«Επειδή έχουμε ανάγκη να καταλάβουμε πως ο κάθε άνθρωπος, όσο πληγωμένος κι αν είναι, και ανεξαρτήτως εξωτερικών χαρακτηριστικών, μπορεί αν του δοθεί η ευκαιρία να γίνει Άγιος Βασίλης για άλλους που το χρειάζονται. Και υπάρχουν τόσο πολλοί άνθρωποι σήμερα που έχουν ανάγκη από έναν «Άγιο Βασίλη» στη ζωή τους, όχι μόνο σε επίπεδο υλικών αγαθών αλλά κυρίως για να νιώσουν πως κάποιος τους νοιάζεται».
Με αυτό ακριβώς το σκεπτικό, ένας διαφορετικός Άγιος Βασίλης γεννήθηκε φέτος στα βιβλιοπωλεία. Για τους… συντελεστές του, υπήρξε μια καθαρά «οικογενειακή υπόθεση». Εκεί στο μακρινό Περθ της Αυστραλίας όπου βρίσκεται ο συγγραφέας ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, το αφηγήθηκε πρώτα στα παιδιά του και με τις ζωγραφιές της Δέσποινας Γιαννακάκη, που τυγχάνει να είναι η μαμά τους και η γυναίκα του, κυκλοφόρησε πια για όλα τα παιδιά του κόσμου.
Ο πολυβραβευμένος Πολυχρόνης Κουτσάκης, γνωστός μας από το βιβλίο του για τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τα νουάρ του που ήδη κυκλοφορούν και στο εξωτερικό, βραβευμένος επίσης για τα εφηβικά του μυθιστορήματα, υπογράφει το πρώτο του βιβλίο για παιδιά. Αντιμετωπίζοντάς το με το γνωστό χιούμορ του και τη μυστηριώδη ατμόσφαιρα που αγαπά να την περιγράφει. Εξάλλου, όπως μας διευκρινίζει στο Liberal.gr:
«Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι αστεία και τραγική ταυτόχρονα σε κάθε στιγμή της. Αν δεν βλέπει κανείς το αστείο είναι σαν να είναι μονόφθαλμος.»
Και μας φέρνει ως άλλος Άγιος Βασίλης ευοίωνα νέα, πολλά:
«Πιστεύω πως μόλις ξεπεραστεί η πανδημία (λογικά μέσα στο 2022 θα γίνει αυτό) θα ακολουθήσει μια δεκαετία μεγάλης άνθησης, αντίστοιχη με εκείνη που έζησε ο κόσμος πριν από εκατό χρόνια ακριβώς, όταν ξεπεράστηκε η ισπανική γρίπη και τελείωσε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Λίγη υπομονή χρειάζεται ακόμα, και πολλή εμπιστοσύνη στην επιστήμη».
Υπενθυμίζοντάς μας εκείνο που οφείλουμε να θυμόμαστε άπαντες πως: «Η Ιστορία γράφεται από όσους κοπιάζουν καθημερινά πάνω στο αντικείμενο στο οποίο αφιέρωσαν τη ζωή τους».
Κύριε Κουτσάκη, τα Χριστούγεννα οικογενειακή γιορτή αλλά και «Ο αναπληρωματικός Άγιος Βασίλης» σας υπόθεση οικογενειακή, να πούμε πώς προέκυψε;
Δεν είχα ποτέ σκοπό να γράψω παιδικό βιβλίο, η ενήλικη και η εφηβική λογοτεχνία μου αρκούσαν και με το παραπάνω. Όμως πριν αρκετά χρόνια, όταν ήταν μικρή η κόρη μου, σκαρφίστηκα μια ιστορία για να της τη διηγούμαι πριν κοιμηθεί. Μετά, όταν γεννήθηκε και ο γιος μου, τη μεγάλωσα την ιστορία για να έχει κι αυτός το ίσο κομμάτι του, στη διήγηση. Τελικά, προέκυψε μια ιστορία που μου άρεσε πραγματικά οπότε σκέφτηκα πως θα μπορούσε να εκδοθεί. Αλλά αφού ήταν οικογενειακή υπόθεση, αποφάσισα πως θα ήθελα να εκδοθεί μόνο αν έκανε τα σκίτσα η γυναίκα μου, που ναι μεν ζωγραφίζει εξαιρετικά αλλά δεν είχε κάνει ποτέ σκίτσα. Την έπεισα και μετά μίλησα με τον Βασίλη Παπαθεοδώρου στις εκδόσεις Καστανιώτη, στον οποίο άρεσαν πολύ και η ιστορία και τα σκίτσα.
