Εβδομάδα αφιερωμένη στα μουσεία λόγω της Ευρωπαϊκής Νύχτας Μουσείων (13 Μαΐου) και της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων (18 Μαΐου). Τα μουσεία της χώρας, ανά την Ευρώπη και ανά τον κόσμο διευρύνουν το ωράριό τους και ανοίγουν τις πύλες τους με ελεύθερη είσοδο.
Μεταξύ άλλων, το Μουσείο Ακρόπολης, στις 13 Μαΐου, θα είναι ανοικτό από τις εννέα το πρωί έως τα μεσάνυχτα, με ελεύθερη είσοδο από τις οκτώ το βράδυ έως τα μεσάνυχτα, δίνοντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να θαυμάσουν τα αντικείμενα των συλλογών του μουσείου υπό το βραδινό φώς.
Η Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης © Acropolis Museum. Φωτ.: Γιώργος Βιτσαρόπουλος. Πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Ελεύθερη θα είναι η είσοδος σε όλα τα μουσεία της χώρας την Διεθνή Ημέρα Μουσείων, καθένα από τα οποία διοργανώνει δράσεις υπό τη θεματική «Μουσεία, Αειφορία και Ποιότητα Ζωής». Ένα από αυτά το Ίδρυμα Γουλανδρή, το οποίο και είναι τιμώμενος φορέας για το 2023 από το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων ICOM. Το τιμώμενο μουσείο θα είναι ανοικτό έως τις 21:00 το βράδυ, ανάμεσα στις δράσεις του και ειδικές ξεναγήσεις με θέμα «Τέχνη και Περιβάλλον».
Πηγή φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Η Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου διοργανώνει περίπατο και ξενάγηση στον κήπο της, το Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1) διοργανώνει (18/5, 12:00-13:00) τη δράση «Αρχαία μυστικά περιποίησης και ευεξίας» (για επισκέπτες με δυσκολίες μνήμης ή άνοια) κατά την οποία οι αίθουσες του μουσείου θα «μεταμορφωθούν» σε εργαστήρι ευεξίας.
Ειδικότερα, τα αρχαία μυροδοχεία από τις συλλογές του Μουσείου, φτιαγμένα από πηλό ή γυαλί, θα «ανοίξουν» μετά από χιλιάδες χρόνια για να ερεθίσουν την οσφρητική μνήμη των συμμετεχόντων, αναδίνοντας μυρωδιές που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται στη φροντίδα της επιδερμίδας και των μαλλιών, συχνά και με θεραπευτικό σκοπό.
Εκτός από την Ευρωπαϊκή Νύχτα Μουσείων και τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων, η εβδομάδα περιλαμβάνει διάλεξη για τη σύγχρονη τέχνη, παραστάσεις που καταπιάνονται με τις επιλογές και το κριτήριο με το οποίο τις παίρνουμε, συναυλίες κλασικής μουσικής, εκθέσεις για τη φύση και την παλαιά συνοικία της Αθήνας, μεταξύ άλλων.
Διαλέξεις
Διάλεξη για τη σύγχρονη τέχνη και σειρά δράσεων για τα έμφυλα στερεότυπα ξεχωρίζουμε στις επόμενες ημέρες, στην προκειμένη ενότητα.
Ο κύκλος διαλέξεων «Η Σύγχρονη Τέχνη στη Biennale της Βενετίας (2007-2022)» που διοργανώνει (8-29/5) το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4) στο πλαίσιο του Προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης και της σειράς συναντήσεων Art Talks, συνεχίζεται (15/5, 18:30-20:30) με διάλεξη για την Μπιενάλε Βενετίας του 2017, που είχε ως τίτλο «Viva Arte Viva» (Ζήτω η τέχνη, ζήτω / Ζήτω η ζωντανή τέχνη).
