Σε έναν κόσμο γυρισμένο κυριολεκτικά ανάποδα, όπου το απρόβλεπτο είναι ο εφιάλτης μας αλλά και η σωτηρία, ο Κώστας Β. Κατσουλάρης ο οποίος έτσι ή αλλιώς κινηματογραφεί το παρόν αποτελώντας τον πιο βαθύ, εσωτερικό, σκοτεινό μας καθρέφτη, οι προηγούμενες δουλειές του το επιβεβαιώνουν, στα καινούργια του διηγήματα που αποτελούν ένα οργανικό όλον, διαρρηγνύει τα όρια: της λογοτεχνίας και της ζωής. Αποκαλύπτοντάς μας πως όλα είναι ορθάνοιχτα στο ενδεχόμενο.
Κώστας Β. Κατσουλάρης «Αφαίας και Τελαμώνος», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 144
Η μικρή φόρμα ταιριάζει στον συγγραφέα. Παρ’ ότι με το μυθιστόρημά του «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» δημιούργησε αίσθηση το 2018 φέρνοντας την Ιλιάδα στις σημερινές συνθήκες κι επιτυγχάνοντας το ακατόρθωτο, να ακτινογραφήσει την αντίφαση της εποχής, εντούτοις έχει υπογράψει και σπουδαίες νουβέλες αλλά έχει βραβευτεί και με διηγήματά του: για το «Νυχτερινό ρεύμα» το 2015 τιμήθηκε με το βραβείο του περιοδικού «Αναγνώστης» καθώς και με το βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών.
Σε όλες του τις συλλογές διηγημάτων, «Ιστορίες απ’ τον αφρό» (Εστία, 1997), «Μικρός δακτύλιος» (Ελληνικά Γράμματα, 2007), «Νυχτερινό ρεύμα» (Πόλις, 2018) και «Αφαίας και Τελαμώνος» (Μεταίχμιο, 2021) απέδειξε και την δεξιότητά του στη μικρή φόρμα αλλά και τις τολμηρές διαθέσεις του να πειραματιστεί. Φλερτάροντας με όλα τα είδη του λόγου, θεατρικό («Λάθος», Show, don’t tell), σενάριο, ιστορίες με ανοιχτό τέλος, ομιλία, χρονογράφημα, συμπληρωματικά σπαράγματα, λίστες, οπισθόφυλλο εν ήδη διηγήματος, κάνει συνδημιουργό του τον αναγνώστη (καλείται να συμπληρώσει τη συνέχεια ή να αποφασίσει για το τέλος), φλερτάρει με το φανταστικό που του ταιριάζει συγγραφικά αλλά αποτελεί πλέον και ταυτόσημο με την εποχή, αποδεικνύει με χίλιους τρόπους τις δυνατότητες της λογοτεχνίας και της ζωής. Επιλέγοντας μια παιγνιώδη διάθεση ακόμα και της πιο τραγικής εκδοχής. Από το κωμικό και το τραγικό της ύπαρξης, επιλέγει το παιχνίδι για το εφήμερο που ενέχει την έκπληξη, το απρόοπτο, την ανατροπή.
Υποδεικνύει τις άπειρες ιστορίες που περιμένουν εκεί έξω να βρουν και τον δικό τους αφηγητή.
Εξάλλου μας το ξεκαθαρίζει: «Το “Αφαίας & Τελαμώνος” δεν είναι μια τυπική συλλογή διηγημάτων: είναι μια σύνθεση από εκτενείς, ευσύνοπτες ή και αστραπιαίες ιστορίες που συνομιλούν μεταξύ τους και φλερτάρουν με τα κάθε λογής όρια: τα όρια των ανθρώπινων αντοχών, τα όρια της κανονικότητας, τα όρια της φαντασίας, τα όρια ανάμεσα στο δυνατόν και το απίθανο, το ηθικό και το άηθες, το ντοκουμέντο και τη χάλκευσή του. Ένα βιβλίο που κινείται στους αντίποδες του μελοδράματος: ανατρεπτικό και ανάλαφρο, αστείο και σπαραξικάρδιο, βαθύ και επιφανειακό την ίδια στιγμή, βγάζει γλώσσα στην επιτήδευση και τη σοβαροφάνεια.»
Θυμίζοντας την σοβαρότητα, βέβαια, που διαθέτει το παιχνίδι για ένα παιδί.