Τι πρέπει να προσέχει ο συγγραφέας γράφοντας για παιδιά;
Σε σχέση με τα εφηβικά μου μυθιστορήματα, δεν αισθάνομαι πως «ο αναπληρωματικός Άγιος Βασίλης» έχει λιγότερη περιπέτεια ή αγωνία. Η μόνη διαφορά έχει να κάνει με την έλλειψη βίας στο παιδικό βιβλίο.
Φαντάζομαι και εσείς και η εικονογράφος Δέσποινα Γιαννακάκη, θα είχατε πάρει ήδη το βάφτισμα του πυρός, είχατε ακούσει τους πρώτους αμείλικτους κριτές, να υποθέσουμε ότι εσείς είστε οι ιστορίες τους και η εικονογράφος μας, τα εικαστικά τους;
Ναι, είχαμε πάρει τις κριτικές από τα παιδιά μας και μάλιστα είχα αλλάξει μέσα στα χρόνια κομμάτια της ιστορίας βάσει της κριτικής τους. Για την ακρίβεια, τώρα που το σκέφτομαι πάλι, μόνο εγώ είχα πάρει αμείλικτες κριτικές. Τα σκίτσα της μαμάς τους έγιναν ομόφωνα και ενθουσιωδώς αποδεκτά από την αρχή. Καλά κάνατε και μου το θυμίσατε αυτό, δεν θα τους πάρω παγωτό σήμερα για να μάθουν.
Γιατί θελήσατε έναν Άγιο Βασίλη τόσο πολύ διαφορετικό;
Επειδή έχουμε ανάγκη να καταλάβουμε πως ο κάθε άνθρωπος, όσο πληγωμένος κι αν είναι, και ανεξαρτήτως εξωτερικών χαρακτηριστικών, μπορεί αν του δοθεί η ευκαιρία να γίνει Άγιος Βασίλης για άλλους που το χρειάζονται. Και υπάρχουν τόσο πολλοί άνθρωποι σήμερα που έχουν ανάγκη από έναν «Άγιο Βασίλη» στη ζωή τους, όχι μόνο σε επίπεδο υλικών αγαθών αλλά κυρίως για να νιώσουν πως κάποιος τους νοιάζεται.
Το καλό έρχεται όταν νικάμε τη φυσική τεμπελιά;
Η τεμπελιά είναι γλυκύτατη, όπως όλες οι Σειρήνες. Μια στο τόσο είναι και χρήσιμη, για ψυχική ανάπαυση. Αλλά σε βάθος χρόνου είναι καταστροφική γιατί ο άνθρωπος κοιτάζει πίσω και δεν βλέπει να έχει αφήσει το αποτύπωμα που θα μπορούσε. Ο Μπάμπης, ο αναπληρωματικός Άγιος Βασίλης στο βιβλίο, έχει και τεμπελιά και αντικοινωνικότητα και πιθανότατα και στενοχώρια/πληγές από συμπεριφορές που έχει ζήσει. Οπότε δεν θέλει να κάνει τίποτα. Όταν τα γεγονότα τον αναγκάζουν να δράσει, όμως, ανακαλύπτει στην πραγματικότητα μια άλλη, πολύ πιο πλούσια ζωή, τη ζωή που σου χαρίζει η προσφορά σε άλλους.