Κατά την επιμελήτρια της έκθεσης, Κριστίν Μασέλ, «σε έναν κόσμο γεμάτο συγκρούσεις και σοκ, η τέχνη μαρτυρεί το πιο πολύτιμο μέρος αυτού που μας κάνει ανθρώπους. Η τέχνη είναι το απόλυτο έδαφος για προβληματισμό, ατομική έκφραση, ελευθερία και θεμελιώδη ερωτήματα. Η τέχνη είναι το αγαπημένο βασίλειο για τα όνειρα και τις ουτοπίες, ένας καταλύτης για τις ανθρώπινες σχέσεις που μας ενώνει τόσο με τη φύση όσο και με τον κόσμο, που μας ανεβάζει σε μια πνευματική διάσταση».
Πηγή φωτ.: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Είναι η τέχνη λοιπόν, ζωτικής σημασίας στην ύπαρξη και την καθημερινότητά μας, και αυτό θα αναδείξει μέσα από τη διάλεξή του ο ιστορικός τέχνης Παντελής Τσάβαλο. Η παρακολούθηση της διάλεξης μπορεί να γίνει είτε διά ζώσης είτε διαδικτυακά, πληροφορίες στο 210 7228321.
Όσο για τη σειρά διαλέξεων, αποτελεί μια μεγάλη εικονική περιήγηση στα πιο ενδιαφέροντα και σημαντικά έργα σύγχρονης τέχνης που παρουσιάστηκαν στην Μπιενάλε της Βενετίας τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια (2007-2022). Οι διαλέξεις γίνονται με προβολή πλούσιου εικονογραφικού υλικού, σε συνδυασμό με κοινωνικοϊστορική, φορμαλιστική και σημειολογική μεθοδολογία προσέγγισης.
Πηγή φωτ.: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Το διήμερο εκδηλώσεων για τα έμφυλα στερεότυπα φέρει τον τίτλο «Προσδοκώ - Επιθυμώ», θα πραγματοποιηθεί (13-14/5, 11:00-19:00) στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22) σε συνεργασία με το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Οι δράσεις που θα πραγματοποιηθούν –εικαστική έκθεση με πρωτότυπα έργα της εικονογράφου Ντανιέλας Σταματιάδη και έργα εμπνευσμένα από τις δημιουργίες της, ένα αναλόγιο, μία ανοικτή συζήτηση και ένα εικαστικό workshop– δίνουν τροφή για σκέψη σχετικά με τα έμφυλα στερεότυπα που εξακολουθούν να υπάρχουν στη σύγχρονη κοινωνία.
Θέατρο
Ζητήματα συναισθηματικής και γενικότερα εσωτερικής φύσης, ελευθερίας και επιλογής τίθενται κυρίως στις θεατρικές παραστάσεις που αναφέρουμε παρακάτω. Μία επιλογή είναι και το έργο «Ένα σπίτι φωτεινό σαν μέρα» του Τόνυ Κούσνερ, που ανεβαίνει (έως 28/5) στη σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού του διευθυντή, Γιάννη Μόσχου.
Ερωτήματα τα οποία τίθενται είναι – μεταξύ άλλων – ποια η ευθύνη καθενός από εμάς απέναντι σε εμάς και στους άλλους σε συνάρτηση με την εποχή που διανύουμε, ποιες οι αποφάσεις που θα πάρουμε και με ποια κριτήρια απέναντι στις πολιτικές εξελίξεις, δεδομένου ότι αυτές διαμορφώνουν αλλά και αποτελούν μέρος της Ιστορίας. Όπως αναφέρουμε στο σημείωμά μας, «Ένα σπίτι φωτεινό σαν μέρα» ενάντια στο ναζισμό.
Φωτ.: Ελίνα Γιουνανλή. Πηγή φωτ.: Εθνικό Θέατρο
«Τι να κάνουμε;» τιτλοφορείται η παράσταση που κάνει πρεμιέρα στις 17 Μαΐου στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν (Πεσμαζόγλου 5, 210 3222760). Είναι εμπνευσμένη από το ομώνυμο έργο (1863) του Ρώσου συγγραφέα Νικολάι Τσερνισέφσκι, φέρει τη σκηνοθετική υπογραφή της Έλλης Παπακωνσταντίνου και έχει ως επίκεντρο τον έρωτα, την ηθική στάση καθενός και τις επιλογές του σε οικογενειακό και κοινωνικό πλαίσιο.