Στην «Πλατεία Κένεντι» θα παίξει με τις συμπτώσεις και το μοιραίο, στο «Οπισθόφυλλο» που ξεκινά το βιβλίο θα κάνει τον καθένα μας να ψαχτεί αλλά αναφέρεται ταυτοχρόνως και σε όλους τους ήρωες μαζί, στο «Λάθος» κλαίμε, δεν γίνεται αλλιώς (αποδεικνύοντας ότι παίζει στα δάχτυλα και το θεατρικό), στον «Πειρασμό του Αγίου Αντωνίου» ένας άντρας σώζει τον άγγελό του υποδεικνύοντάς μας ότι «κάτι γίνεται κάτω εδώ», στη «Σχεδία» μας μιλά για μια σύγχρονη κιβωτό με ένα κείμενο απαράμιλλης δύναμης, «Το τέρας κάτω από την άμυνα» θα μπορούσε να γίνει μυθιστόρημα φανταστικό (η υπαρξιακή μοναξιά υφαίνει θεούς και δαίμονες), στην «Ανθρωπόπιτα» σου τρυπά σχεδόν το στομάχι με το σύγχρονο κανιβαλισμό, η «Σταδιακή εξασθένιση ανέμων» σε θέλει ή μπορεί και να σε κάνει συνδημιουργό, στη «Κοσμική βουτιά» θα συναντήσεις και πάλι το παράλογο, στην «Εθνική Πινακοθήκη» όλον τον σύγχρονο παραλογισμό, στο «Ελληνικό αίνιγμα» την ελληνική ψυχοσύνθεση, εμείς είμαστε αυτό, στα ενδιάμεσα ποιήματα, εικόνες, σπαράγματα, «αναμνηστική δόση» για να συνδέουμε την κατακερματισμένη ζωή σε μια εικόνα άλλοτε καθαρή κι άλλοτε γκροτέσκα, παραβολική, αλληγορική, υποθετική…
Μικρό δείγμα γραφής: «Προς τη μεριά της Ακρόπολης, σε μια από τις λιγοστές νεόδμητες πολυκατοικίες στη συνοικία, ένα κόκκινο βαν είχε σφηνώσει στον ημιώροφο, η αριστερή πίσω ρόδα του μετεωριζόταν στον αέρα. Ακριβώς κάτω από το μπαλκόνι μας, ένα κοκαλιάρικο λευκό σκυλί ισορροπούσε ατάραχο σε μια μουλιασμένη πόρτα, πλέοντας καταμεσής του δρόμου, με βλέμμα πράο, προσηλωμένο στον ορίζοντα. Είχαμε σωθεί».
Υπενθυμίζουμε ότι ο Κώστας Β. Κατσουλάρης γεννήθηκε το 1968 στην Άρτα. Σπούδασε οικονομικά στην Αθήνα, κινηματογράφο στο Παρίσι και λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει οκτώ βιβλία πεζογραφίας κι έχει συμμετάσχει σε πολλές συλλογικές εκδόσεις. Διήγημά του έχει συμπεριληφθεί στη γερμανική ανθολογία Αθήνα, μια λογοτεχνική πρόσκληση, η νουβέλα του Ο άντρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου έχει μεταφραστεί στα τουρκικά, ενώ η νουβέλα του Νεκρός σκύλος τα μεσάνυχτα έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, στα ισπανικά και τα εβραϊκά. Το θεατρικό του έργο Όταν ο λύκος είναι εδώ ανέβηκε στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε φεστιβάλ στην Τουρκία. Για τη συλλογή διηγημάτων Νυχτερινό ρεύμα (2015) τιμήθηκε με το βραβείο διηγήματος του περιοδικού O Αναγνώστης καθώς και με το βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών. Για το μυθιστόρημα Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά (2018) ήταν υποψήφιος για το βραβείο του περιοδικού Ο Αναγνώστης, το βραβείο του περιοδικού Κλεψύδρα καθώς και για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.
Το βιβλίο «Αφαίας και Τελαμώνος» αποτελεί σχεδόν μάθημα δημιουργικής γραφής. Οι ιστορίες και οι άπειρες εκδοχές και δυνατότητές τους κυκλοφορούν κάπου εκεί. Κι ο συγγραφέας αριστοτεχνικά μας κλείνει το μάτι.