Από τα μεγάλα ατού του βιβλίου, εκτός από την τρυφερότητα και τη φαντασία, είναι το χιούμορ. Πόσο σημαντικό είναι το χιούμορ σε ένα βιβλίο παιδικό και πόσο στη ζωή μας;
Ναι, ήθελα το βιβλίο να κάνει τα παιδιά (αλλά και τους μεγάλους που θα το διαβάσουν) να γελάσουν πολύ. Το χιούμορ για μένα είναι απαραίτητο σε κάθε βιβλίο, όχι μόνο στα παιδικά. Ακόμα και στα νουάρ ενήλικα αστυνομικά μου βρίσκω στιγμές όπου βάζω στάλες χιούμορ, γιατί διαφορετικά η ζωή (η πραγματική αλλά και η ζωή των λογοτεχνικών ηρώων) είναι αφόρητη. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τη σκοτεινή εποχή που ζούμε σήμερα. Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι αστεία και τραγική ταυτόχρονα σε κάθε στιγμή της. Αν δεν βλέπει κανείς το αστείο είναι σαν να είναι μονόφθαλμος.
Πανδημία, ανεργία, θάνατοι ένα σωρό, φέτος τα Χριστούγεννα τι περιμένουμε να γεννηθεί κάτω απ’ αυτές τις καταστάσεις;
Πιστεύω πως μόλις ξεπεραστεί η πανδημία (λογικά μέσα στο 2022 θα γίνει αυτό) θα ακολουθήσει μια δεκαετία μεγάλης άνθησης, αντίστοιχη με εκείνη που έζησε ο κόσμος πριν από εκατό χρόνια ακριβώς, όταν ξεπεράστηκε η ισπανική γρίπη και τελείωσε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Λίγη υπομονή χρειάζεται ακόμα, και πολλή εμπιστοσύνη στην επιστήμη. Εδώ και 9000 χρόνια (πιο πριν δεν έχουμε στοιχεία) η ανθρωπότητα προχωράει χάρη στην επιστήμη, όχι χάρη σε παπαρολόγους καφενόβιους ή (το αντίστοιχο σημερινό του καφενείου) σε γελοίους youtubers που την αμφισβητούν και διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας. Η Ιστορία γράφεται από όσους κοπιάζουν καθημερινά πάνω στο αντικείμενο στο οποίο αφιέρωσαν τη ζωή τους.
Εσείς τι θα ζητούσατε από έναν Άγιο Βασίλη, έστω και αναπληρωματικό;
Υγεία. Για όλα τα άλλα είμαι υπεύθυνος εγώ και όσοι αγαπάω.
Ο Πολυχρόνης Κουτσάκης γεννήθηκε στα Χανιά το 1974. Έχει τιμηθεί δύο φορές με Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου (2005, 2007) από το Υπουργείο Πολιτισμού καθώς και με το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού-Νεανικού βιβλίου 2016, για το «Μια ανάσα μόνο», το 2ο βιβλίο της «Τριλογίας της Κρήτης».
Η σειρά των αστυνομικών μυθιστορημάτων του («Αθηναϊκό Μπλουζ», «Baby Blue») με πρωταγωνιστή τον Στράτο Γαζή εκδίδεται ταυτόχρονα στην Ελλάδα (εκδόσεις Πατάκη), τις ΗΠΑ, την Αγγλία και την Αυστραλία (εκδόσεις Bitter Lemon Press).
Στην Ελλάδα έχουν εκδοθεί 14 μυθιστορήματά του και μία ποιητική συλλογή.
Θεατρικά έργα του έχουν παιχθεί και βραβευθεί στη Νέα Υόρκη και σε άλλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και στην Αγγλία και στην Ελλάδα. Το θεατρικό του έργο «Χωρίς Εσένα» ανέβηκε στο θέατρο Αμόρε στην Αθήνα τον Μάιο του 2008 και από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης την άνοιξη του 2015.
H ιστοσελίδα του είναι www.polkoutsakis.com