Πόσο ελεύθεροι και ελεύθερες είμαστε να ορίζουμε τη μοίρα και την ταυτότητά μας; Τι μπορούμε να αντιτάξουμε ως βίωμα και ως τρόπο ζωής στη σημερινή αναδίπλωση των αξιών, στην όλο και μεγαλύτερη συντηρητικοποίηση της δυτικής κοινωνίας;
Το έργο ανεβαίνει για 15 παραστάσεις. Παίζουν οι Δημήτρης Γεωργιάδης, Θεοδώρα Λούκας, Λάμπρος Πηγούνης, Σοφία Πριοβόλου και Βασίλης Σαφός. Τα σκηνικά είναι της Λουκίας Μάρθα, τα κοστούμια της Φωτεινής Γεωργίου, η μουσική του Λάμπρου Πηγούνη.
Πηγή φωτ.: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Τον τίτλο του τραγουδιού «I Want to Hold Your Hand» (Θέλω να σου κρατάω το χέρι) των Beatles δανείζεται η ομώνυμη παράσταση του Τάσου Ιορδανίδη, που ανεβαίνει (για 2η χρονιά) σε σκηνοθεσία-μουσική επιμέλεια Θάλειας Ματίκα, έως τις 28 Μαΐου, στο θέατρο «Άλφα – Ληναίος-Φωτίου» (Πατησίων 37, 210 5201828).
Αναφέρεται στην ουσιαστική συντροφικότητα που αναζητείται στο τέλος της ημέρας, και αποτελεί μία παράσταση που βγαίνει από την καθημερινότητα. Πρωταγωνιστούν οι Τάσος Ιορδανίδης και Θάλεια Ματίκα, τα σκηνικά-κοστούμια είναι της Ηλένιας Δουλαδήρη, οι φωτισμοί της Ζωής Μολυβδά-Φαμέλη.
Συναυλίες - Μουσική
Κλασική και ποντιακή μουσική αναφέρουμε στην προκειμένη ενότητα, καθώς και μουσική εκδήλωση στο Ίδρυμα Γουλανδρή, στις 14 Μαΐου, ημερομηνία που ολοκληρώνεται το Piano City Athens, όπως είχαμε αναφέρει στο σημείωμά μας της προηγούμενης πολιτιστικής ατζέντας.
Υπενθυμίζουμε ότι στο πλαίσιο του Piano City Athens, το Ίδρυμα Γουλανδρή (Ερατοσθένους 13, Παγκράτι) δίνει την ευκαιρία σε επτά νέους μουσικούς να αναδείξουν το ταλέντο τους και να αποκαλύψουν τη μαγεία της συναισθησίας «ντύνοντας» τη μουσική με χρώματα.
Στις συναυλίες που θα δοθούν (14/5, 10.00 - 18.00) στο Ίδρυμα Γουλανδρή, θα γίνει ένας συγκερασμός της ζωγραφικής με τη μουσική. Με οδηγό μελέτες που έχουν αντιστοιχίσει –με βάση τις συχνότητες– χρώματα με συγκεκριμένες τονικότητες, κάθε καλλιτέχνης θα εκτελέσει έργα διαφορετικών συνθετών από την εποχή του Μπαρόκ μέχρι και τον 20ο αιώνα.
Ανάλογα με την κλίμακα στην οποία έχουν γραφτεί, όλα τα έργα αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα χρώματα και συνδέονται με έργα της Συλλογής του Ιδρύματος. Οι νέοι σολίστ θα δημιουργήσουν μια χρωματική παλέτα, καθώς κατά τη διάρκεια των συναυλιών ο φωτισμός θα προσαρμόζεται στην τονικότητα του κάθε έργου. Η είσοδος είναι ελεύθερη, απαραίτητη η ηλεκτρονική προκράτηση εδώ. Κάθε συναυλία διαρκεί περίπου 45’.
