρώπου με εκείνο ενός άλλου, με απόλυτη μάλιστα ακρίβεια στην αποτύπωση της εικόνας και της φωνής, για όποιους σκοπούς.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η πραγματική πραγματικότητα περιπλέκεται με την ψηφιακή πραγματικότητα, και στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται για την εκδίκαση ενός προσώπου, η δικαιοσύνη καλείται να αποφανθεί, αφότου έχει εξαπατηθεί. Δείχνοντάς μας ότι, παρά τα όποια θετικά της τεχνητής νοημοσύνης, οι δυνατότητές της μπορούν να «οπλίσουν» χέρια εκείνων που δεν έχουν διόλου καλούς σκοπούς. Όπως και ότι, αυτό που βλέπουμε μέσω της οθόνης, μπορεί να είναι επίσης μια κάποια «εξαπάτηση».
Κεντρικό πρόσωπο του πρώτου κύκλου της σειράς o πρώην δεκανέας του βρετανικού στρατού Σον Έμερι, ο οποίος, αφότου εξέτισε εξάμηνη φυλάκιση για την υποτιθέμενη δολοφονία ενός Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, αθωώνεται υπερασπιζόμενος από τη δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων Χάννα Ρόμπερτς, καθότι το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι τα βίντεο που χρησιμοποιήθηκαν για την καταδίκη του ήταν δυνητικά ελαττωματικά. Μόνο που, στη συνέχεια, βίντεο δείχνουν να τον ενοχοποιούν, για άλλη όμως υπόθεση. Προβαλλόμενα μέσα από μικρές οθόνες υπολογιστή και γιγαντοοθόνες στους τοίχους μυστικών υπηρεσιών, καταγράφουν την απαγωγή της Ρόμπερτς από τον Έμερι, ο οποίος καταλήγει να κατηγορείται για τη δολοφονία της. Μακρινά και κοντινά πλάνα που εστιάζουν σε συστήματα παρακολούθησης σε δημόσιους χώρους, με τρόπο τέτοιο ώστε οι κάμερες καταγραφής να παρομοιάζονται με μάτια, ξετυλίγουν την έρευνα της επιθεωρήτριας ντετέκτιβ Ρέιτσελ Κάρεϊ της Διοίκησης Ανθρωποκτονιών και Σοβαρών Εγκλημάτων.
Με τη σειρά της, η ντεντέκτιβ αποκαλύπτει μια περίπλοκη συνωμοσία γύρω από τον Έμερι, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την εγκυρότητα των πλάνων που αποδεικνύουν την ενοχή του –υπάρχει η μυστική πρακτική της «διόρθωσης», στην οποία τα τεκμήρια βίντεο τροποποιούνται από την κοινότητα πληροφοριών για την καταδίκη υπόπτων. Η αγωνία μέσω της παρακολούθησης εντείνεται με πλάνα τα οποία ενδύουν οι στίχοι του τραγουδιού «Somebody’s Watching Me» της Μάντελιν Ντάρλινγκ.
Στιγμιότυπο από το τρέιλερ της σειράς «The Capture». Πηγή: YouTube
Η τεχνολογία επιτήρησης «στοχοποιεί» ακόμη και τον Βρετανό υπουργό Αμύνης, στον δεύτερο κύκλο της σειράς. Παρουσιάζεται μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες του BBC να δίνει συνέντευξη Τύπου και να μαθαίνει εκ των υστέρων ότι με τη συνδρομή της τεχνολογίας deepfake παραποιήθηκαν τα λεγόμενά του. Το πλάνο δείχνει τις δύο οθόνες: τη μία με την πραγματική συνέντευξη, την άλλη με τα αλλοιωμένα λεγόμενά του – η αλήθεια είναι πλέον σχετική και εξαρτάται από την πλευρά που μπορεί να έχει στην κατοχή της την κατάλληλη τεχνολογία. Θα μπορούσε να είναι μία μορφή εξουσίας, αρκετά διαχειριστική, καθότι η οθόνη εισδύει στην καθημερινότητα, διαμορφώνοντας την πραγματικότητα που θα ήθελε η κάθε εξουσία.
Είτε περιλαμβάνει αναφορές στο «Big Brother» ενίοτε και σε μια αντιστροφή του πανοπτικού συστήματος στο οποίο είχε αναφερθεί ο Μισέλ Φουκώ, λόγω των συστημάτων επιτήρησης, είτε ενέχει παραλληλισμούς με τα fake news λόγω της τεχνολογίας deepfake, η σειρά «The Capture» δίδει το έναυσμα για μεγαλύτερη συζήτηση εκτός της παρακολούθησής της. Δύο από τα θέματά της, εάν εξακολουθεί να ισχύει η φυλετική προκατάληψη για τη διάπραξη εγκλημάτων, όπως και εάν υπάρχουν ηθικά όρια στην εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης.
*Η σειρά «The Capture» του Μπεν Σάναν (σενάριο-σκηνοθεσία) έκανε πρεμιέρα στο BBC One τον Σεπτέμβριο του 2019. Ο δεύτερος κύκλος ξεκίνησε να προβάλλεται στο BBC One στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Αυγούστου του 2022 και θα κάνει πρεμιέρα στο Peacock στις ΗΠΑ στις 3 Νοεμβρίου 2022.
** Η κεντρική φωτογραφία είναι στιγμιότυπο από το τρέιλερ της σειράς «The Capture». Πηγή: YouTube