Φωτ.: Μαρίζα Καψαμπέλη. Πηγη φωτ.: Ίδρυμα Γουλανδρή
Στο ίδιο πλαίσιο, το Ωδείο Φίλιππος Νάκας (Ιπποκράτους 41, Αθήνα, 210 3634000) διοργανώνει ποικίλες δραστηριότητες και προσφέρει τη δυνατότητα συμμετοχής σε δοκιμαστικά μαθήματα για όλα τα μουσικά όργανα.
Τη χαρά της μουσικής έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν ακόμη και τα πολύ μικρά παιδιά (από 10 μηνών και πάνω), συμμετέχοντας σε δοκιμαστικά μαθήματα με εξαιρετικά προγράμματα που συνδυάζουν τη μάθηση με τη διασκέδαση. Αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ.
Την επομένη, Δευτέρα 15 Μαΐου (20:30), οι Athens Classical Players της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών δίνουν συναυλία στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών (Ριζάρη 2-4) και ερμηνεύουν συνθέσεις των Άρβο Περτ, Έντβαρντ Γκρηγκ, Φέλιξ Μέντελσον, Καρλ Νήλσεν, Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκυ και Πέτερις Βασκς. Θα προηγηθεί (19:00) δωρεάν ξενάγηση στο Μουσείο για τους κατόχους εισιτηρίων.
Πηγή φωτ.: Κρατική Ορχήστρα Αθηνών
Στις 19 Μαΐου, Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών δίνει (21:00) συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (210 7282333) με ένα πρόγραμμα που τιμά την μουσική παράδοση του Πόντου.
Ο αρχιμουσικός Βλαδίμηρος Συμεωνίδης διευθύνει το «Κότσαρι» από τα «Παραμύθια του Πόντου» του Αμάραντου Αμαραντίδη, τον «Πυρρίχιο» του δραστήριου συνθέτη Χρίστου Παπαγεωργίου, αλλά και την συγκλονιστική «Έκτη Συμφωνία» του Τσαϊκόφσκυ, γνωστή και ως «Παθητική», που αποτελεί το πιο εξομολογητικό έργο του συνθέτη. Η συναυλία τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO.
Στον ίδιο χώρο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 20 Μαΐου (20:30), οι μουσικοί της Ελληνικής Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων ερμηνεύουν δύο έργα μουσικής δωματίου των Λούντβιχ Σπορ και Φέλιξ Μέντελσον.
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν. Πηγή φωτ.: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Εκθέσεις
Η Αθήνα των παλαιότερων χρόνων και παραδοσιακά ξυλόγυπτα εργαλεία είναι θεματικές εκθέσεων που εγκαινιάζονται – μεταξύ άλλων – στις ημέρες που ακολουθούν. Άξια επίσκεψης είναι και η έκθεση «A flock of fakes: ορισμοί του μη φυσικού» του Γιώργου Γεροντίδη, ο οποίος είχε λάβει το βραβείο της Art Athina για νέο καλλιτέχνη, στη διοργάνωση της φουάρ το 2022.
Η έκθεση άνοιξε τις πύλες της πριν λίγες ημέρες στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά (Πλ. Αγίων Ασωμάτων 5, Θησείο), όπου θα διαρκέσει έως τις 25 Ιουνίου. Πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αιθουσών Τέχνης, και πραγματεύεται έννοιες όπως το αρχείο, η ιστορική έρευνα, το μουσείο, ο πολιτισμός και η φύση.
Ο Γεροντίδης παρουσιάζει, έτσι, στην έκθεση, ένα μουσείο α-φυσικής ιστορίας, με προεκτάσεις και εκτός των συγκεκριμένων μουσείων, καθώς μας βάζει σε μια διαδικασία να αναρωτηθούμε και περαιτέρω για όλα τα μουσεία, για όλη την τέχνη, για όλη τη φύση και για όλη την αλήθεια.
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν (18, 25/5 & 10/6, 18:00) περφόρμανς-ξεναγήσεις στην εγκατάσταση «Εργοστάσιο θαλάσσιου γυαλιού» από τον εικαστικό Δημήτρη Αμελαδιώτη. Ξεναγήσεις στην έκθεση γίνονται κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 13:00 (εκτός 21/5) με το εισιτήριο εισόδου. Πληροφορίες-δηλώσεις συμμετοχής στα 210 3215717 και [email protected].
Γιώργος Γεροντίδης, από την ενότητα «Οι τρόποι που μαθαίνουμε για τα είδη των ζώων», εγκατάσταση, 2023. Φωτ. Mikele Troiani. Πηγή φωτ.: MOMus
Αναφορικά με τις νέες εκθέσεις, η έκθεση «Βρυσάκι. Αναζητώντας τη χαμένη συνοικία», η οποία αναδεικνύει την ανθρωπογεωγραφία της παλαιάς χαμένης συνοικίας των Αθηνών που βρισκόταν στον χώρο που καταλαμβάνει σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Αγοράς, εγκαινιάζεται (13/5, 12:00) από την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, στο Λουτρό των Αέρηδων (Κυρρήστου 8, Πλάκα).
Αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού συνδιαλέγονται με υδατογραφίες από την εικαστικό Άρτεμη Χατζηγιαννάκη, με σκοπό να ζωντανέψουν πτυχές από την καθημερινότητα στο Βρυσάκι και την ευρύτερη περιοχή του.
Το Βρυσάκι απαλλοτριώθηκε και κατεδαφίσθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 για τις ανάγκες των ανασκαφών, που διηύθυνε η Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών. Την δε έκθεση, επιμελούνται η εικαστικός Άρτεμις Χατζηγιαννάκη και ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Βατόπουλος.
Άρτεμις Χατζηγιαννάκη, «Καθαρή Δευτέρα στον Άρειο Πάγο»
Mεγάλος αριθμός παραδοσιακών ξυλόγλυπτων εργαλείων που σχετίζονται με την κλώση, τη ραπτική, το πλέξιμο, το κέντημα και διάφορες υφαντικές τεχνικές μικρής κλίμακας παρουσιάζονται στην έκθεση «Τα εργαλεία αφηγούνται. Η λησμονημένη ιστορία των ξυλόγλυπτων υφαντικών εργαλείων», που εγκαινιάζεται (16/5, 20:00) στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπάρη 1).
Από την έκθεση «Τα εργαλεία αφηγούνται. Η λησμονημένη ιστορία των ξυλόγλυπτων υφαντικών εργαλείων». Πηγή φωτ.: Μουσείο Μπενάκη / benaki.org
Το υλικό της έκθεσης (έως 3/9) περιλαμβάνει ένα σύνολο εργαλείων ποιμενικής ξυλογλυπτικής και εργαλεία τα οποία έχουν παραχθεί σε ελληνικές φυλακές από τα τέλη του 19ου αιώνα έως περίπου το 1950, ενώ η παρουσίαση συμπληρώνεται και από αντίστοιχα αντικείμενα από τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.
Αναδεικνύεται, έτσι, ο πλούτος και η εφευρετικότητα των ξυλογλυπτών, οι οποίοι, με τα έργα τους, βοήθησαν τις γυναίκες να δημιουργήσουν από απλά, απαραίτητα στην καθημερινότητά τους, εργόχειρα έως και αριστουργήματα χειροτεχνίας.
Κινηματογράφος
Την ταινία «Γλυκιά συμμορία» (1983) του Νίκου Νικολαΐδη ξεχωρίζουμε στην προκειμένη ενότητα. Η ταινία αποτελεί μια μελέτη πάνω στο νέο πρόσωπο του φασισμού, παγκοσμίως, και προβάλλεται (14/5, 20:00) στον κινηματογράφο «Ίριδα» (Ακαδημίας 55), στο πλαίσιο του φετσιβάλ Ίριδα Visions που διοργανώνει ο Κινηματογραφικός Τομέας του Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών.
Με το πέρας της προβολής θα ακολουθήσει συζήτηση με τους συντελεστές της ταινίας. Είσοδος ελεύθερη με προκράτηση θέσης εδώ.
Κεντρική φωτογραφία: Λήψη από το εσωτερικό του Μουσείου Ακρόπολης. Πηγή φωτ.: Shutterstock
